Υγεία του εγκεφάλου: τι λένε οι νέες έρευνες

Η υγεία του εγκεφάλου είναι ένα θέμα με το οποίο έχω καταπιαστεί αρκετά, έχω γράψει άρθρα, παρακολουθώ τις έρευνες και έχω παραδώσει σεμινάρια σε επαγγελματίες υγείας, όσον αφορά τη διατροφή που μπορεί να βοηθήσει και την ολιστική πρόληψη.

Τα ευρήματα που έχουμε στη διάθεσή μας ολοένα και πληθαίνουν, με ένα σημαντικό ποσοστό περιπτώσεων άνοιας να φαίνεται ότι θα μπορούσε να αποφευχθεί ή έστω να παρουσιάσει καθυστέρηση, δίνοντας έμφαση στη διατροφή και στον τρόπο ζωής, βελτιώνοντας την καρδιομεταβολική υγεία.

Πρόσφατη έρευνα που αξίζει να δούμε, περιλαμβάνει 4440 ενήλικες συμμετέχοντες από την Ταϊβάν άνω των 53 το 1999 και εξετάζει συγκεκριμένα την επίδραση που μπορεί να έχει η φυσική δραστηριότητα και η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών στη γνωστική υγεία.

Έπειτα από follow-up 16 ετών, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η υψηλότερη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών σχετιζόταν με 40% χαμηλότερο κίνδυνο γνωστικής φθοράς, ενώ η υψηλότερη φυσική δραστηριότητα σχετιζόταν με 60% μείωση του κινδύνου. Ο συνδυασμός υψηλής κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών και τα υψηλά επίπεδα φυσικής δραστηριότητας σε σχέση με τα χαμηλά επίπεδα των δύο αυτών παραγόντων, σχετίζονταν με 63% χαμηλότερο κίνδυνο γνωστικής φθοράς. Από την άλλη, το ιστορικό διαβήτη, εγκεφαλικού και κατάθλιψης αυξάνει τον κίνδυνο κατά 67-119%. Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης μελέτης, να πούμε ότι υψηλή πρόσληψη φρούτων και λαχανικών θεωρείται μεγαλύτερη ή ίση με 10 φορές την εβδομάδα, ενώ η φυσική δραστηριότητα μεγαλύτερη ή ίση με 6 φορές την εβδομάδα.

Ο λόγος που υπάρχουν θετικά ευρήματα όσον αφορά την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών και την άσκηση σε σχέση με την υγεία του εγκεφάλου, είναι ότι και τα δύο καταπολεμούν σημαντικούς μηχανισμούς-κλειδιά που αφορούν την ανάπτυξη γνωστικής φθοράς και άνοιας, όπως τη φλεγμονή, το οξειδωτικό στρες, την εντερική δυσβίωση, τη δυσλιπιδαιμία και την απορρύθμιση του σακχάρου.

Όπως συστήνουν οι επικεφαλής της έρευνας, οι ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας θα πρέπει να βάλουν την τακτική σωματική άσκηση στο πρόγραμμα και να προσπαθούν να περπατούν καθημερινά, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να έχουν ποσότητες φρούτων και λαχανικών σε κάθε γεύμα. Αυτές οι τακτικές είναι ασφαλείς, αποτελεσματικές, οικονομικές και η καλύτερη επιλογή που μπορείτε να κάνετε για την πρόληψη ασθενειών και την εξασφάλιση της υγείας σας.

Μια ακόμη μελέτη εκτίμησε την επίδραση των παραγόντων αυτού που λέμε «υγιεινή ζωή» στον κίνδυνο άνοιας σε μαύρους και λευκούς Αμερικάνους χαμηλού εισοδήματος. Οι 5 παράγοντες που εκτιμήθηκαν ήταν το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, η φυσική δραστηριότητα, ο ύπνος και η ποιότητα της διατροφής. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ξεχωριστοί παράγοντες υγιεινού τρόπου ζωής σχετίστηκαν με 11%-25% μειωμένο κίνδυνο άνοιας. Το σύνθετο σκορ έδειξε συσχέτιση έκθεσης-απόκρισης που έφτανε μέχρι και 36% μείωση του κινδύνου άνοιας, ένα εύρημα ανεξάρτητο της φυλής, του μορφωτικού επιπέδου, του εισοδήματος και των υποκείμενων νοσημάτων.

Κάτι ακόμη που χρειάζεται προσοχή σε σχέση με την άνοια είναι και ο διαβήτης τύπου 2. Σύμφωνα με έρευνα, η διάγνωση του διαβήτη επηρεάζει την υγεία του εγκεφάλου.

Η μελέτη περιλαμβάνει δεδομένα από 20.314 συμμετέχοντες από την UK Biobank και εξετάζει την επίδραση του διαβήτη τύπου 2 στη γνωστική λειτουργία (σε εκτελεστικές λειτουργίες, στην ταχύτητα επεξεργασίας, στο χρόνο αντίδρασης, στην αριθμητική μνήμη κ.ο.κ.) και στη μαγνητική απεικόνιση του εγκεφάλου. Η μελέτη περιλάμβανε 1012 συμμετέχοντες με διαβήτη τύπου 2 και 19.302 υγιείς συμμετέχοντες ηλικίας 50 έως 80. Η διάρκεια του διαβήτη τύπου 2 ήταν από 0 έως 31 χρόνια (μέσος όρος 8.5), 498 συμμετέχοντες λάμβαναν μόνο μετφορμίνη, ενώ 352 δεν λάμβαναν αγωγή. Οι ερευνητές πραγματοποίησαν στη συνέχεια μετα-ανάλυση αξιολογώντας 34 γνωστικές μελέτες και 40 νευροαπεικονιστικές μελέτες, 30 διαβήτη τύπου 2 και 30 γήρανσης.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ξεκάθαρα ότι σε σχέση με τους υγιείς συμμετέχοντες, όσοι είχαν διαβήτη τύπου 2 παρουσίαζαν έλλειμμα στη γνωστική απόδοση, εύρημα που υποστηρίζεται και στη μετα-ανάλυση. Το έλλειμμα στην γνωστική απόδοση συνοδευόταν επίσης με εγκεφαλική ατροφία σε όσους έπασχαν από διαβήτη τύπου 2, σε σχέση με τους υπόλοιπους.

Οι επικεφαλής της μελέτης συμπεραίνουν ότι ο διαβήτης τύπου 2 και η εξέλιξή του μπορεί να επιταχύνει την τυπική γήρανση του εγκεφάλου, ενώ μέχρι να διαγνωστεί ο διαβήτης, η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να έχει ήδη προκαλέσει ζημιά.

Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, από τις έρευνες συνολικά ότι η πρόληψη του διαβήτη, η οποία μπορεί να επιτευχθεί με μια κατά βάση φυτοφαγική διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, αλλά και συνολικά η ισορροπημένη διατροφή και τρόπος ζωής με άσκηση, φρούτα και λαχανικά, μπορεί να διατηρήσουν τον εγκέφαλό μας σε καλή κατάσταση για περισσότερο διάστημα, με τον πιο φυσικό τρόπο. Συνολικά, λοιπόν, πρόκειται για αισιόδοξα ευρήματα, ειδικά αν σκεφτούμε ότι υπάρχει έλλειψη φαρμακευτικών παρεμβάσεων στα άτομα με άνοια.

Πηγές
https://www.nature.com/articles/s41598-022-14219-5?fbclid=IwAR2G0JBPFz1hRNlux7aoZsY_hJxoJiWo72gncBtTBYq06Rj1eVE9IzJDl2U

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35608247/

https://shireenkassam.medium.com/review-of-the-weeks-plant-based-nutrition-news-26th-june-2022-8b38e946dfe6