Ξέρετε τι είναι τα βιολειτουργικά τρόφιμα;

Με τη στροφή προς την υγιεινή διατροφή και την τάση για ένα πιο προσεγμένο lifestyle, διατροφικό και όχι μόνο, των τελευταίων ετών, οι επιλογές μας όσον αφορά την αγορά τροφίμων όλο και αυξάνεται. Μέσα σε αυτά, θα έχετε σίγουρα ακούσει και για τα βιολειτουργικά ή φαρμακευτικά τρόφιμα, που σας φαίνονται καλά στο άκουσμα, αλλά ίσως δεν γνωρίζετε περί τίνος πρόκειται. Ας τα γνωρίσουμε μαζί.

Βιολειτουργικά είναι τα τρόφιμα που πέραν της φυσικής διατροφικής τους αξίας, περιέχουν συστατικά, που συνήθως είναι φυσικής προέλευσης, τα οποία ωφελούν τον οργανισμό και συγκεκριμένες λειτουργίες του, μειώνοντας ταυτόχρονα την πιθανότητα εμφάνισης χρόνιων παθήσεων δρώντας προληπτικά, αλλά και θεραπευτικά σε κάποιες περιπτώσεις.

Υπάρχουν δυο κατηγορίες λειτουργικών τροφίμων: α) τα τρόφιμα που φυσικά περιέχουν βιολογικά ενεργά συστατικά, δηλαδή φυτοχημικά, που μας παρέχουν οφέλη, όπως όλες οι φυτικές τροφές και β) οι τροφές που έχουν δημιουργηθεί έτσι ώστε να έχουν υψηλότερη περιεκτικότητα θρεπτικών ή φυτοχημικών ουσιών από αυτή που θα είχαν φυσικά, που τους έχουν δηλαδή προστεθεί βιοδραστικά συστατικά ή έχουν εμπλουτιστεί με συστατικά που υπάρχουν φυσικά στα τρόφιμα.

Τι είναι τα φυτοχημικά;

Πρόκειται για φυτικές χημικές ουσίες που διαφέρουν από τις θρεπτικές ουσίες με διάφορους τρόπους. Μπορεί να μην είναι απαραίτητες για τη ζωή, όπως η πρωτεΐνη, τα λιπαρά, τα μέταλλα και οι βιταμίνες, αλλά βοηθούν στην ενίσχυση της υγείας, μειώνουν τον κίνδυνο των χρόνιων παθήσεων, όπως καρκίνου και καρδιακών παθήσεων και βρίσκονται μόνο σε φυτικές τροφές, όπως φρούτα και λαχανικά. Ανάμεσα στα πιο γνωστά φυτοχημικά βρίσκονται τα φλαβονοειδή, οι ισοφλαβόνες, οι λιγνάνες, τα καροτενοειδή κ.ά., ενώ τα καροτενοειδή περιλαμβάνουν το λυκοπένιο που βρίσκεται στις ντομάτες, τη λουτεΐνη που συναντάμε σε πράσινα φυλλώδη λαχανικά και τη βήτα καροτίνη που παίρνουμε από τα καρότα, τις γλυκοπατάτες, τις κόκκινες πιπεριές, την κολοκύθα και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Όλα τα παραπάνω σχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων ειδών καρκίνου και μπορείτε να τα λαμβάνετε από φυτικές τροφές.

Τι παραπάνω έχουν τα βιολειτουργικά τρόφιμα;

Είναι πλέον σύνηθες, πολλές τροφές να ενισχύονται με θρεπτικές ουσίες προκειμένου να αποτρέπονται διατροφικές ελλείψεις. Γι’ αυτό και βλέπουμε δημητριακά εμπλουτισμένα με σίδηρο, γάλα ενισχυμένο με βιταμίνη D, ιωδιούχο αλάτι κ.ο.κ. Ουσιαστικά, κάθε ενισχυμένη τροφή θεωρείται βιολειτουργική.

Σήμερα, πολλές βιολειτουργικές τροφές έχουν στόχο να αυξήσουν την πρόσληψη φυτοχημικών στη διατροφή μας, προκειμένου να μειώσουν τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών όπως καρκίνο και καρδιακές παθήσεις. Διάφορα παραδείγματα τέτοιων τροφών είναι π.χ. βούτυρο και μαργαρίνη με πρόσθετες φυτοστερόλες που βοηθούν στη μείωση της χοληστερίνης, χυμοί φρούτων εμπλουτισμένοι με βιταμίνες, ασβέστιο, φυτικές ίνες, γάλατα και γιαούρτια που έχουν υποστεί ζύμωση για καλύτερη εντερική υγεία, δημητριακά με ισοφλαβόνες που δρουν κατά διαφόρων ειδών καρκίνου κ.ά.

Τι πρέπει να ξέρετε

Οι λειτουργικές τροφές με τις πρόσθετες αυτές θρεπτικές ουσίες ή φυτοχημικά ενδέχεται να μπερδέψουν τον κόσμο όσον αφορά το σχεδιασμό μιας ισορροπημένης διατροφής, καθώς μπορεί να στραφεί στις τροφές αυτές και να μην προτιμήσει να λαμβάνει π.χ. ασβέστιο ή βιταμίνη D από τις φυσικές διατροφικές πηγές τους. Συμβαίνει, επίσης, να προστίθενται θρεπτικά συστατικά σε τροφές, που διαφορετικά δεν θεωρούνται τόσο υγιεινές, όπως για παράδειγμα το βούτυρο και η μαργαρίνη.

Κάτι άλλο σημαντικό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι η προσθήκη συστατικών σε τρόφιμα, πολλές φορές δεν είναι το ίδιο ωφέλιμη με τη λήψη των ίδιων συστατικών από φυσικές πηγές. Οι φυτικές τροφές, για παράδειγμα, όπως τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά είναι φυσικά πλούσιες σε ασβέστιο και παρέχουν ταυτόχρονα βιταμίνη Κ, βιταμίνη C, οι οποίες είναι επίσης απαραίτητες για υγιή οστά, όπως και πλήθος άλλων θρεπτικών συστατικών και φυτοχημικών που προστατεύουν από χρόνιες ασθένειες. Μια διατροφή, λοιπόν, βασισμένη σε φυτικές τροφές, σίγουρα είναι πιο υγιεινή και αποτελεσματική από τη διατροφή που βασίζεται στις βιολειτουργικές τροφές.

Πώς να κάνετε τη διατροφή σας πιο υγιεινή

Ο έλεγχος και η ισορροπία στις ποσότητες βιολειτουργικών τροφίμων που καταναλώνετε είναι το παν και μόνο έτσι θα μπορέσετε να μειώσετε τους κινδύνους. Αυτό σημαίνει ότι η διατροφή σας θα πρέπει να είναι καλά σχεδιασμένη, να αποτελείται κυρίως από ολική άλεση, φρούτα, λαχανικά και καλά λιπαρά και με βάση αυτή, να κάνετε κάποιες προσθήκες βιολειτουργικών τροφίμων, σε ελεγχόμενες ποσότητες.