TMAO: τι είναι και πώς να το μειώσουμε στον οργανισμό μας

Το τριμεθυλαμίνη-Ν-οξείδιο, γνωστό και ως ΤΜΑΟ, ίσως σας ακούγεται ως ένας πολύ επιστημονικός όρος που μάλλον δεν σας αφορά και σας μοιάζει δυσνόητος. Δυστυχώς, όμως, μας αφορά όλους, καθώς πρόκειται για μια τοξική ουσία που παράγεται στον οργανισμό μας μετά την κατανάλωση κάποιων τροφών. Πιο συγκεκριμένα, παράγεται στον οργανισμό μας από την κατανάλωση χολίνης και L-καρνιτίνης, ουσίες που θα τις βρείτε και ως συμπληρώματα διατροφής, αλλά και καταναλώνονται καθημερινά από τροφές όπως το κρέας, τα αυγά, τα γαλακτοκομικά και φυτικές τροφές όπως τα όσπρια, το τόφου, οι πατάτες, οι ξηροί καρποί, τα δημητριακά, τα φρούτα, τα οποία παρέχουν κάποιες ποσότητες χολίνης. Είναι το ίδιο η χολίνη που προέρχεται από φυτικές τροφές όπως το μπρόκολο; Παράγονται τα ίδια τοξικά επίπεδα TMAO σε σχέση με την κατανάλωση ζωικών τροφών πλούσιων σε χολίνη, όπως τα αυγά;

Αρχικά, να πούμε ότι τροφές πλούσιες σε χολίνη και καρνιτίνη (όπως το κρέας, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά), μας παρέχουν αυτές τις ουσίες με την κατανάλωσή τους, οι οποίες μετατρέπονται από το μικροβίωμα του εντέρου σε τριμεθυλαμίνη, που στο ήπαρ μετατρέπεται σε ΤΜΑΟ, μια τοξική ουσία που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις, νεφρική ανεπάρκεια, αθηροσκλήρωση, εμφράγματα και εγκεφαλικά.

Τι κάνουμε, λοιπόν; Η λύση δεν είναι φυσικά να στραφούμε ενάντια στο μικροβίωμα του εντέρου, ούτε στο ήπαρ μας που οδηγούν σε αυτή τη μετατροπή σε ΤΜΑΟ. Δυστυχώς, ούτε το σκεπτικό να αυξήσουμε τα καλά βακτήρια του εντέρου με προβιοτικά, ώστε να υπερισχύσουμε τα καλά έναντι των βλαβερών που μετατρέπουν τη χολίνη και L-καρνιτίνη σε TMA, που έπειτα στο συκώτι γίνεται ΤΜΑΟ, λειτουργεί. Η προσθήκη καλών βακτηρίων δεν φαίνεται να διώχνει τα «κακά». Θα μπορούσαμε, άραγε, να προσθέσουμε νέα βακτήρια που να μπορούν να καταστρέψουν το ΤΜΑ που παράγουν τα «κακά» βακτήρια; Όχι, ακριβώς. Υπάρχει ένα βακτήριο στο έντερο προβάτων και αγελάδων που μπορεί να μετατρέψει την τριμεθυλαμίνη σε μεθάνιο, αλλά αν δεν δημιουργούνταν αποικίες του βακτηρίου, θα χρειαζόταν συνεχής χορήγηση κι ενώ αυτά τα βακτήρια φαίνεται να «καταβροχθίζουν» το ΤΜΑΟ, σχετίζονται με διάφορες ασθένειες, από εντερικές παθήσεις μέχρι καρκίνο του παχέος εντέρου.

Το κρέας, τα γαλακτοκομικά και τα αυγά είναι τα ίδια τρόφιμα που αυξάνουν και τη χοληστερίνη, αλλά απ’ ό,τι φαίνεται, οι διατροφικές αλλαγές και η αποφυγή τους δεν είναι και τόσο κερδοφόρες για τη βιομηχανία. Γι’ αυτό και οι φαρμακοβιομηχανίες δημιούργησαν τις στατίνες, φάρμακα που καταστρέφουν το ένζυμο του ήπατος που δημιουργεί χοληστερίνη. Θα μπορούσε να γίνει κάτι ανάλογο και με το ΤΜΑΟ για να μειωθεί ο κίνδυνος καρδιαγγειακών παθήσεων; Μάλλον όχι και θα σας εξηγήσω το γιατί.

Η τριμεθυλαμινουρία είναι μια γενετική πάθηση κατά την οποία το ένζυμο αυτό στο ήπαρ που οδηγεί στην παραγωγή ΤΜΑΟ δεν δουλεύει εκ φύσεως σωστά κι έτσι υπάρχει συσσώρευση τριμεθυλαμίνης στο αίμα. Το πρόβλημα είναι ότι η τριμεθυλαμίνη είναι τόσο δύσοσμη, που μυρίζει σαν πεθαμένο ψάρι. Με αυτή την παρενέργεια, λοιπόν, η καταστροφή του ενζύμου μέσω φαρμακευτικών σκευασμάτων, απορρίπτεται.

Πρέπει, λοιπόν, να διαλέξουμε ανάμεσα στο να… μυρίζουμε σαν ψόφιο ψάρι ή να κινδυνεύουμε για καρδιαγγειακές παθήσεις και νεφρική ανεπάρκεια; Υπάρχει κάποιος άλλος τρόπος να απαλλαχτούμε από αυτή τη διαδικασία;

Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει ένας πολύ απλός τρόπος: αποφεύγουμε την κατανάλωση ζωικών προϊόντων. Τα ζωικά προϊόντα είναι πλούσια σε χολίνη και L-καρνιτίνη και η αποφυγή τους θα μπορούσε να αποτελέσει αποτελεσματική στρατηγική στη μείωση κυκλοφορίας ΤΜΑΟ, ενώ ταυτόχρονα είναι και η πιο ασφαλής και υγιεινή.

Όσον αφορά την καρνιτίνη, ο οργανισμός μας παράγει όση χρειάζεται που σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να την καταναλώνουμε καθόλου από τη διατροφή μας. Η χολίνη, από την άλλη, είναι ένα απαραίτητο διατροφικό στοιχείο, που σημαίνει ότι χρειαζόμαστε κάποια ποσότητα. Ευτυχώς, όμως, μπορούμε να τη λάβουμε με την κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, οσπρίων και ξηρών καρπών, χωρίς υπερβολική ποσότητα, όπως αυτή που παρατηρείται στoν κρόκο των αυγών.

Χρειάζεται να ανησυχήσετε για την υψηλή περιεκτικότητα σε χολίνη από φυτικές τροφές, όπως το μπρόκολο; Η κατανάλωση σταυρανθών λαχανικών σχετίζεται με μακροζωία και μικρότερη θνητότητα από καρδιαγγειακές παθήσεις, που σημαίνει ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Για να διαπιστώσουν τι συμβαίνει, οι ερευνητές έδωσαν σε συμμετέχοντες σε έρευνα να καταναλώνουν δύο φλιτζάνια λαχανάκια Βρυξελλών την ημέρα, που αποτελεί το λαχανικό με την υψηλότερη περιεκτικότητα σε χολίνη. Αυτό που συνέβη είναι ότι τα επίπεδα ΤΜΑΟ τελικά έπεσαν και τα λαχανάκια Βρυξελλών φάνηκε ότι ρύθμισαν με φυσικό τρόπο το ένζυμο του ήπατος, όχι τόσο ώστε να προκληθεί δυσοσμία, αλλά αρκετά ώστε να πέσουν τα επίπεδα ΤΜΑΟ.

Συν τοις άλλοις, όσοι ακολουθούν μια ολοκληρωτικά plant-based διατροφή, δεν παράγουν καθόλου ΤΜΑΟ, καθώς παρουσιάζουν εντελώς διαφορετικό μικροβίωμα του εντέρου. Ακόμη κι αν φάνε μια φορά μπριζόλα που περιέχει και χολίνη και καρνιτίνη, το μικροβίωμά τους έχει πλέον τέτοια σύνθεση που δεν θα παράγει ΤΜΑΟ.

Μπορείτε να διαβάσετε και εδώ περισσότερα.

Πηγές
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26188537/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24247281/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25473158/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17041178/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25271725/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21475195/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21593509/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15565078/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10509757/