Τι είναι η γλυφοσάτη και πώς μπορεί να μας βλάψει;

Ίσως να έχετε ακούσει γι’ αυτό το ευρέως φάσματος ζιζανιοκτόνο και ξηραντικό καλλιεργειών, το οποίο θεωρείται βλαβερό και για το περιβάλλον και την υγεία.

Η γλυφοσάτη, λοιπόν, έχει σχεδιαστεί για να σκοτώνει ένα ευρύ φάσμα ζιζανίων τόσο σε αγροκαλλιέργειες, όσο και σε άλλες περιπτώσεις (σε γρασίδι, κήπους, δάση κ.ο.κ.). Κάποιες μορφές άλατος γλυφοσάτης, όπως η ισοπροπυλαμίνη, χρησιμοποιούνται επίσης για τον έλεγχο της ανάπτυξης ενός φυτού και για τη βοήθεια ωρίμανσης ορισμένων σοδειών. Έχει χρησιμοποιηθεί παγκοσμίως για περισσότερα από 40 χρόνια και είναι το πιο κοινό ζιζανιοκτόνο στον πλανήτη.

Κάποιοι ειδικοί αναφέρουν ότι στις αγροκαλλιέργειες τα ζιζάνια «κλέβουν» το νερό, το φως και άλλα θρεπτικά στοιχεία από τις σοδειές, ενώ μπορεί να είναι τοξικά για τον άνθρωπο και τα ζώα. Άλλοι ειδικοί, ωστόσο, αναφέρουν ότι η χρήση γλυφοσάτης συνιστά μια κάπως απλουστευτική αντίληψη του ελέγχου των ζιζανίων και ότι υπάρχουν άλλοι μηχανισμοί, λιγότερο βλαβεροί στο οικοσύστημα από τη χρήση της, στην οποία τα ζιζάνια φαίνεται να γίνονται όλο και περισσότερο ανθεκτικά.

Οι επιδράσεις στη Δημόσια Υγεία
Το International Agency for Research on Cancer κατηγοριοποιεί τη γλυφοσάτη ως πιθανώς καρκινογόνο, ενώ οι αγωγές κατά της Monsanto/Bayer και το προϊόν Roundup με βάση τη γλυφοσάτη, τη συσχετίζουν συγκεκριμένα με την εμφάνιση λεμφώματος non-Hodgkin. Υπάρχουν γενικότερα ενδείξεις ότι η έκθεση σε γλυφοσάτη σχετίζεται με κάποια είδη καρκίνου, αλλά το επίπεδο στο οποίο μπορεί να προκαλέσει ζημιά δεν είναι ξεκάθαρο. Η γλυφοσάτη, μάλιστα, έχει απαγορευτεί στην Κολομβία, το Ελ Σαλβαδόρ, το Βέλγιο και την Αυστρία, ενώ στην Ελλάδα το Υπουργείο Γεωργικής Ανάπτυξης ενέκρινε τη χρήση της και χορήγησε πενταετή άδεια διάθεσης στην αγορά από την 06/3/2018 έως και την 15/12/2023. Πολλοί ειδικοί τονίζουν τη σημασία των εκτενών ελέγχων ασφαλείας σε όλα τα ζιζανιοκτόνα, συμπεριλαμβανομένης της γλυφοσάτης και σύμφωνα με το Environmental Protection Agency των ΗΠΑ, αν χρησιμοποιείται με βάσει τις οδηγίες ασφαλείας, δεν προκαλεί κινδύνους και δεν είναι καρκινογόνος.

Γλυφοσάτη και περιβάλλον
Οι αρνητικές επιδράσεις της γλυφοσάτης φαίνεται ότι επηρεάζουν και τις μικροβιακές κοινότητες στο χώμα, την άγρια ζωή και τα φυτά σύμφωνα με ειδικούς, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι μπορεί να βλάψει το περιβάλλον ειδικά αν αναμειγνύεται με άλλα υλικά, που στο εμπόριο κυκλοφορεί ως ζιζανιοκτόνα με βάση τη γλυφοσάτη (GBHs). Λόγω του ευρέος φάσματος εφαρμογής τους, τα προϊόντα αυτά καταστρέφουν τα περισσότερα φυτά με τα οποία έρχονται σε επαφή, συμπεριλαμβανομένων αυτών που τα GBHs εφαρμόζονται άμεσα, αλλά και αυτών που εκτίθενται σε αυτά μέσα από τον αέρα. Τέτοια προϊόντα, επίσης, έχουν έντονη συνεργιστική τοξικότητα με άλλες περιβαλλοντικές τοξίνες, όπως το αρσενικό, οδηγώντας σε βλαβερές συνέπειες στην άγρια ζωή που μπορεί να βρίσκεται σε κοντινή ακτίνα.

Από την άλλη, άνθρωποι της εταιρίας υποστηρίζουν ότι οι ρυθμιστικές αρχές διεξάγουν εξονυχιστικές αξιολογήσεις για να εξασφαλίσουν ότι τα ζιζανιοκτόνα μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια στο περιβάλλον, αναφέροντας ότι η γλυφοσάτη μπορεί να βοηθήσει κρατώντας το έδαφος υγιές και μειώνοντας τις εκπομπές άνθρακα, ενώ ταυτόχρονα είναι συμβατή με φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές.

Παρουσία γλυφοσάτης στα τρόφιμα
Πριν αρκετά χρόνια, το Environmental Working Group (EWG) εξέτασε για γλυφοσάτη 28 δείγματα τροφίμων σιταριού, καλαμποκιού και βρώμης. Όλα βγήκαν θετικά σε γλυφοσάτη με τα 26 από τα 28 πάνω από το όριο που έχει θέσει το EWG, το οποίο είναι 160 μέρη ανά εκατομμύριο. To Environmental Protection Agency των ΗΠΑ έχει θεσπίσει όρια γλυφοσάτης σε μια ευρεία κλίμακα σοδειών, από 0,1 μέχρι 310 μέρη αν εκατομμύριο (όριο υψηλότερο από το EWG). Τη διετία 2016-2017, 879 δείγματα καλαμποκιού, σόγιας, γάλακτος και αυγών εξετάστηκαν για γλυφοσάτη και γλυφοσινάτη (ένα ζιζανιοκτόνο που προκύπτει φυσικά). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 59% των δειγμάτων καλαμποκιού και σόγιας ήταν θετικά σε υπολείμματα γλυφοσάτης και/ή γλυφοσινάτης, αλλά ήταν όλα κάτω από τα όρια της EPA. Ειδικοί λένε ότι υπολείμματα γλυφοσάτης καταλήγουν σε πολλές τροφές και ότι τα επίπεδα αυξάνονται με τα χρόνια, ενώ η αντίπερα όχθη υποστηρίζει ότι ίχνη της ουσίας προκύπτουν σπάνια στα τρόφιμα, καθώς όταν η γλυφοσάτη φτάνει στις ρίζες του φυτού, δεσμεύεται από το χώμα και διασπάται από μικροοργανισμούς, οπότε δεν εισχωρεί σε σοδειές και άλλα φυτά. Μπορεί περιστασιακά να βρεθούν ίχνη γλυφοσάτης σε τροφές, αλλά παραμένουν σε μη τοξικά επίπεδα, σύμφωνα με τις ρυθμιστικές αρχές.

Επειδή τίποτα δεν είναι ξεκάθαρο, αν θέλετε να μειώσετε την πιθανή έκθεσή σας σε τέτοιες τροφές, το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να επιλέγετε πιστοποιημένα βιολογικά προϊόντα, τα οποία δεν περιέχουν γλυφοσάτη.

Πηγές

https://www.todaysdietitian.com/newarchives/0320p7.shtml

1. Monsanto papers. U.S. Right to Know website. https://usrtk.org/monsanto-papers/
2. Glyphosate: general fact sheet. National Pesticide Information Center website. http://npic.orst.edu/factsheets/glyphogen.html. Updated March 2019.
3. Glyphosate. United States Environmental Protection Agency website. https://www.epa.gov/ingredients-used-pesticide-products/glyphosate. Updated August 28, 2019. Accessed December 23, 2019.
4. World Health Organization, International Agency for Research on Cancer. IARC monographs volume 112: evaluation of five organophosphate insecticides and herbicides. https://www.iarc.fr/wp-content/uploads/2018/07/MonographVolume112-1.pdf. Published March 20, 2015. Accessed December 23, 2019.
5. Lajmanovich RC, Peltzer PM, Attademo AM, et al. First evaluation of novel potential synergistic effects of glyphosate and arsenic mixture on Rhinella arenarum (Anura: Bufonidae) tadpoles. Heliyon. 2019;5(10):e02601.
6. Roundup for breakfast, part 2: in new tests, weed killer found in all kids’ cereals sampled. Environmental Working Group website. https://www.ewg.org/release/roundup-breakfast-part-2-new-tests-weed-killer-found-all-kids-cereals-sampled. Published October 24, 2018.
7. Questions and answers on glyphosate. US Food and Drug Administration website. https://www.fda.gov/food/pesticides/questions-and-answers-glyphosate. Updated November 13, 2019.