Παίζει ρόλο η πρωτεΐνη στην υγεία μας όσο μεγαλώνουμε;

Ίσως το πιο πολυσυζητημένο μακροθρεπτικό στοιχείο και λόγω της ανόδου της vegan διατροφής και της χορτοφαγίας τα τελευταία χρόνια, η πρωτεΐνη αναφέρεται συχνά όσον αφορά τόσο το χτίσιμο των μυών, όσο και τη συνολική μας υγεία. Η αξία της πρωτεΐνης φυτικής προέλευσης έχει πλέον γίνει κατανοητή και έχει αποδειχτεί σε όσους ενδιαφέρονται να μάθουν και ως διαιτολόγος-διατροφολόγος με εξειδίκευση στα αυτοάνοσα και την κλινική διατροφή και μετεκπαίδευση στη φυτοφαγία, συνεχίζω σθεναρά να ενημερώνω όσους ανησυχούν για την ποιότητα και την ποσότητα πρωτεΐνης που λαμβάνουν αν δεν καταναλώνουν κρέας και άλλα τρόφιμα ζωικής προέλευσης.

Γενικότερα, φαίνεται ότι η μεγαλύτερη πρόσληψη πρωτεΐνης από μεγαλύτερους ενήλικες σχετίζεται με μεγαλύτερα οφέλη για την υγεία. Και μια νέα ανάλυση εξετάζει ακριβώς αυτό και μας δίνει τα νέα δεδομένα.

Περισσότερη πρωτεΐνη, καλύτερη υγεία σε μεγάλες ηλικίες
Η νέα ανάλυση από την Nurses’ Health Study εξετάζει το πώς επηρεάζει η πρόσληψη πρωτεϊνών το να γερνάμε καλά και υγιείς, δηλαδή χωρίς εξασθένιση της μνήμης ή της σωματικής λειτουργίας, με καλή ψυχική υγεία και η απαλλαγή από 11 σημαντικές χρόνιες παθήσεις, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου (εκτός από τον μη μελανωματικό καρκίνο του δέρματος), του διαβήτη τύπου 2, του εμφράγματος του μυοκαρδίου,  της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκεια, του εγκεφαλικού, της νεφρικής ανεπάρκειας, της χρόνια αποφρακτικής πνευμονοπάθειας, της νόσου του Πάρκινσον, της σκλήρυνση κατά πλάκας και άλλες.

Στη μελέτη συμμετείχαν 48.762 γυναίκες που ήταν κάτω των 60 ετών το 1984 και παρακολουθήθηκαν μέχρι το 2016. Η ανάλυση αξιολόγησε την υγεία τους κατά τη γήρανση μεταξύ 70-92 ετών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η υψηλότερη πρόσληψη πρωτεϊνών σχετιζόταν με μεγαλύτερες πιθανότητες υγιούς γήρανσης, με όλες τις πηγές πρωτεΐνης να έχουν ευεργετική δράση.

Ποιο είδος πρωτεΐνης να προτιμάτε;
Στο πλαίσιο της ίδιας μελέτης, όταν αναλύθηκαν οι διάφορες πηγές πρωτεΐνης από γαλακτοκομικά, ζωικά τρόφιμα εν γένει και φυτικές τροφές, βρέθηκε ότι η πρωτεΐνη φυτικής προέλευσης ήταν αυτή που συνδέθηκε με το μεγαλύτερο όφελος τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική υγεία. Στην ανάλυση υποκατάστασης, η αντικατάσταση του 3% των θερμίδων από κορεσμένα (SFA), μονοακόρεστα (MUFA) ή πολυακόρεστα (PUFA) λιπαρά ή υδατάνθρακες από δημητριακά ολικής αλέσεως ή επεξεργασμένες πηγές, με φυτική πρωτεΐνη συσχετίστηκε με 22% έως 58% μεγαλύτερη πιθανότητα υγιούς γήρανσης. Η αντικατάσταση ζωικής πρωτεΐνης και πρωτεΐνης από γαλακτοκομικά με φυτική πρωτεΐνη συσχετίστηκε με 38% και 26% μεγαλύτερη πιθανότητα υγιούς γήρανσης αντίστοιχα. Στις αναλύσεις αντικατάστασης, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι η πρόσληψη ζωικής πρωτεΐνης συσχετίστηκε με την εμφάνιση χρόνιων ασθενειών σε σύγκριση με θερμίδες που προέρχονταν κυρίως από υδατάνθρακες (ολικούς, επεξεργασμένους ή ολικής άλεσης) ή από λιπαρά, SFA, MUFA ή PUFA.

Όσον αφορά τις ποσότητες πρωτεΐνης που καταναλώνονται, τα άτομα στο χαμηλότερο πεμπτημόριο κατανάλωναν το 14,2% (57,7g) της ενέργειας από πρωτεΐνη σε σύγκριση με το υψηλότερο πεμπτημόριο πρόσληψης που λάμβανε 22,5% (89,2g/ημέρα). Πιθανόν η πρωτεΐνη από τη διατροφή (και η άσκηση) να διεγείρουν τη σύνθεση της μυϊκής πρωτεΐνης, η οποία σχετίζεται με τη βελτίωση της σωματικής λειτουργίας σε ηλικιωμένους ενήλικες. Οι φυτικές πηγές πρωτεΐνης, ωστόσο, συνδέονται με καλύτερη καρδιομεταβολική υγεία και χαμηλότερα επίπεδα φλεγμονής.

Η μελέτη αυτή ουσιαστικά επιβεβαιώνει τα αποτελέσματα αρκετών άλλων, σύμφωνα με τα οποία η υψηλότερη πρόσληψη πρωτεϊνών στη μετέπειτα ζωή μπορεί να υποστηρίξει την καλύτερη υγεία και μακροζωία, με τις φυτικές πηγές πρωτεϊνών να υπερτερούν έναντι των ζωικών πηγών. Η μελέτη, ωστόσο, δεν περιελάμβανε vegan και επομένως τα αποτελέσματα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τα αποτελέσματα της υγείας σε μια vegan διατροφή. Ίσως αν όλη η πρωτεΐνη που καταναλώνει κάποιος προέρχεται από φυτικές πηγές και η πρόσληψη βελτιστοποιείται σε αυτά τα υψηλότερα επίπεδα, τα αποτελέσματα όσον αφορά την υγεία των vegan να είναι ανώτερα σε σχέση με όσους ακολουθούν μια διατροφή με ζωικά. Δεν το γνωρίζουμε, όμως, ακόμη με στοιχεία.

Πηγές

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0002916523662823

https://shireenkassam.medium.com/review-of-the-plant-based-lifestyle-medicine-news-january-2024-952e2a3f0c12