Πώς τα παιδικά τραύματα οδηγούν σε χρόνιες ασθένειες

Λόγω της εξειδίκευσής μου στα αυτοάνοσα, ως διαιτολόγος-διατροφολόγος, με επισκέπτονται πολλοί άνθρωποι με τέτοια νοσήματα, τα οποία θέλουν να καταπολεμήσουν ολιστικά και φυσικά με διατροφή. Η λήψη ιστορικού είναι πάντα το κύριο μέλημά μου με κάθε έναν ασθενή και αυτό που σύντομα διαπίστωσα ήταν ότι σχεδόν όλοι οι πάσχοντες με πολλαπλά αυτοάνοσα είχαν ένα κοινό, πέρα από το στρες: το τραύμα στην παιδική ηλικία.

Αυτό βέβαια, δεν το έχω διαπιστώσει μόνο εγώ. Σύμφωνα με ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του The GMI Research Group (GMIRG), οι επαγγελματίες υγείας στις Ηνωμένες Πολιτείες βρήκαν ισχυρή διασύνδεση μεταξύ των πρώιμων περιστατικών παιδικού τραύματος και των χρόνιων ασθενειών, επιβεβαιώνοντας για ακόμη μια φορά τη σημασία της παιδικής ηλικίας για τη μετέπειτα ζωή.

Συγκεκριμένα, μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Παθήσεων των Ηνωμένων Πολιτειών (CDC) έδειξε ότι παθήσεις όπως καρκίνος, άσθμα, διαβήτης, κατάθλιψη, νεφροπάθειες, χρόνια φλεγμονή, ανοσοκαταστολή και καρδιακές παθήσεις στην ενήλικη ζωή μπορεί να σχετίζονται με περιπτώσεις τραύματος στην παιδική ηλικία, με τους ειδικούς να αναφέρουν ότι η μείωση τέτοιων καταστάσεων στην παιδική ηλικία θα μπορούσε να μειώσει τον δείκτη χρόνιων ασθενειών στο μέλλον.

Τι εννοούμε, όμως, όταν λέμε «παιδικό τραύμα»; Πρόκειται για ένα ευρύ φάσμα δυσάρεστων εμπειριών για το παιδί, το οποίο περιλαμβάνει σωματική, ψυχολογική και σεξουαλική κακοποίηση, κάτι που τελικά συνδέεται με πολλαπλές αρνητικές προκλήσεις στην υγεία, αλλά και σε κοινωνικοοικονομικό επίπεδο στην ενήλικη ζωή.

Οι επιδράσεις αυτές περιλαμβάνουν την παχυσαρκία, το πολύ κάπνισμα και κατανάλωση αλκοόλ, την ανεργία, την αδυναμία ολοκλήρωσης του σχολείου, ενώ φαίνεται πως μια δυσλειτουργική οικογένεια και παιδική κακοποίηση μπορεί να σχετίζεται εκτός από τις κύριες αιτίες θανάτου στους ενήλικες, σε αυξημένη χρήση ουσιών, χαμηλό ακαδημαϊκό επίπεδο, αυξημένη πιθανότητα φυλάκισης και αυτοκτονικές συμπεριφορές.

Η έρευνα και τα αποτελέσματά της
Δυστυχώς, οι δυσάρεστες, τραυματικές καταστάσεις στην παιδική ηλικία είναι ένα εξαιρετικά συχνό φαινόμενο. Μεταξύ των ενηλίκων που συμμετείχαν στη μελέτη, το 60,9% είχε εμπειρία με τουλάχιστον ένα τύπο κακοποίησης, ενώ το 15,6% είχε εμπειρία με πάνω από τέσσερις. Η μείωση αυτών των καταστάσεων, ωστόσο, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά καλύτερη υγεία στην ενήλικη ζωή, μειώνοντας δυνητικά κατά 27% τις παθήσεις των πνευμόνων, 23% τις περιπτώσεις υπερκατανάλωσης αλκοόλ και 44% τις περιπτώσεις κατάθλιψης μεταξύ ενηλίκων. Οι ερευνητές βέβαια υπογραμμίζουν ότι η έρευνα αυτή δεν μας παρέχει άμεση αιτιότητα μεταξύ των καταστάσεων αυτών και των παθήσεων στην ενήλικη ζωή και ότι χρειάζεται περαιτέρω έρευνα, ωστόσο, η διασύνδεση υπάρχει κι αυτό εκτός από ανησυχία, προκαλεί και ελπίδα: μειώνοντας τα περιστατικά παιδικού τραύματος και αυξάνοντας την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση γύρω από το θέμα, θα μπορούσαμε να μειώσουμε την εμφάνιση χρόνιων παθήσεων των ατόμων αυτών στο μέλλον, αλλά και τη θνητότητα, εξασφαλίζοντας την ασφάλεια του ευάλωτου πληθυσμού.

Τι πρέπει να κάνουμε
Με βάση τα ευρήματα της έρευνας, λοιπόν, οι προσπάθειες μείωσης του παιδικού τραύματος θα μπορούσαν να μειώσουν τα περιστατικά καρκίνου, παχυσαρκίας, καρδιακών παθήσεων και άλλων ασθενειών που σχετίζονται με το παιδικό τραύμα. Για να γίνει αυτό, χρειάζονται η δημιουργία δυνατών και ενεργών κοινοτήτων και προγραμμάτων, γονική υποστήριξη και δυνατότητα επικοινωνίας με δήμους και κοινότητες. Παραδείγματα προληπτικών μέσων μπορεί να είναι:

• Το σταθερό εργασιακό περιβάλλον που υποστηρίζει τα δικαιώματα του εργαζόμενου
• Οι εκστρατείες επιμόρφωσης και προώθησης θετικών πρακτικών όσον αφορά τον ρόλο των γονιών
• Η υψηλής ποιότητας παιδική φροντίδα
• Τα προγράμματα συναισθηματικής εκπαίδευσης ώστε οι νέοι να μπορούν να διαχειριστούν το συναισθηματικό στρες
• Τα καθοδηγητικά προγράμματα που συνδέουν τα παιδιά με σταθερούς και τρυφερούς ενήλικες
• Οι στρατηγικές παρέμβασης
• Η προώθηση κοινωνικών νορμών που προστατεύουν από τη βία

Αν ενσωματώσουμε παρόμοια μέτρα ασφάλειας στα σπίτια και τις γειτονιές και ενθαρρύνουμε ένα σταθερό περιβάλλον για τα παιδιά, θα μπορούσαμε να προλάβουμε ασθένειες που θα τα ταλαιπωρήσουν στο μέλλον.

Παιδικό τραύμα και διατροφή
Μέσα από την εμπειρία μου έχω δει ότι μια διατροφή, εξατομικευμένη πάντα, και κατά βάση φυτοφαγική, μπορεί και σε αυτές τις περιπτώσεις να βοηθήσει και να έχει θετικά αποτελέσματα.

Συγκεκριμένα, έχει βρεθεί ότι τα άτομα που τρώνε δύο ή περισσότερες πηγές φυτικών ινών καθημερινά είναι λιγότερο πιθανό να έχουν διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) από εκείνους που τρώνε λιγότερες φυτικές ίνες. Ακόμη, υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης σοκολάτας και της υψηλότερης συχνότητας PTSD, ενώ γενικότερα η διαταραχή αυτή εμφανίζεται πιο συχνά σε γυναίκες και σε ανθρώπους που ζουν στο όριο της φτώχιας.

Σημαντικά ευρήματα έχει δώσει και η CLSA που είναι μια μεγάλη, μακροπρόθεσμη μελέτη του καναδικού πληθυσμού που συνεχίζεται για περισσότερα από 20 χρόνια. Οι ερευνητές πίσω από τη νέα μελέτη εξέτασαν τα δεδομένα για 27.211 άτομα ηλικίας 45-85 ετών, 1.323 εκ των οποίων είχαν PTSD. Στο πλαίσιο της μελέτης διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι που τρώνε δύο ή τρεις πηγές φυτικών ινών την ημέρα είναι λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν επεισόδια PTSD από εκείνους που τρώνε λιγότερες φυτικές ίνες.

Η επικεφαλής συγγραφέας Karen Davison, διευθύντρια της Nutrition Informatics Research Group και μέλος της σχολής του προγράμματος Επιστήμης Υγείας στο Πολυτεχνικό Πανεπιστήμιο Kwantlen στο Surrey της Βρετανικής Κολομβίας, εξηγεί τον λόγο που συμβαίνει αυτό λέγοντας ότι είναι πιθανό τα βέλτιστα επίπεδα διαιτητικών ινών να παράσχουν κάποιο είδος προστασίας που σχετίζεται με την ψυχική υγεία.

Η ίδια εξηγεί ότι αυτό μπορεί να σχετίζεται με τα λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου (SCFAs), τα οποία αποτελούν λιπαρά οξέα που παράγονται από τον μεταβολισμό των φυτικών ινών στο παχύ έντερο. Τα μόρια SCFA μπορούν να επικοινωνήσουν με τα κύτταρα και μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου.

Μπορείτε να δείτε περισσότερα σε άρθρα μου για τη φυτοφαγία και τα αυτοάνοσα εδώ και για τη χρόνια φλεγμονή και τη φυτοφαγία εδώ κι εδώ.

Τι άλλο μπορεί να συμβάλλει στο παιδικό τραύμα; 
Μαζί με τραυματικές καταστάσεις που μπορεί να συμβαίνουν στο σπίτι, έρευνες δείχνουν ότι πρώιμα, μη απαραίτητα ιατρικά τραύματα μπορεί να αποτελούν παράγοντες στην εξέλιξη ασθενειών στην ενήλικη ζωή. Παράδειγμα αποτελούν  τα μωρά που όταν γεννιούνται υπόκεινται σε επίπονες και τραυματικές εμπειρίες, όπως καισαρική τομή, εξετάσεις αίματος, περιτομή, συχνά χωρίς την κατάλληλη παυσίπονη αγωγή. Γι’ αυτό και κάποιες από τις παραπάνω διαδικασίες, πρέπει να αξιολογούνται προσεκτικά.

Πηγές
[i] Merrick MT, Ford DC, Ports KA, et al. Vital Signs: Estimated Proportion of Adult Health Problems Attributable to Adverse Childhood Experiences and Implications for Prevention — 25 States, 2015-2017. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2019;68:999-1005.
[ii] Relationship of Childhood Abuse and Household Dysfunction to Many of the Leading Causes of Death in Adults Felitti, Vincent J et al. American Journal of Preventive Medicine, Volume 14, Issue 4, 245 – 258
[iii] Merrick MT, Ford DC, Ports KA, et al. Vital Signs: Estimated Proportion of Adult Health Problems Attributable to Adverse Childhood Experiences and Implications for Prevention — 25 States, 2015-2017. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2019;68:999-1005.
[iv] Adverse Childhood Experiences and the Presence of Cancer Risk Factors in Adulthood: A Scoping Review of the Literature From 2005 to 2015
Katie Ports-Dawn Holman-Angie Guinn-Sanjana Pampati-Karen Dyer-Melissa Merrick-Natasha Lunsford-Marilyn Metzler – Journal of Pediatric Nursing – 2019
[v] eLife 2015;4:e06356 DOI: 10.7554/eLife.06356