Οξειδωτικό στρες και διατροφή

Σίγουρα θα έχετε ακούσει πολλές φορές τον όρο «οξειδωτικό στρες» τα τελευταία χρόνια και πιθανόν λανθασμένα να τον ταυτίζετε το κλασικό στρες που βιώνουμε στην καθημερινότητα. Στην ουσία, όμως, το οξειδωτικό στρες είναι ένα είδος κυτταρικού στρες που μπορεί να οδηγήσει τον οργανισμό σε φλεγμονή, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το μικροβίωμα του εντέρου και το ανοσοποιητικό. Όσον αφορά τη φλεγμονή, όταν αυτή είναι χρόνια, τότε μπορεί να οδηγήσει και σε διάφορες χρόνιες παθήσεις και μάλιστα το οξειδωτικό στρες φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της αντίστασης στην ινσουλίνη και τον διαβήτη τύπου 2. Και το εκπληκτικό είναι πως οι τροφές που επιλέγουμε να φάμε και το είδος διατροφής που ακολουθούμε, μπορεί είτε να δημιουργήσει στον οργανισμό μας οξειδωτικό στρες, είτε να το αποτρέψει.

Τα επίπεδα υψηλής γλυκόζης και χοληστερόλης μετά το γεύμα μπορεί να οδηγήσουν σε οξειδωτικό στρες. Στην περίπτωση του διαβήτη τύπου 2, θεωρείται ότι ο σχηματισμός μορίων που περιέχουν δύο ομάδες καρβονυλίων, τοξικοί μεταβολίτες που σχηματίζονται από τη γλυκόζη και τα λιπίδια, μπορεί να εμπλέκονται στην εξέλιξη καρδιαγγειακών επιπλοκών του διαβήτη. Τα μόρια αυτά αλληλεπιδρούν με τις πρωτεΐνες για να σχηματίσουν προχωρημένα τελικά προϊόντα που μπορεί να προκαλέσουν βλάβες στο ενδοθήλιο και να επηρεάσουν την καρδιαγγειακή λειτουργία.

Η εν λόγω μελέτη, που αποτελεί δευτερεύουσα ανάλυση δημοσιευμένων δεδομένων, εξέτασε την απόκριση του οργανισμό μετά το γεύμα σε μια plant-based διατροφή, σε σύγκριση με ένα συμβατικό κρεατοφαγικό γεύμα, με στόχο να βρει πώς επιδρά το καθένα στο οξειδωτικό στρες, στη φλεγμονή, στις ορμόνες της όρεξης, στον διαβήτη τύπου 2 και στην παχυσαρκία. 

Η τυχαιοποιημένη crossover μελέτη περιλάμβανε 20 άντρες με διαβήτη, 20 παχύσαρκους άντρες με φυσιολογική ανοχή στη γλυκόζη και 20 υγιείς άντρες. Όλοι οι συμμετέχοντες κατανάλωναν δύο δοκιμαστικά γεύματα σε τυχαία σειρά, με το ένα να είναι ένα vegan burger και το άλλο ένα κλασικό burger από κρέας. Τα γεύματα καταναλώνονταν έπειτα από ολονύκτια νηστεία και περίοδο μίας εβδομάδας μεταξύ των δύο γευμάτων. Πραγματοποιήθηκαν εξετάσεις αίματος πριν και μετά τα γεύματα, ούτως ώστε να μετρηθούν οι δείκτες του οξειδωτικού στρες της φλεγμονής και των ορμονών της όρεξης. 

Το κύριο εύρημα ήταν ότι το vegan γεύμα φάνηκε ότι μπορούσε να βελτιώσει τους δείκτες του οξειδωτικού στρες, ειδικά στους άντρες με διαβήτη τύπου 2. Αυτό σημαίνει ότι υπήρχε μικρότερη αύξηση στους δείκτες οξειδωτικού στρες μετά το vegan γεύμα, σε σχέση με το γεύμα με κρέας. Αυτό δείχνει ότι το φυτοφαγικό γεύμα μπορεί να προσφέρει καλύτερη προστασία έναντι στην παραγωγή τοξικών μεταβολιτών που εμπλέκονται στην δημιουργία και εξέλιξη επιπλοκών στον διαβήτη. Αυτό πιθανότατα οφείλεται στην υψηλότερη συγκέντρωση αντιοξειδωτικών σε plant-based τροφές. Οι διατροφικές πολυφαινόλες, για παράδειγμα, μπορεί να ενεργοποιήσουν τον μεταγραφικό παράγοντα Nrf2, που είναι σημαντικός στην άμυνα ενάντια στο οξειδωτικό στρες.

Το άλλο βασικό εύρημα ήταν ότι το vegan γεύμα προκαλούσε μεγαλύτερη έκκριση λεπτίνης (ορμόνης κορεσμού) στους άντρες με διαβήτη τύπου 2, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση του αισθήματος κορεσμού και έχει φανεί και σε προηγούμενες μελέτες στη vegan διατροφή.

Συνολικά, λοιπόν, η μελέτη αυτή μας βοηθά να κατανοήσουμε το γιατί μια φυτοφαγική διατροφή είναι ωφέλιμη στο διαβήτη και άλλες μεταβολικές παθήσεις. Φυσικά και χρειάζονται περισσότερες μακροπρόθεσμες μελέτες με επαναλαμβανόμενες εναλλαγές vegan γευμάτων με κρεατοφαγικά, αλλά μέχρι τότε, η plant-based διατροφή παραμένει η καλύτερη σύσταση για την πρόληψη και τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2.

Πηγές
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34205679/
https://shireenkassam.medium.com/review-of-the-weeks-plant-based-nutrition-news-24th-october-2021-a0a389041dc4