5 ουσίες στις τροφές που προστατεύουν το συκώτι

Το συκώτι είναι ένα από τα πιο σημαντικά όργανα που δουλεύει… υπερωρίες προκειμένου να ρυθμίσει μια σειρά βιολογικών διεργασιών που είναι σημαντικές για την υγεία μας, όπως ο μεταβολισμός, το σάκχαρο του αίματος, το πλάσμα, η παραγωγή χοληστερόλης, η απομάκρυνση τοξινών από το αίμα… Αναπόφευκτα, οι ηπατικές παθήσεις είναι από τις μεγαλύτερες απειλές για την υγεία μας και αν σκεφτούμε ότι όλοι στην καθημερινότητά μας εκτιθέμεθα σε πολλές τοξικές ουσίες είτε μέσω της διατροφής, είτε του περιβάλλοντος, των καθαριστικών κ.ο.κ. καταλαβαίνουμε ότι χρειάζεται να λάβουμε τα μέτρα μας όσον αφορά την πρόληψη, ειδικά γνωρίζοντας ότι υπάρχει έλλειψη σε ασφαλείς και αποτελεσματικές θεραπείες, με ανά περίσταση σημαντικές παρενέργειες.

Τι μπορούμε, λοιπόν, να κάνουμε για να προστατέψουμε αυτό το τόσο σημαντικό όργανο; Σίγουρα μια φυσική διατροφή, μακριά από επεξεργασμένες τροφές μπορεί να βοηθήσει σημαντικά, με τις παρακάτω ουσίες να παίζουν πρωταρχικό ρόλο.

Κουρκουμίνη
Μια από τις ενεργές πολυφαινόλες στον αγαπημένο μας κουρκουμά έχει αποδειχτεί επιστημονικά ότι έχει πολλαπλά οφέλη για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας του ήπατος. Τα κουρκουμινοειδή είναι υπεύθυνα για το έντονο χρώμα του κουρκουμά και θεωρείται ότι παρέχουν στο αγαπημένο αυτό μπαχαρικό μερικές από τις πιο σημαντικές ιδιότητές του, μεταξύ των οποίων είναι και τα αντιοξειδωτικά. Όπως ίσως γνωρίζετε, το οξειδωτικό στρες μπορεί να προκαλέσει φλεγμονώδεις αντιδράσεις που προκαλούν βλάβες στα υγιή κύτταρα. Μια κινέζικη ερευνητική ομάδα, μάλιστα, ανακάλυψε τη χρήση της κουρκουμίνης στην ανακούφιση των βλαβών των κυττάρων του ήπατος όταν αυτά εκτίθενται σε αιθανόλη, ένα συστατικό που βρίσκεται σε πολλά αλκοολούχα ποτά. Στο πλαίσιο της μελέτης, χρησιμοποιήθηκε προληπτικά η κουρκουμίνη σε ποντίκια πριν την έκθεση σε αιθανόλη και βρέθηκε ότι παρουσίασαν μικρότερη οξειδωτική ζημιά μέσω μετρήσεων της ενζυματικής δραστηριότητας. Οι ερευνητές κατέληξαν ότι η οξειδωτική ζημιά στα κύτταρα του ήπατος βελτιώθηκε σημαντικά με τη θεραπεία κουρκουμίνης.

Καφές
Είναι γνωστό ότι η υπερκατανάλωση αλκοόλ μπορεί να βλάψει το συκώτι, ενώ και η κατανάλωση πολλών επεξεργασμένων τροφών μπορεί να είναι εξίσου ηπατοτοξική μακροπρόθεσμα. Η μη-αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος προκαλεί ανησυχίες παγκοσμίως και επηρεάζει άτομα που καταναλώνουν ελάχιστο ή και καθόλου αλκοόλ, ενώ σε πολλά μέρη αποτελεί την πιο συνηθισμένη μορφή χρόνιας ηπατοπάθειας, πιθανόν λόγω του δυτικού τύπου διατροφής με πολλά κορεσμένα και τρανς λιπαρά, επεξεργασμένες τροφές κ.ο.κ. Ωστόσο, αν μια συνήθεια είναι δημοφιλής και κάνει καλό, αυτή είναι ο πρωινός καφές. Στο πλαίσιο μετα-ανάλυσης του 2016, έγινε σύγκριση μεταξύ συμμετεχόντων που είτε κατανάλωναν καφέ είτε όχι, όσον αφορά τον κίνδυνο εμφάνισης μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος, αλλά και ίνωσης, όπου αναπτύσσεται ουλώδης ιστός στο ήπαρ λόγω χρόνιας φλεγμονής μεταξύ ασθενών με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος. Η ανάλυση έδειξε σημαντικά μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου μεταξύ όσων κατανάλωναν καφέ, όπως και σημαντικά μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης ηπατικής ίνωσης μεταξύ των ασθενών με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος. Φροντίστε, μόνο, να απολαμβάνετε τον καφέ σας σκέτο, χωρίς προσθήκη ζάχαρης και γαλακτοκομικών.

N-ακετυλοκυστεΐνη (NAC)
Η ουσία αυτή είναι πρόδρομος του αμινοξέος L-κυστεΐνη, το οποίο δρα ως εν δυνάμει αντιοξειδωτικό. Η ουσία αυτή βρίσκεται σε κάποια ζωικά τρόφιμα, αλλά και σε λαχανικά που είναι πλούσια σε θειώδη, αλλά και σε φασόλια, φακές, σπανάκι, μπανάνες, σπόρους, ωστόσο τη NAC μπορούμε να λάβουμε μόνο σε μορφή συμπληρώματος, το οποίο αν είστε vegan θα πρέπει να ψάξετε το ανάλογο, κοιτάζοντας τις ετικέτες. Ο ρόλος αυτής της ουσίας είναι να «καθαρίζει» τις ελεύθερες ρίζες, ενισχύοντας τη θεραπεία του οξειδωτικού στρες, το οποίο παίζει σημαντικό ρόλο στις ηπατικές παθήσεις. Η NAC φαίνεται να είναι μια ελπιδοφόρος ηπατοπροστατευτική ουσία, εν μέρει λόγω της ικανότητάς της να μπλοκάρει επαρκώς την τοξικότητα της ακεταμινοφαίνης, ενός αναλγητικού το οποίο σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να οδηγήσει σε ηπατική ανεπάρκεια. Μελέτη του 2015 έδειξε, μάλιστα, ότι η χορήγηση NAC εντός 8 ωρών από την υπερδοσολογία ακεταμινοφαίνης ανακουφίζει σημαντικά την τοξικότητα στο ήπαρ.

Τζινσενοειδή
Υπεύθυνα για τις φαρμακολογικές επιδράσεις του τζίνσενγκ, τα τζινσενοειδή παίζουν σημαντικό ρόλο στην αντιφλεμονώδη απόκριση του οργανισμού και έχουν δείξει δυναμική στην πρόληψη και θεραπεία ηπατικών παθήσεων. Οι κλινικές μελέτες έχουν δείξει επίσης τα οφέλη των τζινσενοειδών ενάντια στην τοξικότητα που προκαλείται από την ακεταμινοφαίνη. Άλλη μια μελέτη έχει δείξει ότι η αντιφλεγμονώδης δύναμη των τζινσενοειδών προωθεί τον υγιή μεταβολισμό του λίπους από το συκώτι και μπορεί τελικά να ανακουφίσει περιπτώσεις τραυματισμού του ήπατος σε ασθενείς με μη αλκοολική λιπώδη νόσο. Την πολυφαινόλη αυτή μπορείτε να τη βρείτε και σε μορφή συμπληρώματος ως εκχύλισμα της ρίζας Panax Ginseng, αποτελώντας σημαντική προσθήκη σε smoothies.

Βιταμίνη Ε
Η λιποδιαλυτή αυτή βιταμίνη βρίσκεται σε πολλές τροφές, όπως ξηρούς καρπούς, σπόρους, πράσινα λαχανικά, φύτρο σιταριού και είναι πολύ σημαντική για την υγεία των ματιών, την ποιότητα του αίματος και των ιστών, ενώ οι αντιοξειδωτικές της ιδιότητες παίζουν ρόλο και στην υγιή ηπατική λειτουργία. Μετα-ανάλυση τυχαιοποιημένων δοκιμών έδειξε ότι το συμπλήρωμα βιταμίνης Ε βελτίωσε σημαντικά την ηπατική λειτουργία και την ποιότητα των ηπατικών κυττάρων και ιστών σε ασθενείς με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος. Η βιταμίνη αυτή προστατεύει επίσης ενάντια στην οξειδωτική ζημιά από έκθεση σε φορμαλδεΰδη, μιας από τις πιο κοινές τοξίνες που χρησιμοποιούνται σήμερα, σε διάφορα προϊόντα όπως ντουλάπια, κόλλες, έπιπλα, μπογιές, καλλυντικά, χαλιά, κουρτίνες, απολυμαντικά κ.ο.κ.

Σε κάθε περίπτωση, μια φυτοφαγική διατροφή και ένας φυσικός τρόπος ζωής, όσο το δυνατόν απαλλαγμένος από χημικές ουσίες είναι το αντίδοτο για τα πάντα, άρα και για ένα υγιές ήπαρ, που είναι το πιο ισχυρό μας αποτοξινωτικό μέσο.

Πηγές
https://www.greenmedinfo.com/blog/these-five-substances-protect-your-liver

Shamsi-Baghbanan H, Sharifian A, Esmaeili S, Minaei B. Hepatoprotective herbs, avicenna viewpoint. Iran Red Crescent Med J. 2014;16(1):e12313. doi:10.5812/ircmj.12313 [PubMed]

Shamsi-Baghbanan H, Sharifian A, Esmaeili S, Minaei B. Hepatoprotective herbs, avicenna viewpoint. Iran Red Crescent Med J. 2014;16(1):e12313. doi:10.5812/ircmj.12313 [PubMed]
Hewlings SJ, Kalman DS. Curcumin: A Review of Its Effects on Human Health. Foods. 2017;6(10):92. Published 2017 Oct 22. doi:10.3390/foods6100092 [PubMed]
Curcumin: From ancient medicine to current clinical trials. H. Hatcher, R. Planalp, J. Cho, F. M. Torti, S. V. Torti. Cell Mol Life Sci. 2008 Jun; 65(11): 1631-1652. doi: 10.1007/s00018-008-7452-4. PMID: 18324353
Wei Bao, Ke Li, Shuang Rong, Ping Yao, Liping Hao, Chenjiang Ying, Xiping Zhang, Andreas Nussler, Liegang Liu. Curcumin alleviates ethanol-induced hepatocytes oxidative damage involving heme oxygenase-1 induction. J Ethnopharmacol. 2010 Jan 18. Epub 2010 Jan 18. PMID: 20080166
Mayo Clinic, Diseases and Conditions, Nonalcoholic fatty liver disease, https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/nonalcoholic-fatty-liver-disease/symptoms-causes/syc-20354567
Karn Wijarnpreecha, Charat Thongprayoon, Patompong Ungprasert. Coffee consumption and risk of nonalcoholic fatty liver disease: a systematic review and meta-analysis. Eur J Gastroenterol Hepatol. 2016 Nov 7. Epub 2016 Aug 7. PMID: 27824642
WebMD, Diet, Health Benefits, NAC, https://www.webmd.com/diet/health-benefits-nac
Mokhtari V, Afsharian P, Shahhoseini M, Kalantar SM, Moini A. A Review on Various Uses of N-Acetyl Cysteine. Cell J. 2017;19(1):11-17. doi:10.22074/cellj.2016.4872 [PubMed]
FDA.gov, Drugs, Drug Safety and Availability, FDA Drug Safety Communication: Prescription Acetaminophen Products to be Limited to 325 mg Per Dosage Unit; Boxed Warning Will Highlight Potential for Severe Liver Failure, https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-drug-safety-communication-prescription-acetaminophen-products-be-limited-325-mg-dosage-unit
Solomon E Owumi, James P Andrus, Leonard A Herzenberg, Leonore A Herzenberg. Co-administration of N-Acetylcysteine and Acetaminophen Efficiently Blocks Acetaminophen Toxicity. Drug Dev Res. 2015 Aug ;76(5):251-8. Epub 2015 Aug 7. PMID: 26250417
Jun-Nan Hu, Zhi Liu, Zi Wang, Xin-Dian Li, Lian-Xue Zhang, Wei Li, Ying-Ping Wang. Ameliorative Effects and Possible Molecular Mechanism of Action of Black Ginseng (Panax ginseng) on Acetaminophen-Mediated Liver Injury. Molecules. 2017 Apr 21 ;22(4). Epub 2017 Apr 21. PMID: 28430162
Shen Ren, Jing Leng, Xing-Yue Xu, Shuang Jiang, Ying-Ping Wang, Xiao-Tong Yan, Zhi Liu, Chen Chen, Zi Wang, Wei Li. Ginsenoside Rb1, A Major Saponin from, Exerts Protective Effects Against Acetaminophen-Induced Hepatotoxicity in Mice. Am J Chin Med. 2019 Dec 2:1-17. Epub 2019 Dec 2. PMID: 31786947
Yunhe Hou, Danshan Gu, Jianzhi Peng, Kerong Jiang, Zhigang Li, Jing Shi, Shikun Yang, Shude Li, Xiaoming Fan. Ginsenoside Rg1 Regulates Liver Lipid Factor Metabolism in NAFLD Model Rats. ACS Omega. 2020 May 19 ;5(19):10878-10890. Epub 2020 May 5. PMID: 32455208
Ken Sato, Masahiko Gosho, Takaya Yamamoto, Yuji Kobayashi, Norimitsu Ishii, Tomohiko Ohashi, Yukiomi Nakade, Kiyoaki Ito, Yoshitaka Fukuzawa, Masashi Yoneda. Vitamin E has a beneficial effect on nonalcoholic fatty liver disease: A meta-analysis of randomized controlled trials. Nutrition. 2015 Jul-Aug;31(7-8):923-30. Epub 2014 Dec 24. PMID: 26059365
Mukaddes Gulec, Ahmet Gurel, Ferah Armutcu. Vitamin E protects against oxidative damage caused by formaldehyde in the liver and plasma of rats. Mol Cell Biochem. 2006 Oct ;290(1-2):61-7. Epub 2006 Aug 26. PMID: 16937016
ATSDR. Agency for Toxic Substances and Disease Registry, Formaldehyde and Your Health, https://www.atsdr.cdc.gov/formaldehyde/