Γιατί να επιλέξουμε ψωμί σπέλτα;

Το ψωμί είναι ένα αγαθό που οι περισσότεροι βάζουν στο τραπέζι τους καθημερινά. Ακριβώς επειδή το καταναλώνουμε με τέτοια συχνότητα, πρέπει αφενός να προσέξουμε τόσο την υπερβολή στην κατανάλωσή του κι αφετέρου να επιλέξουμε το καλύτερο είδος για εμάς και την οικογένειά μας.

Ξέρουμε ότι το άσπρο ψωμί, όσο νόστιμο και αφράτο κι αν είναι, καλό είναι να αποφεύγεται και να δίνει τη θέση του στο ψωμί ολικής άλεσης, το οποίο έχει παραχθεί από αλεύρι δημητριακών που αλέθονται με τον φλοιό τους και είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες και βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Το αλεύρι αυτό μπορεί να προέρχεται από σιτάρι, βρώμη, κριθάρι, σίκαλη κ.ο.κ. και το ψωμί που μας δίνει είναι αυτό που λέμε «μαύρο». Το ψωμί που αγοράζουμε από τον φούρνο, βέβαια, δεν ξέρουμε σε τι ποσοστό περιέχει αλεύρι ολικής άλεσης, ενώ πρέπει να γνωρίζουμε ότι το αλεύρι για να θεωρείται ολικής άλεσης, πρέπει να είναι σε ποσοστό 85-100%, δηλαδή να αλέθεται το δημητριακό ολόκληρο (100%) ή να αφαιρείται μικρό μέρος του πίτουρου (90%, 95% κ.ο.κ.).

Αν θέλουμε, όμως, να εμπλουτίσουμε ακόμη περισσότερο τη διατροφή μας, ήρθε η ώρα να ανοίξουμε τους ορίζοντές μας και να ανακαλύψουμε ένα διαφορετικό ψωμί, που πολλοί δεν το γνωρίζουν, αλλά υπάρχουν πολλοί λόγοι να το βάλουν στο τραπέζι τους: το ψωμί σπέλτα.

Τι είναι η σπέλτα;

Γνωστή και ως όλυρα ή αγριοσίταρο ή ντίνκελ, η σπέλτα είναι ένα αρχαίο είδος σιταριού, που καλλιεργείται εδώ και 7 χιλιάδες χρόνια και δεν έχει αλλάξει καθόλου από τους αρχαίους χρόνους. Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα έχασε τη δημοφιλία της, αλλά τελευταία σημειώνει δυναμική επιστροφή στους κύκλους της υγιεινής διατροφής και οι λόγοι είναι πολλοί. Τα αρχαία είδη σιταριού φαίνεται να είναι πιο θρεπτικά και υγιεινά από τα σύγχρονα, με αρκετά οφέλη, που αξίζει να τους ρίξουμε μια ματιά.

Τα οφέλη του ψωμιού σπέλτα

Για να καταλάβουμε καλύτερα τα οφέλη του ψωμιού σπέλτα, ας ρίξουμε μια ματιά στη διατροφική του αξία. Μια φέτα ψωμί σπέλτα (28 γρ.) μας παρέχει 55 θερμίδες, 1 γρ. φυτικών ινών, 3 γραμμάρια πρωτεΐνης, 10 γρ. υδατάνθρακες, ενώ έχει περιεκτικότητα σε μαγγάνιο, φώσφορο, βιταμίνη Β3, μαγνήσιο, ψευδάργυρο και σίδηρο. Ακόμη, περιέχει μικρές ποσότητες ασβεστίου, σεληνίου, ωφέλιμων λιπαρών οξέων και βιταμινών Β1, Β6 και Ε και παρ’ όλο που διατροφικά είναι πολύ κοντά στο σιτάρι, η σπέλτα έχει υψηλότερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη και ψευδάργυρο, ξεπερνώντας τις υπόλοιπες ποικιλίες σιταριού.

Λόγω της περιεκτικότητάς του σε υδατάνθρακες (κυρίως άμυλο ή μακρές αλυσίδες μορίων γλυκόζης) το ψωμί σπέλτα μας χαρίζει ενέργεια, ενώ ταυτόχρονα το ψωμί σπέλτα ολικής άλεσης αποτελεί καλή πηγή φυτικών ινών, που βοηθούν στην πέψη και την απορρόφηση, μειώνοντας τις απότομες αυξομειώσεις στο σάκχαρο του αίματος. Η αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών συνδέεται, επίσης, με μειωμένο κίνδυνο παχυσαρκίας, καρδιακών παθήσεων, κάποιων ειδών καρκίνου και διαβήτη τύπου 2, ενώ αυξάνει την πιθανότητά σας να διατηρήσετε ένα πιο υγιές βάρος και να έχετε καλύτερη πεπτική υγεία.

Το ψωμί σπέλτα έχει ήπια γεύση, ενώ πρέπει να ξέρετε ότι λόγω του σκληρού φλοιού τους, οι κόκκοι δεν αποφλοιώνονται εύκολα, παρά μόνο με ειδική επεξεργασία και έτσι ο πυρήνας του προστατεύεται από ρύπους και έντομα, διατηρεί βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, ενώ είναι αποδοτικό στην καλλιέργεια.

Το αλεύρι σπέλτα, λόγω του ότι διαλύεται εύκολα στο νερό, βοηθά τον ανθρώπινο οργανισμό να απορροφήσει πιο εύκολα τα θρεπτικά του στοιχεία και δίνει συμπαγές αποτέλεσμα στο ψωμί, ενώ περιέχει μυκοπολυσακχαρίτες, οι οποίοι συμβάλλουν στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού.

Εν κατακλείδι, το ψωμί σπέλτα ολικής άλεσης, με το κοινό ψωμί ολικής άλεσης έχει παρόμοιο διατροφικό προφίλ, παρέχοντάς μας υδατάνθρακες, πρωτεΐνη, βιταμίνες, μέταλλα και άλλα σημαντικά διατροφικά στοιχεία. Κάποιες μελέτες, όμως, δείχνουν μικρές διαφορές, δίνοντας προβάδισμα στο ψωμί σπέλτα για τη μεγαλύτερη περιεκτικότητά του σε μέταλλα όπως ψευδάργυρο, χαλκό και μαγγάνιο, αλλά και σε πρωτεΐνη.

Τι πρέπει να γνωρίζετε

-Λόγω του ότι η σπέλτα έχει πολλά κοινά με το σύγχρονο σιτάρι, περιέχει γλουτένη. Η περιεκτικότητά της είναι μικρότερη, αλλά και πάλι πρέπει να αποφεύγεται από όσους πάσχουν από κοιλιοκάκη (δυσανεξία στη γλουτένη).

-Περιέχει φυτικό οξύ, ουσία που υπάρχει φυσικά σε φυτικές τροφές όπως όσπρια, δημητριακά ολικής άλεσης, σπόροι, ξηροί καρποί κ.ά. και δεσμεύει ανόργανα στοιχεία όπως ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο και ψευδάργυρο, συμβάλλοντας σε ελλείψεις τους. Παρ’ όλ’ αυτά, περιέχει λιγότερο φυτικό οξύ από το κλασικό ψωμί και η επεξεργασία μειώνει την παρουσία του, οπότε τα θρεπτικά συστατικά απορροφώνται τελικά από τον οργανισμό.

-Προτιμήστε ψωμί σπέλτα ολικής άλεσης, καθώς το επεξεργασμένο ψωμί έχει κι αυτό υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, προκαλώντας απότομες αυξομειώσεις στο σάκχαρο του αίματος.