Μελάνωμα: ποιες φυσικές ουσίες βοηθούν στην αντιμετώπισή του

Το μελάνωμα, όπως γνωρίζουμε όλοι τα τελευταία χρόνια, είναι ένας κακοήθης όγκος στο δέρμα και αποτελεί την πιο επιθετική και απειλητική μορφή καρκίνου του δέρματος, καθώς κάνει γρήγορα μεταστάσεις και μπορεί να αποβεί μοιραίο αν δεν διαγνωστεί εγκαίρως. Στην Ελλάδα, από τα περίπου 30.000 περιστατικά καρκίνων του δέρματος που καταγράφονται ετησίως, τα 1500 αφορούν μελάνωμα. Τα καλά νέα, όμως, είναι, όπως και στις περισσότερες παθήσεις, ότι αν διαγνωστεί έγκαιρα με μια επίσκεψη στον δερματολόγο, προτού η ασθένεια προχωρήσει, οι πιθανότητες πλήρους αποκατάστασης της υγείας είναι πολλές.

Η πρόληψη, η αποφυγή της μακρόχρονης και απροστάτευτης έκθεσης στον ήλιο και οι επισκέψεις στον δερματολόγο ειδικά αν πρόκειται για άτομα υψηλού κινδύνου (ανοιχτόχρωμα, με φακίδες, με πολλούς σπίλους, με προηγούμενο ιστορικό μελανώματος) είναι άκρως σημαντικά. Υπάρχουν, ωστόσο, και evidence-based φυσικές ουσίες που υποστηρίζονται από την επιστημονική βιβλιογραφία για την επίδρασή τους και μπορούν να αξιοποιηθούν σε περιπτώσεις μελανώματος.

Πικραλίδα
Έχει αξιοποιηθεί πολύ στην παραδοσιακή κινέζικη ιατρική, ιατρική της Μέσης Ανατολής και των ιθαγενών της Αμερικής, για αντιμετώπιση προβλημάτων στο πεπτικό, στα νεφρά, στο ήπαρ, στη σπλήνα, όπως επίσης και σε όγκους των πνευμόνων, του στήθους και της μήτρας. Στην ολιστική ιατρική θεωρείται αποτοξινωτικός παράγοντας, ενώ ταυτόχρονα είναι αντιφλεγμονώδης, αντιοξειδωτική, αντι-αγγειογενετική, αποτρέποντας την ανάπτυξη αιμοφόρων αγγείων που παρέχουν θρεπτικά συστατικά στους όγκους, αντικαρκινική και βοηθά ενάντια στον πόνο. Έρευνες έχουν δείξει ότι μπορεί να μετατρέψει το κύτταρα του μελανώματος που ευνοούν την ανάπτυξη καρκίνου σε ένα διαφοροποιημένο φαινότυπο αντιπροσωπευτικό του φυσιολογικού κύκλου των κυττάρων. Ένα συστατικό της, η λουπεόλη, φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στο να εμποδίζει την ανάπτυξη και πολλαπλασιασμό των κυττάρων. Ένα είδος πικραλίδας που βρίσκεται στην Ιαπωνία, μάλιστα, το taraxacum japonicum, φαίνεται ότι καταστέλλει δυο στάδια της καρκινογένεσης, την έναρξη και την προώθηση του όγκου, ενώ φαίνεται ότι μια ουσία, η ταξαστερόλη, επιβραδύνει ή αποτρέπει την εξέλιξη καρκίνου. Σύμφωνα με τους ερευνητές, υπάρχουν διάφορες ουσίες στη ρίζα της πικραλίδας που δρουν συνεργιστικά με αντικαρκινικές ιδιότητες. Χρειάζεται, ωστόσο, προσοχή σε όσους έχουν αλλεργία στο αγριόχορτο.

Καφές
Οι αλλοιώσεις που έχουν προκύψει από εγκαύματα και αποτελούν πιθανό παράγοντα κινδύνου για μελάνωμα, μπορούν να προληφθούν από την καφεΐνη, η οποία σύμφωνα με μελέτες έχει παρόμοια επίδραση με το αντιηλιακό. Όχι μόνο καταστέλλει την ανάπτυξη κυττάρων μελανώματος in vitro και in vivo, αλλά ταυτόχρονα ρυθμίζει την απόπτωση (ο προγραμματισμένος θάνατος των κυττάρων), που προκαλείται από έκθεση σε UV ακτίνες. Αυτό ενισχύει τον «καθαρισμό» των ελαττωματικών προκαρκινικών κυττάρων. Επίσης, επιδημιολογική μελέτη με data από 74.666 γυναίκες στην Nurses’ Health Study, 89.220 στη Nurses’ Health Study II και 39.424 άντρες στην Health Professionals Follow-up Study έδειξε ότι μετά την προσαρμογή διαφόρων μεταβλητών παραγόντων, φάνηκε ότι η υψηλή πρόσληψη καφεΐνης (περισσότερα από 393mg/ημέρα) σχετίστηκε με μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος σε σχέση με τη χαμηλή πρόσληψη (λιγότερο από 60mg/ημέρα). Ο συσχετισμός αυτός, μάλιστα, ήταν πιο έντονος στις γυναίκες, όπου η υψηλή κατανάλωση καφεΐνης μείωσε τον κίνδυνο κατά 22% σε σχέση με τη χαμηλή πρόσληψη.

Ashwagandha
Πρόκειται για ένα προσαρμογόνο βότανο που αυξάνει σε χημικές, βιολογικές και φυσικές επιθέσεις ενώ βοηθά κατά τη διάρκεια στρες και χρησιμοποιείται ιστορικά για αύξηση ενέργειας και σε μυοσκελετικές παθήσεις όπως αρθρίτιδα και ρευματοπάθειες. Έχει αντι-στρες ιδιότητες, είναι αντιοξειδωτικό, αντιγηραντικό και βοηθά κατά του Πάρκινσον, των ελκών και των όγκων. Στην πραγματικότητα, παρουσιάζει επίδραση σε όγκους του στήθους, του προστάτη, του παγκρέατος, των νεφρών, στη λευχαιμία και το ινοσάρκωμα. Έχει παρατηρηθεί ότι εκχύλισμά του μπορεί να μειώσει τη βιωσιμότητα των καρκινικών κυττάρων του μελανώματος σε συγκεκριμένες δόσεις, ενώ οι ερευνητές καταλήγουν ότι έχει δυνητικά χημειοθεραπευτική ή κυτοτοξική δράση στα κύτταρα του μελανώματος.

Φύτρα μπρόκολου
Η σουλφοραφάνη, μια φυσική ένωση φυτών που συναντάμε σε όλα τα σταυρανθή λαχανικά, φαίνεται πως βρίσκεται σε μεγάλη συγκέντρωση στα φύτρα μπρόκολου, (10 με 100 φορές περισσότερη από τα ώριμα φυτά). In vitro και in vivo μελέτες έχουν δείξει ότι η ουσία αυτή μπορεί να οδηγήσει σε απόπτωση στα κύτταρα του μελανώματος, ενώ σε ζώα, όταν η σουλφοραφάνη χορηγήθηκε ταυτόχρονα με την ανάπτυξη μελανώματος φάνηκε 95,5% αναστολή της δημιουργίας όγκου στους πνεύμονες και 94,06% αύξηση στη διάρκεια ζωής των ζώων με μεταστατικούς όγκους. Φαίνεται ότι η πολύτιμη αυτή ουσία εμποδίζει την εισχώρηση καρκινικών κυττάρων μελανώματος σε άλλα σημεία και είναι πολλά υποσχόμενη.

Βιταμίνη C
Σύμφωνα με τη θεωρία του Gonzalez (2012) και των συναδέλφων του, ο καρκίνος γεννιέται όταν τα κύτταρα επιστρέφουν σε έναν πιο αρχέγονο φαινότυπο που ευνοεί τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κυττάρων και την «αθανασία» τους. Αυτό προκύπτει ως απόκριση για την εξασφάλιση της επιβίωσης στο σκληρό κυτταρικό περιβάλλον και το τοξικό εξωτερικό περιβάλλον, το οποίο απέχει πολύ από αυτό στο οποίο εξελιχθήκαμε. Τα καρκινικά κύτταρα λοιπόν στρέφονται στην ανεπαρκή παραγωγή ενέργειας μέσω της γλυκόλυσης με βάση την κυτοσόλη, αντί για τη φωσφορυλίωση με βάση τα μιτοχόνδρια. Ένας λόγος που τα κακοήθη κύτταρα στρέφονται στη ζύμωση ή σε αναερόβιες διεργασίες για την παραγωγή ενέργειας, οφείλεται σε ελαττωματική μιτοχονδριακή μεμβράνη, κάτι που μπορεί να διορθωθεί με τη βιταμίνη C. Η υδατοδιαλυτή αυτή βιταμίνη μπορεί να αποκαταστήσει την παραγωγή ενέργειας ούτως ώστε να πραγματοποιηθεί η απόπτωση των καρκινικών κυττάρων και επίσης βελτιστοποιεί την κυτταρική διάκριση και τη διακυτταρική επικοινωνία, τα οποία σε μια καρκινική κατάσταση δεν πραγματοποιούνται όπως θα έπρεπε. Ακόμη, η βιταμίνη C ρυθμίζει τον πολλαπλασιασμό και τη δραστηριότητα των λεμφοκυττάρων και προλαμβάνει την οξειδωτική ζημιά που μπορεί να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη δυσλειτουργία των μιτοχονδρίων. Συν τοις άλλοις, παίζει ρόλο στον έλεγχο του κυτταρικού θανάτου, προωθεί την παραγωγή κολλαγόνου που μπορεί να απομονώσει τους όγκους και να εμποδίσει την ανάπτυξή τους, αποτρέποντας τις μεταστάσεις, ενώ έχει βρεθεί ότι υψηλή συγκέντρωση βιταμίνης C μπορεί να είναι τοξική για τους όγκους, αλλά όχι για τον φυσιολογικό ιστό. Σύμφωνα με πειράματα του βραβευμένου με Nobel, Linus Pauling στα 70s, η θεραπεία με υψηλή δόση βιταμίνης C επιμήκυνε την επιβίωση των καρκινοπαθών κατά 4 φορές, ενώ σε άλλη μελέτη, το ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C) προώθησε την απόπτωση δρώντας ως προ-οξειδωτικό σε κύτταρα μελανώματος σε ποντίκια. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι μπορεί από μόνη της η βιταμίνη να μην είναι επαρκής στη θεραπεία των περισσότερων ενεργών καρκίνων, αλλά βελτιώνει την ποιότητα ζωής και επιμηκύνει την επιβίωση, γι’ αυτό χρειάζεται να αποτελέσει μέρος της θεραπείας.

Πολυφαινόλες
Οι πολυφαινόλες των φυτικών τροφών είναι γνωστό ότι μας προσφέρουν προστασία έναντι καρδιαγγειακών παθήσεων, διαβήτη, οστεοπόρωσης, νευροεκφυλιστικών διαταραχών και καρκίνων. Οι κατεχίνες, πολυφαινόλες που βρίσκουμε στο πράσινο τσάι, έχει φανεί ότι καθιστούν το κολλαγόνο ανθεκτικό στην αποδόμηση από το ένζυμο κολλαγενάση και γι’ αυτό οι ερευνητές δοκίμασαν διάφορες πολυφαινόλες, προκειμένου να διαπιστώσουν αν θα μπορούσαν να εμποδίσουν αυτή την αποδόμηση, που οδηγεί σε μετάσταση του μελανώματος στους πνεύμονες. Η κουρκουμίνη του κουρκουμά και το ελλαγικό οξύ που συναντάμε στα κόκκινα σταφύλια παρουσιάζονταν άμεσα τοξικά απέναντι στα κύτταρα του μελανώματος, ακόμη και σε χαμηλές συγκεντρώσεις, φανερώνοντας την αντικαρκινική δυναμική τους. Ακόμη, πολλές από τις πολυφαινόλες μείωσαν σημαντικά τη μετάσταση του μελανώματος στους πνεύμονες, με την κουρκουμίνη, την κατεχίνη, τη ρουτίνη από τα σύκα, τα μήλα και το τσάι, την επικατεχίνη από τη μαύρη σοκολάτα, τη ναρινγίνη και ναρινγενίνη από το γκρέιπφρουτ να μειώνουν τις αποικίες όγκων στους πνεύμονες κατά 89,28%, 82,2%, 71,2%, 61%, 27,2% και 26,1% αντίστοιχα. Με την ίδια σειρά, αυτές οι πολυφαινόλες αύξησαν το προσδόκιμο ζωής σε ζώα κατά 142,85%, 80,81%, 63,59%, 55,29%, 26,6% και 27,18% αντίστοιχα. Η καλύτερη στρατηγική είναι να λαμβάνετε πολυφαινόλες από ολόκληρες τροφές, ώστε να παίρνετε στο μέγιστο στα οφέλη από τη συνεργιστική τους δράση. Σαν γενικό κανόνα να θυμάστε ότι όσο πιο βαθύ χρώμα έχει ένα φρούτο ή λαχανικό, τόσο πιο υψηλό είναι το πολυφαινολικό του περιεχόμενο, το οποίο εμποδίζει τον καρκίνο με πολλούς τρόπους.

Πηγές
https://www.greenmedinfo.com/blog/natural-substances-fight-malignant-melanoma

Shaowei, W. et al. (2015). Caffeine Intake, Coffee Consumption, and Risk of Cutaneous Malignant Melanoma. Epidemiology, 26(6), 898-908.
Jerant, A.F., Johnson, J.T., & Caffrey, T.J. (2000). Early detection and treatment of skin cancer. American Family Physician, 62, 357-368. https://dx.doi.org/10.1080/14786419.2015.1022776
Chatterjee, S.J. et al. (2010). The effect of dandelion root extract in inducing apoptosis in drug-resistant melanoma cells. Evidence Based Complementary and Alternative Medicine. doi: 10.1155/2011/129045
Soengas, M.S., & Lowe, S.W. (2003). Apoptosis and melanoma chemoresistance. Oncogene, 22(20), 3138-3151.
Chapman, P.B. et al. (1999). Phase III multicenter randomized trial of the Dartmouth regimen versus dacarbazine in patients with metastatic melanoma. Journal of Clinical Oncology, 17, 2745-2751.
Serrano, O.K. et al. (2015). Antitumor effect of pharmacologic ascorbate in the B16 murine melanoma model. Free Radical Biology Medicine, 86, 193-203. doi: 10.1016/j.freeradbiomed.2015.06.032.
Sigstedt, S.C. et al. (2008). Evaluation of aqueous extracts of Taraxacum officinale on growth and invasion of breast and prostate cancer cells. International Journal of Oncology, 32(5), 1085-1090.
Sweeney, B. et al. (2005). Evidence-based systematic review of dandelion (Taraxacum officinale) by natural standard research collaboration. Journal of Herbal Pharmcology, 5(1), 79-93.
Hata, K. et al. (2000). Differentiation-inducing activity of lupeol, a lupane-type triterpene from Chinese dandelion root (Hokouei-kon), on a mouse melanoma cell line. Biological and Pharmaceutical Bulletin, 23(8), 962-967.
Takasaki, M. et al. (1999). Anti-carcinogenic activity of Taraxacum plant. Biological and Pharmaceutical Bulletin, 22(6), 602-610.
Singh, N. et al. (1982). Withania somnifera (Ashwagandha) A rejuvenator herbal drug which enhances survival during stress (An adaptogen). International Journal of Crude Research, 3, 29-35.
Singh, N. et al. (1976). Evaluation of ‘adaptogenic’ properties of Withania somnifera. Proceedings of the Indian Pharmacological Society, 17.
Halder, B., Singh, S., & Thakur, S.S. (2015). Withania somnifera Root Extract Has Potent Cytotoxic Effect against Human Malignant Melanoma Cells. PLoS One, 10(9), e0137498.
Strüh, C.M. et al. (2013). Triterpenoids Amplify Anti-Tumoral Effects of Mistletoe Extracts on Murine B16.F10 Melanoma In Vivo. PLoS One, 8(4), e621688. doi: 10.1371/journal.pone.0062168
Fahey, J.W., Zhang, Y., & Talalay, P. (1997). Broccoli sprouts: an exceptionally rich source of inducers of enzymes that protect against chemical carcinogens. Proceedings of the National Academy of Sciences (USA), 94, 10367-10372.
Hamsa, P. T., Thejass, P., & Kuttan, G. (2011). Induction of apoptosis by sulforaphane in highly metastatic B16F-10 melanoma cells. Drug Chemistry and Toxicology, 34(3), 332-340.
Thejass, P., & Kuttan, G. (2006). Antimetastatic activity of sulforaphane. Breast Cancer Research Treatment, 99(3), 333-340.
Gonzalez, M.J. et al. (2012). The bio-energetic theory of carcinogenesis. Medical hypotheses, 79(4), 433-439.’
Gonzalez, M.J. et al. (2010). Mitochondria, energy and cancer: The relationship with Asocrbic acid. Journal of Orthomolecular Medicine, 25, 29-38.
Cameron, E., Pauling, L., & Leibovitz, B. (1979). Ascorbic acid and Cancer: a review. Cancer Research, 39, 663-681.
Dumitrescu, C., Belgun, M., & Olinescu, R. (1993). Effect of vitamin administration on the ratio between the pro- and antioxidative factors. Romanian Journal of Endocrinology, 21, 81-84.
Kirkegaard, T., & Jäättelä, M. (2009). Lysosomal involvement in cell death and cancer. Biochimica et Biophysica Acta (BBA) – Molecular Cell Research, 1793(4), 746-754.
Sakagami, H., & Satoh, K. (1997). Modulating factors of radical intensity and cytotoxic activity of ascorbate (review). Anticancer Research, 17, 3513-3520.
Benade, L., Howard, T., & Burke, D. (1969). Synergistic killing of Ehlrich ascites carcinoma cells by ascorbate and amino 1,2,4-triazole. Oncology, 23, 33-43.
Frankenberg-Schwager, M. et al. (2008). The role of non homologous DNA end joining, conservative homologous recombination, and single-strand annealing in the cell cycle-dependent repair of DNA double-strand breaks induced by H(2)O(2) in mammalian cells. Radiation Research, 170, 784-793.
Hara-Chikuma, M. et al. (2012). Chemokine-dependent T cell migration requires aquaporin-3-mediated hydrogen peroxide uptake. Journal of Experimental Medicine, 209, 1743-1752.
Riordan, N.H. et al. (1995). Intravenous ascorbate as a tumor cytotoxic chemotherapeutic agent. Medical Hypotheses, 44, 207-213.
Zeviar, D.D., et al. (2014). The role of mitochondria in cancer and other chronic diseases. Journal of Orthomolecular Medicine, 29(4), 157-166.
Kang, J.S. et al. (2003). L-ascorbic acid (vitamin C) induces the apoptosis of B16 murine melanoma cells via a caspase-8-independent pathway. Cancer Immunology and Immunotherapies, 52, 693-698.
Parikh, S. et al. (2009). A modern approach to the treatment of mitochondrial disease, 11(6), 414-430.
Pandey, K.B., & Rizvi, S.I. (2009). Plant polyphenols as dietary antioxidants in human health and disease. Oxidative Medicine and Cell Longevity, 2(5), 270-278.
Kuttan, R., Donnelly, P.V., & Di Ferrante, N. (1981). Collagen treated with (+)-catechin becomes resistant to the action of mammalian collagenase. Experientia, 37, 221-223.
Menon, L.G., Kuttan, R., & Kuttan, G. (1995). Inhibition of lung metastasis in mice induced by B16F10 melanoma cells by polyphenolic compounds. Cancer Letters, 221-225.
Cho, E. et al. (2005). Risk factors and individual probabilities of melanoma for whites. Journal of Clinical Oncology, 23, 2669-2675.
Berwick, M. (2011). Can UV exposure reduce mortality? Cancer Epidemiology and Biomarkers Prevention, 20(4), 582-584.