Η υγιεινή διατροφή μέσα από 8 βασικές αρχές

Αν ψάχνετε από κάπου να ξεκινήσετε υγιεινά της φετινή χρονιά, ξεκινήστε από την ενημέρωση και τη γνώση. Προτού βάλετε μεγαλεπήβολους στόχους, μάθετε τι είναι υγιεινή διατροφή, ποια είναι τα βασικά της στοιχεία και πώς μπορείτε να τα αξιοποιήσετε για ένα καλύτερο ανοσοποιητικό και μια συνολική ενίσχυση της υγείας σας.

Επιγραμματικά, αρκεί να ξέρετε ότι μια σωστή, ισορροπημένη διατροφή που βασίζεται κυρίως σε ανεπεξέργαστες φυτικές τροφές, μπορεί να:

-μας χαρίσει περισσότερη ζωή
-να μας κάνει να δείχνουμε και να αισθανόμαστε νεότεροι
-να έχουμε περισσότερη ενέργεια
-να χάσουμε βάρος
-να μειώσουμε τη χοληστερίνη
-να προλάβουμε ή και να αντιστρέψουμε καρδιακές παθήσεις
-να μειώσουμε τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη, του στήθους και άλλων ειδών
-να έχουμε καλύτερη όραση μεγαλώνοντας
-να προλάβουμε και να αντιμετωπίσουμε τον διαβήτη
-να αποφύγουμε χειρουργεία
-να μειώσουμε τις ανάγκες μας για φάρμακα
-να κρατήσουμε τα οστά μας γερά
-να αποφύγουμε το εγκεφαλικό
-να αποτρέψουμε τη δημιουργία πέτρας στα νεφρά
-να ανακουφίσουμε τη δυσκοιλιότητα
-να μειώσουμε την αρτηριακή πίεση
-να αποφύγουμε το Αλτσχάιμερ
-να νικήσουμε την αρθρίτιδα

Τι πρέπει να ξέρουμε και να αλλάξουμε στη διατροφή μας για να έχουμε όλα τα παραπάνω; Οι παρακάτω αρχές, σύμφωνα με την The China Study του T.Colin Campbell PhD και Thomas M. Campbell MD θα σας βοηθήσουν, αν τις ενστερνιστείτε και τις έχετε πάντα στη ζωή και την καθημερινότητά σας.

Αρχή #1: Το όλο είναι καλύτερο από το σύνολο των μερών
Το βασικό νόημα σε αυτό είναι ότι οι θρεπτικές ουσίες σε μια τροφή δρουν συνολικά καλύτερα όταν καταναλώνονται από αυτή, αντί να καταναλώνονται μεμονωμένα η καθεμιά. Κι αυτό γιατί εμπλέκονται σε μια σειρά αντιδράσεων που δουλεύουν συνεργατικά για να μας χαρίσουν καλή υγεία. Κάθε θρεπτικό συστατικό ελέγχεται πού θα πάει και πόσο θα αξιοποιηθεί, σε ένα δίκτυο αντιδράσεων, ώστε ο οργανισμός μας να λάβει το μέγιστο όφελος από τις τροφές αυτές, όπως εμφανίζονται στη φύση. Η αντίληψη ότι λαμβάνοντας μεμονωμένα τις θρεπτικές ουσίες κάνουμε καλό είναι κάπως απλοϊκή, καθώς ο οργανισμός μας έχει μάθει να ωφελείται από τις θρεπτικές ουσίες των τροφών, όταν αυτές δρουν μαζί, παίρνοντας αυτά που χρειάζεται.

Αρχή #2: Οι βιταμίνες δεν είναι πανάκεια
Η διατροφή λειτουργεί στον οργανισμό μας ως ένα πολύπλοκο βιοχημικό σύστημα που περιλαμβάνει χιλιάδες χημικά και επιδράσεις στην υγεία. Γι’ αυτό ακριβώς δεν έχει ιδιαίτερο νόημα να απομονώνουμε θρεπτικές ουσίες, όπως συμβαίνει στα συμπληρώματα, τα οποία δεν έχουν τις ίδιες επιδράσεις με τις τροφές και μπορεί να παρουσιάζουν παρενέργειες. Πέραν αυτού, όσοι βασίζονται σε αυτά, συνήθως αναβάλλουν τη βελτίωση της διατροφής τους, που σημαίνει ότι συνεχίζουν να βλάπτουν την υγεία τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι τα μέταλλα και οι βιταμίνες που συναντάμε στα συμπληρώματα δεν είναι σημαντικά. Αλλά η δράση τους είναι ευεργετική όταν καταναλώνονται ως μέρος μιας τροφής, όχι ως συμπλήρωμα. Το να απομονώνουμε θρεπτικά στοιχεία και να προσπαθούμε να λάβουμε τα ίδια οφέλη δείχνει μάλλον άγνοια στο πώς λειτουργεί η διατροφή στον οργανισμό μας.

Αρχή #3: Δεν υπάρχουν στην ουσία θρεπτικά συστατικά σε τροφές ζωικής προέλευσης, τα οποία δεν παρέχονται με καλύτερο τρόπο από τροφές φυτικής προέλευσης.
Η κατανάλωση ζωικών τροφίμων είναι μια διαφορετική διατροφική εμπειρία από την κατανάλωση φυτικών τροφών. Οι φυτικές τροφές έχουν πολύ περισσότερα αντιοξειδωτικά, φυτικές ίνες και μέταλλα από τις ζωικές τροφές, οι οποίες στην πραγματικότητα έχουν έλλειψη σε πολλά θρεπτικά στοιχεία και έχουν πολύ περισσότερη χοληστερόλη και λίπος. Αυτό που παρουσιάζουν σε ελαφρώς μεγαλύτερη ποσότητα είναι η πρωτεΐνη σε σχέση με τις φυτικές τροφές, η βιταμίνη Β12 και η βιταμίνη D, η οποία βέβαια προστίθεται στο γάλα. Εξ ορισμού, για να είναι ένα χημικό στοιχείο τροφίμου θρεπτικό, πρέπει να πληροί δύο προϋποθέσεις: πρώτον, να είναι απαραίτητο για την υγιή λειτουργία του ανθρώπου και δεύτερον, να προσφέρει κάτι που ο οργανισμός μας δεν μπορεί να παράσχει και άρα πρέπει να λάβουμε από εξωτερική πηγή. Η χοληστερόλη, για παράδειγμα, που βρίσκουμε σε ζωικής προέλευσης τροφές δεν βρίσκεται σε φυτικές τροφές και παρ’ όλο που είναι απαραίτητη για την υγεία μας, ο οργανισμός μας μπορεί να παράγει όση χρειάζεται, άρα δεν χρειάζεται να την καταναλώνουμε και στις τροφές. Υπάρχουν τέσσερα θρεπτικά συστατικά που οι ζωικές τροφές μας παρέχουν, ενώ οι περισσότερες φυτικές όχι, τρία εκ των οποίων δεν είναι απαραίτητα: χοληστερόλη, βιταμίνη Α, βιταμίνη D και βιταμίνη Β12. Τη χοληστερόλη τη συνθέτει ο οργανισμός μας φυσικά, η βιταμίνη Α παράγεται από τον οργανισμό μας από τη βήτα-καροτίνη και η βιταμίνη D παράγεται από τον οργανισμό μας όταν το δέρμα μας εκτίθεται στον ήλιο για περίπου 15 λεπτά την ημέρα. Όσον αφορά τη βιταμίνη Β12, εκτιμάται ότι την αποθηκεύουμε για 3 χρόνια στον οργανισμό μας. Αν δεν καταναλώνετε ζωικής προέλευσης τροφές και ειδικά αν βρίσκεστε σε εγκυμοσύνη ή περίοδο θηλασμού, πρέπει να παίρνετε ένα μικρό συμπλήρωμα Β12 τακτικά και να εξετάζετε τα επίπεδα της βιταμίνης στο αίμα σας.

Αρχή #4: Τα γονίδια δεν καθορίζουν από μόνα τους τις ασθένειες, αλλά ενεργοποιούνται και η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στο να καθορίζει ποια γονίδια, καλά ή κακά, θα εκδηλωθούν.
Μπορούμε με σιγουριά να πούμε πως η προέλευση κάθε ασθένειας είναι γενετική. Τα γονίδιά μας είναι ο κώδικας για τα πάντα στο σώμα μας, καλό ή κακό. Χωρίς αυτά, δεν θα υπήρχε καρκίνος, ούτε παχυσαρκία, διαβήτης και καρδιακές παθήσεις. Χωρίς αυτά, δεν θα υπήρχε, όμως, και ζωή. Τα γονίδια που «κοιμούνται» δεν έχουν κάποια επίδραση στη υγεία μας. Αυτό είναι ξεκάθαρο στους επιστήμονες, αλλά η σημασία αυτού δεν είναι συχνά κατανοητή από τον κόσμο. Τι συμβαίνει και κάποια γονίδια παραμένουν ανενεργά, ενώ άλλα εκδηλώνονται στον οργανισμό; Η απάντηση είναι το περιβάλλον και ειδικά η διατροφή. Στον οργανισμό μας, η διατροφή είναι ο περιβαλλοντικός παράγοντας που καθορίζει τη δραστηριότητα των γονιδίων.

Αρχή #5: Η διατροφή μπορεί να ελέγξει τις επιδράσεις βλαπτικών χημικών
Ακρυλαμίδη, τεχνητές γλυκαντικές ουσίες, ετεροκυκλικές αμίνες, αφλατοξίνες, νιτροσαμίνες, νιτρώδη άλατα, όλα σχετίζονται με καρκίνο σε πειραματικές μελέτες. Υπάρχει, όμως, η αντίληψη ότι ο καρκίνος προκαλείται από τοξικά χημικά που εισβάλλουν στον οργανισμό μας με απειλητικούς τρόπους. Πολλοί, πιστεύουν, για παράδειγμα, ότι τα αντιβιοτικά και οι ορμόνες στα ζώα είναι αυτά που προκαλούν κινδύνους στην κατανάλωση κρέατος. Στην πραγματικότητα, όμως, ο πραγματικός κίνδυνος του κρέατος είναι η ανισορροπία των θρεπτικών συστατικών, ανεξαρτήτως της παρουσίας αυτών των ούτως ή άλλως επικίνδυνων χημικών. Πριν καν μπουν αυτά τα χημικά στη ζωή μας, οι άνθρωποι και πάλι ανέπτυσσαν όλο και περισσότερους καρκίνους και καρδιαγγειακές παθήσεις, όταν ξεκινούσαν την κατανάλωση τροφών ζωικής προέλευσης. Σκεφτείτε το κι έτσι: μια χρόνια ασθένεια, όπως ο καρκίνος, χρειάζεται χρόνια για να αναπτυχθεί. Τα χημικά που πυροδοτούν τον καρκίνο, είναι συνήθως αυτά για τα οποία διαβάζουμε παντού. Αυτό, όμως, που δεν διαβάζουμε είναι ότι η εξέλιξη της ασθένειας συνεχίζει πολύ μετά την έναρξή της και μπορεί να επιταχυνθεί ή να επιβραδυνθεί από τη διατροφή.

Αρχή #6: Η ίδια διατροφή που προλαμβάνει μια ασθένεια, πριν τη διάγνωσή της, μπορεί να σταματήσει ή να αντιστρέψει μια ασθένεια σε επόμενα στάδια, μετά τη διάγνωση.
Αξίζει να επαναλάβουμε ότι οι χρόνιες ασθένειες χρειάζονται χρόνια για να εξελιχθούν. Υπάρχει, ας πούμε, η σκέψη ότι ο καρκίνος του μαστού μπορεί να ξεκινήσει στην εφηβεία και να μην είναι ανιχνεύσιμος, μέχρι μετά την εμμηνόπαυση. Αυτό σημαίνει ότι ο καρκίνος μπορεί να επιβραδυνθεί, να σταματήσει ή ακόμη και να αντιστραφεί με καλή διατροφή και το σημαντικό είναι ότι η καλή διατροφή μεγιστοποιεί την υγεία σε κάθε στάδιο της νόσου. Για τους ανθρώπους, υπάρχουν ευρήματα ερευνών που δείχνουν ότι μια φυτοφαγική διατροφή με ανεπεξέργαστες τροφές μπορεί να αντιστρέψει τις καρδιαγγειακές παθήσεις, να βοηθήσει τους παχύσαρκους να χάσουν βάρος, τους διαβητικούς να κόψουν τα φάρμακα και να επιστρέψουν σε μια φυσιολογική ζωή, όπως πριν το διαβήτη. Κάποιες ασθένειες σίγουρα είναι μη αντιστρέψιμες, με τις παθήσεις του ανοσοποιητικού να είναι ίσως οι πιο τρομαχτικές, λόγω του ότι ο οργανισμός στρέφεται εναντίον του. Παρ’ όλ’ αυτά και πάλι η διατροφή μπορεί να επιβραδύνει κάποιες από αυτές τις ασθένειες και να ελαφρύνει τα συμπτώματα. Μην ξεχνάτε ότι όσο πιο νωρίς στη ζωή ξεκινάμε τη σωστή διατροφή, τόσο καλύτερη υγεία θα έχουμε στο μέλλον. Ακόμη, όμως, κι αν ήδη πάσχετε από μια ασθένεια, η διατροφή μπορεί να παίξει το ρόλο της.

Αρχή #7: Η διατροφή που είναι ωφέλιμη για μια χρόνια πάθηση, μπορεί να ενισχύσει την υγεία μας γενικότερα
Ακόμη κι αν μια φυτοφαγική διατροφή με ανεπεξέργαστες τροφές είναι πιο αποτελεσματική στη θεραπεία καρδιαγγειακών παθήσεων απ’ ό,τι σε έναν όγκο του εγκεφάλου, μπορώ με σιγουριά να σας πω ότι δεν θα προωθήσει τη μία ασθένεια, καθώς θα σταματά την άλλη. Δεν θα σας κάνει ποτέ κακό, αλλά απεναντίας θα σας βοηθήσει στη γενικότερη υγεία σας. Δεν υπάρχει δηλαδή μια διατροφή διαφορετική για κάθε ασθένεια, αλλά μια διατροφή που μπορεί να μας ωφελήσει με κάθε τρόπο, αρκεί να περιλαμβάνει plant-based τροφές, ανεπεξέργαστες, και συνδυασμούς ώστε να προλαμβάνονται οι ελλείψεις, με βάση και το ιστορικό του καθενός.

Αρχή #8: Η καλή διατροφή μας χαρίζει υγεία σε κάθε κομμάτι της ύπαρξής μας, αφού όλα αλληλοσυνδέονται
Η κατανάλωση φαγητού είναι μια διαδικασία, όπου ό,τι τρώμε γίνεται μέρος του σώματός μας. Υπάρχουν, όμως, κι άλλα σημεία που είναι σημαντικά, όπως η φυσική δραστηριότητα, η συναισθηματική και η ψυχική υγεία, αλλά και το περιβάλλον. Φροντίζοντας όλα τα παραπάνω, τα οποία αλληλοσυνδέονται, τότε εξασφαλίζετε μια καλή υγεία. Πέραν τούτου, μην ξεχνάτε πως ακολουθώντας μια φυτοφαγική διατροφή χωρίς επεξεργασμένες τροφές, κάνουμε καλό και στην υγεία μας και στο περιβάλλον, αφού έτσι χρησιμοποιείται λιγότερο νερό, λιγότερη γη, λιγότεροι πόροι και δημιουργείται μικρότερης κλίμακας μόλυνση στο περιβάλλον, ενώ δεν υποφέρουν και τα ζώα. Οι διατροφικές μας επιλογές έχουν τρομερό αντίκτυπο όχι μόνο στο μεταβολισμό μας, αλλά στην έναρξη, την προώθηση και την ανατροπή μιας ασθένειας, στην ενέργειά μας, στη φυσική μας δραστηριότητα, στην ψυχική και νοητική μας υγεία και στο περιβάλλον.

Μήπως, λοιπόν, για φέτος να σκεφτείτε όλα τα παραπάνω, προτού βάλετε νέους στόχους;