Μπορούν τα αντιοξειδωτικά να προκαλέσουν καρκίνο;

Τα αντιοξειδωτικά έχουν μονοπωλήσει το ενδιαφέρον όλων τα τελευταία 10+ χρόνια, με κύριο μέλημά μας να είναι η αύξησή τους στη διατροφή μας από φυτικές τροφές (φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ξηρούς καρπούς, super-foods) προκειμένου να δώσουμε ώθηση στην υγεία του εντέρου, στο ανοσοποιητικό μας και να καταπολεμήσουμε τις ελεύθερες ρίζες που προκαλούν καρκίνο, γήρανση του οργανισμού και άλλες χρόνιες παθήσεις. Μια διατροφή που επικεντρώνεται στις φυτικές ανεπεξέργαστες τροφές, μάλιστα, όπως η φυτοφαγία και η vegan διατροφή, φαίνεται να είναι πιο πλούσια σε φυσικά αντιοξειδωτικά από την δυτικού τύπου διατροφή.

Παρ’ όλ’ αυτά, διάφοροι διαδικτυακοί τίτλοι μιλούν για τα αντιοξειδωτικά και τη σχέση τους με την πρόκληση καρκίνου, κάτι που έχει προκαλέσει προβληματισμό στον κόσμο, με αποτέλεσμα ανά περιόδους να βομβαρδίζομαι κι εγώ από ερωτήσεις σχετικά με τον κίνδυνο που μπορεί να έχουν ή να μην έχουν τα αντιοξειδωτικά.

Ξεκινώντας από τα βασικά, να πούμε ότι οι πιο υγιεινές και πλούσιες σε θρεπτικές ουσίες τροφές προέρχονται από τα φυτά, τα οποία μας χαρίζουν και τα περισσότερα αντιοξειδωτικά στη διατροφή μας. Πώς θα μπορούσε όμως να αυξάνεται ο κίνδυνος καρκίνου καταναλώνοντας αντιοξειδωτικά, δημιουργώντας τέτοια αντίφαση σε αυτό που πρεσβεύουν γιατροί και επαγγελματίες υγείας τόσα χρόνια; Ας δούμε αναλυτικά τι αναφέρει μελέτη ερευνητών του Τέξας που δημοσιεύτηκε στο Nature (1) και μιλά για την εξάπλωση του καρκίνου από αντιοξειδωτικά.

Στο πλαίσιο της εν λόγω μελέτης, ουσιαστικά έδωσαν σε ποντίκια υψηλές δόσεις μιας αντιοξειδωτικής ουσίας (Ν-ακετυλοκυστεΐνη) ενέσιμα και παρατήρησαν τι θα συμβεί. Όπως αναφέρει και ο αμερικανός γιατρός Dr. Michael Greger M.D FACLM, όμως, όταν πρόκειται για διατροφικές αποφάσεις που αφορούν εμάς και την οικογένειά μας, είναι καλύτερο να βασιζόμαστε σε μελέτες που αφορούν ανθρώπους που καταναλώνουν πραγματικές τροφές κι όχι ποντίκια. Όπως και να’χει όμως, σε δημοσίευση του Dr. Greger για τον καρκίνο των πνευμόνων, φαίνεται ότι το πρόβλημα είναι η κατανάλωση αντιοξειδωτικών από συμπληρώματα κι όχι από φυσικές τροφές, αφού τα συμπληρώματα αντιοξειδωτικών δεν αποτελούν επαρκές υποκατάστατο έναντι των πραγματικών λαχανικών. Συν τοις άλλοις, γνωρίζουμε εδώ και χρόνια ότι συμπληρώματα όπως το φυλλικό οξύ ή τα χάπια λουτεΐνης που αποτελούν ισχυρά αντιοξειδωτικά, μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου, αλλά η κατανάλωση τροφών που τα περιέχουν, όπως όσπρια και λαχανικά είναι σούπερ υγιεινά για τον οργανισμό μας και την προστασία του από παθήσεις όπως ο καρκίνος (3).

Αυτό που συμβαίνει, για παράδειγμα με το φυλλικό οξύ είναι πως όταν το λαμβάνουμε σε συμπλήρωμα ως folic acid, ουσιαστικά λαμβάνουμε μια συνθετική, χημική μορφή του που δεν είναι φυσική, αλλά πιο φθηνή και σταθερή σε μορφή χαπιού, γι’ αυτό και τη χρησιμοποιούν αντί της φυσικής ουσίας (folate) που βρίσκεται στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και τα όσπρια. Μελέτες σε ποντίκια, βέβαια, έδειξαν ότι υπάρχουν κάποια ένζυμα στο συκώτι που έχουν την ικανότητα να το μετατρέψουν στη φυσική του μορφή, αλλά στη συνέχεια βγήκαν διάφορες έρευνες που συσχέτισαν τη λήψη συμπληρώματος φυλλικού οξέος με καρκίνου του μαστού και του εντέρου. Πώς γίνεται, όμως, ενώ από τη μία η φυσική μορφή του φυλλικού οξέος από λαχανικά και όσπρια μας προστατεύει, το συμπλήρωμα να μας θέτει σε κίνδυνο; Η απάντηση είναι απλή: δεν είμαστε ποντίκια.

Αυτό που συμβαίνει είναι ότι τα ένζυμα στο ανθρώπινο συκώτι που μπορούν να μετατρέψουν τη χημική συνθετική μορφή του φυλλικού οξέος σε φυσική είναι 50 φορές λιγότερο ενεργά στον άνθρωπο σε σχέση με τα ποντίκια. Λόγω του ότι τα ένζυμά μας, λοιπόν, είναι εξαιρετικά αργά στη μετατροπή του φυλλικού οξέος, μεγάλη ποσότητα συνθετικού φυλλικού οξέος κυκλοφορεί στο αίμα και μπορεί αυτό να προκαλεί την αύξηση του κινδύνου καρκίνου.

Αντί, λοιπόν, να καταναλώνετε ακριβά συμπληρώματα, προτιμήστε να λαμβάνετε τα αντιοξειδωτικά σας στη φυσική τους μορφή, από λαχανικά, φρούτα, ξηρούς καρπούς, σπόρους, όσπρια καθημερινά, τα οποία όχι μόνο δεν σχετίζονται με κανένα κίνδυνο καρκίνου, αλλά προωθούν και τη συνολική μας υγεία και προστασία από τον καρκίνο.

Πέραν του καρκίνου, οι τροφές αυτές με τα αντιοξειδωτικά τους μας προστατεύουν από τον διαβήτη τύπου 2, την κατάθλιψη, το εγκεφαλικό και τις καρδιακές παθήσεις και ταυτόχρονα είναι πιο οικονομικές και ασφαλείς, παρέχοντάς μας κι άλλες βιταμίνες, φυτικές ουσίες και θρεπτικά στοιχεία που δρουν συνεργατικά και τονώνουν τον οργανισμό μας.

Μην ανησυχείτε, λοιπόν, για τα φυσικά αντιοξειδωτικά από τις τροφές, αλλά για τα συνθετικά από συμπληρώματα διατροφής.

Πηγές

1. https://www.upi.com/Health_News/2015/10/16/Study-Antioxidant-use-may-promote-spread-of-cancer/2051445022723/
2. https://nutritionfacts.org/topics/lung-cancer/
3. https://nutritionfacts.org/video/can-folic-acid-be-harmful/