Μείωση ζωικής πρωτεΐνης και μακροζωία

Σε κάθε γενέθλια και γιορτή, αυτό που ευχόμαστε είναι «χρόνια πολλά», έχοντας στο μυαλό μας τη μακροζωία. Φαντάζομαι, όμως, ότι δεν ευχόμαστε μια ζωή με πόνο, πολλαπλά φάρμακα, συχνές επισκέψεις στον γιατρό, σε νοσοκομεία κ.ο.κ. Δυστυχώς, όμως, αυτό είναι που βλέπουμε συχνά κι αυτό συναντώ κι εγώ συχνά ως διαιτολόγος-διατροφολόγος με εξειδίκευση στα αυτοάνοσα και μετεκπαίδευση στη φυτοφαγία, όταν με επισκέπτονται ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας, με ένα… βαλιτσάκι φάρμακα και παθήσεις.

Τα καλά νέα είναι ότι ξέρουμε το «μυστικό» για μια υγιή μακροζωία. Επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ξεκάθαρα το πώς μπορούμε να προλάβουμε και να αποφύγουμε κοινές παθήσεις, όπως καρδιαγγειακές, διαβήτη, παχυσαρκία, καρκίνο, Αλτσχάιμερ και άλλες. Σύμφωνα με τη μελέτη U.S. Burden of Disease Collaborators, οι κίνδυνοι από τις κακές διατροφικές επιλογές αποτελούν τη νούμερο 1 αιτία θανάτου και αναπηρίας. Αποφεύγοντας, λοιπόν, αυτές τις επιλογές, μπορούμε να ζήσουμε και περισσότερο και καλύτερα. Και φυσικά μιλάμε για τη δυτικού τύπου διατροφή, που είναι πλούσια σε επεξεργασμένες τροφές, σε τροφές ζωικής προέλευσης, με υψηλή πρόσληψη κορεσμένων κατ τρανς λιπαρών που συνδέονται με καρδιοπάθειες, διαβήτη τύπου 2, κάποια είδη καρκίνου, νευροεκφυλιστικές παθήσεις και αυτοάνοσα νοσήματα. Το ένα βήμα, λοιπόν, είναι να αποφύγουμε όλες τις παραπάνω επιλογές της δυτικού τύπου διατροφής. Τι, όμως, πρέπει να τρώμε;

Ας δούμε, λοιπόν, τα επιστημονικά δεδομένα όσον αφορά τη μακροζωία κι έπειτα να επικεντρωθούμε στους ανθρώπους που ζουν στις Μπλε Ζώνες, τις περιοχές δηλαδή του κόσμου, όπου το προσδόκιμο ζωής είναι μεγαλύτερο, για να καταλάβουμε τι μπορούμε να πάρουμε από τις διατροφικές επιλογές τους.

Μείωση της ζωικής πρωτεΐνης και στροφή στη φυτική πρωτεΐνη
Υπάρχει ένα ένζυμο στον οργανισμό μας, το οποίο ονομάζεται TOR, το οποίο ρυθμίζει την κυτταρική ανάπτυξη και πολλαπλασιασμό, κάτι σαν «μηχανή γήρανσης». Αν μπορέσουμε να επιβραδύνουμε τη δραστηριότητα αυτού του ενζύμου, μπορούμε να καθυστερήσουμε και τη γήρανση. Πώς, όμως, μπορούμε να πετύχουμε κάτι τέτοιο; Η απάντηση βρίσκεται σε μια ουσία που ανακαλύφθηκε σε βακτήρια στο Νησί του Πάσχα, που ονομάζεται ραπαμυκίνη, η οποία μπλοκάρει τη δραστηριότητα του ενζύμου. Δυστυχώς, όμως, παρουσιάζει διάφορες παρενέργειες, που σημαίνει ότι πρέπει να γίνει διαφορετική προσέγγιση για τη μείωση της δραστηριότητας του ενζύμου. Κι αυτή είναι η μείωση των θερμίδων. Ίσως να μην ακούγεται και τόσο θαυματουργό και ελκυστικό όσο θα ήλπιζαν οι περισσότεροι, αλλά οι μελέτες είναι ελπιδοφόρες και δείχνουν ότι η μείωση θερμιδικής πρόσληψης πρωτεΐνης, και πιο συγκεκριμένα, ζωικής πρωτεΐνης, μπορεί στην πραγματικότητα να επιβραδύνει τη δραστηριότητα του ενζύμου TOR.

Τι τρώμε, όμως, εναλλακτικά; H φυτική πρωτεΐνη εκτός του ότι φαίνεται να μην επιταχύνει τη γήρανση, συμβάλλει φυσικά και στη μείωση θερμίδων, αφού περιέχει λιγότερα και καλά λιπαρά. Τροφές, λοιπόν, όπως οι ξηροί καρποί, τα όσπρια, οι σπόροι, το τόφου, μπορούν να μας χαρίσουν πρωτεΐνη, χωρίς τα κορεσμένα λιπαρά της ζωικής, και τα ταυτόχρονα να συμβάλλουν στη μείωση θερμίδων συνολικά, αφού αποτελούν τροφές που από τη φύση τους αποδίδουν λιγότερες θερμίδες. Τα φώτα, λοιπόν, στρέφονται στη μείωση της ζωικής πρωτεΐνης και αντικατάστασή της με φυτική.

Τι συμβαίνει στις Μπλε Ζώνες;
Στις Μπλε Ζώνες του κόσμου, ο πληθυσμός ζει μέχρι τα 90 και τα ξεπερνά, που σημαίνει ότι αξίζει η διερεύνηση περιοχών όπως η Okinawa της Ιαπωνίας, η Σαρδηνία της Ιταλίας, η Loma Linda της Καλιφόρνιας, η Χερσόνησος Νικόγια της Κόστα Ρίκα και η Ικαρία στην Ελλάδα που παρουσιάζουν αυξημένο προσδόκιμο ζωής. Να σημειώσουμε ότι σε αυτά τα μέρη, οι άνθρωποι ζουν δραστήριες ζωές, χωρίς συχνές επισκέψεις στον γιατρό και σε νοσοκομεία και η ποιότητα ζωής τους είναι υψηλή, ακόμη και σε πολύ προχωρημένη ηλικία.

Μια πιο κοντινή ματιά σε αυτούς τους πληθυσμούς δείχνει ότι έχουν 5 κοινά χαρακτηριστικά: η οικογένεια και άλλες κοινωνικές διασυνδέσεις αποτελούν προτεραιότητα, δεν καπνίζουν, συμπεριλαμβάνουν τη σταθερή, μέτριας έντασης φυσική δραστηριότητα στην καθημερινότητά τους, ακολουθούν κατά βάση φυτοφαγική διατροφή, καταναλώνουν πολλά φασόλια.

Μήπως πρέπει να ακολουθήσουμε το παράδειγμά τους;

Πηγές

https://nutritionstudies.org/live-longer-live-better-understanding-the-research-on-longevity/

https://nutritionstudies.org/something-to-chew-on-how-does-animal-protein-affect-aging-video/

US Burden of Diseases Collaborators. The state of US health, 1990-2010: Burden of diseases, injuries and risk factors. JAMA 2013; 310(6):591-608

C Vézina, A Kudelski, SN Sehgal. Rapamycin (AY-22,989), a new antifungal antibiotic. I. Taxonomy of the producing streptomycete and isolation of the active principle. J Antibiot (Tokyo). 1975 28(10):721 – 726.

R Zoncu, AEfeyan, D M Sabatini. mTOR: from growth signal integration to cancer, diabetes and ageing. Nat Rev Mol Cell Biol. 2011 12(1):21 -35.R F Lamb. Amino acid sensing mechanisms: An Achilles heel in cancer? FEBS J. 2012 279(15):2624 – 2631

Buettner, Dan. The Blue Zones Solution: Eating and Living Like the World’s Healthiest People, Washington, DC: National Geographic Partners, 2017. Print