Λίπος στο συκώτι: πώς θα το προλάβετε

Το συκώτι είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματός μας και βοηθά στην αποθήκευση ενέργειας, στην πέψη της τροφής και στην απομάκρυνση των τοξινών από τον οργανισμό. Δυστυχώς, όπως συμβαίνει και στο σώμα μας, έτσι και το συκώτι μπορεί να συσσωρεύσει λίπος, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε λιπώδη διήθηση στο ήπαρ.  Κι επειδή μιλάμε για το συκώτι, ένα τόσο σημαντικό ζωτικό όργανο, χρειάζεται να δώσουμε την πρέπουσα σημασία σε τέτοια ευρήματα.

Οι λιπώδεις παθήσεις του ήπατος  περιλαμβάνουν τη μη αλκοολική λιπώδη νόσο και τη μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα, δύο από τις πιο συνηθισμένες ηπατικές διαταραχές στον βιομηχανοποιημένο κόσμο. Στην Ελλάδα, ο επιπολασμός της μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος υπολογίζεται σε 15% – 20% και σε ασθενείς με δείκτη μάζας σώματος άνω του 35, η στεατοηπατίτιδα φτάνει το 23% και η κίρρωση το 6%, σύμφωνα με στοιχεία του ομίλου Υγεία.

Ειδικά η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς είναι η πιο κοινή χρόνια ηπατική διαταραχή σε παιδιά και νέους στον δυτικό κόσμο, κυρίως λόγω παχυσαρκίας και συχνά διαγιγνώσκεται από τις εξετάσεις αίματος ή τον υπέρηχο άνω κοιλίας. Κι επειδή συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα και μπορεί να εξελίσσεται αθόρυβα, η πρώιμη διάγνωση είναι σημαντική. Να σημειώσουμε ότι η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος ανευρίσκεται και σε περισσότερους από τους μισούς ενήλικες με διαβήτη τύπου 2 και μεταβολικό σύνδρομο και αν παραμείνει χωρίς θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει σε ίνωση, κίρρωση και ηπατοκυτταρικό καρκίνο.

Η διατροφή με βάση τη φυτοφαγία, μπορεί να βοηθήσει μειώνοντας τόσο το δείκτη μάζας σώματος, όσο και συμβάλλοντας στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα, παράγοντες που όπως είδαμε παίζουν ρόλο στην εμφάνιση της νόσου, ενώ εξαιρετικής σημασίας είναι και το περπάτημα. Στο πλαίσιο αυτό, αξιοποιήστε και τα παρακάτω φυσικά τρόφιμα, που μπορούν να προλάβουν και να αντιμετωπίσουν την κατάσταση.

Κουρκουμάς
Η κουρκουμίνη είναι αντιφλεγμονώδης, αντιοξειδωτική, ενώ αποτελεί αντιδιαβητικό και αντιυπερλιπιδαιμικό παράγοντα, ενώ παραδοσιακά χρησιμοποιείται για παθήσεις του ήπατος. Αποτελεί τη βασική πολυφαινόλη που βρίσκουμε στον κουρκουμά και αξιοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια για τα πολλαπλά της οφέλη. Μελέτη του 2020, μάλιστα, έδειξε ότι συμπλήρωμα με κουρκουμίνη μπορεί να επηρεάσει θετικά τους μεταβολικούς δείκτες σε ασθενείς με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος, με τα αποτελέσματα της μετα-ανάλυσης να δείχνουν σημαντική μείωση στη συνολική χοληστερόλη, την LDL χοληστερόλη, το σάκχαρο νηστείας και την περιφέρεια της μέσης. Σε άλλη μελέτη που αξιολογήθηκε η αποτελεσματικότητα της κουρκουμίνης όσον αφορά τα ηπατικά ένζυμα στη συγκεκριμένη νόσο, βρέθηκε θετική επίδραση με υψηλότερη δόση, ανοίγοντας το δρόμο για περισσότερες μελέτες μεγαλύτερης κλίμακας και υψηλότερης δοσολογίας.

Προβιοτικά
Τα προβιοτικά μπορούν να αποτελέσουν δυνητικά θεραπεία για τη μη αλκοολική λιπώδη νόσο. Σύμφωνα με συστηματική ανασκόπηση του 2019, τα προβιοτικά ήταν αποτελεσματικά σε σχέση με το Placebo σε ασθενείς με λιπώδες ήπαρ και μπορούσαν να λειτουργήσουν σαν συμπληρωματική θεραπεία. Σε συνδυασμό με ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, ένα καλό μείγμα προβιοτικών με πολλά στελέχη καθημερινά για 8 εβδομάδες φάνηκε ότι μείωσε το λίπος στο συκώτι, βελτίωσε τα λιπίδια στο αίμα και το μεταβολικό προφίλ των ασθενών και μείωσε τη φλεγμονή. Σε συνδυασμό, επίσης, και με φάρμακα για τη χοληστερίνη, τα προβιοτικά βοήθησαν και στην αθηρογόνο δυσλιπιδαιμία που συνδέεται με τη μη αλκοολική λιπώδη νόσο.

Καφές
Η φλεγμονή θεωρείται ότι συνδέεται με το λιπώδες ήπαρ και άλλες χρόνιες παθήσεις όπως τον διαβήτη τύπου 2 και τις καρδιαγγειακές παθήσεις. Λόγω του αντιοξειδωτικού του προφίλ, ο καφές  χρησιμοποιείται συχνά στις φλεγμονώδεις παθήσεις που σχετίζονται με το λιπώδες ήπαρ. Μελέτη σε εκχύλισμα πράσινου καρπού καφέ έδειξε ότι το συμπλήρωμα αυτό αποδυνάμωσε δείκτες φλεγμονής που σχετίζονταν με συστημική φλεγμονή. Σε διαφορετική μελέτη σε Κορεάτες, η αύξηση της πρόσληψης του καφέ σχετίστηκε με λιγότερες περιπτώσεις λίπους στο συκώτι, δείχνοντας ότι η κατανάλωσή του μπορεί να προστατεύει το ζωτικής σημασίας όργανο. Οι ερευνητές στην εν λόγω μελέτη πήραν δεδομένα από 91.436 άντρες και γυναίκες, με follow-up περίοδο στα 2,8 χρόνια. Σε μελέτες σε ζώα, ο καφές φάνηκε να προλαμβάνει τη νόσο με υπαιτιότητα ανθυγιεινής διατροφής, με ηπατικά και μεταβολικά οφέλη που συνοδεύτηκαν με αλλαγές και στο μικροβίωμα του εντέρου.

Σιλυμαρίνη
Πρόκειται για ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που προέρχεται από το γαϊδουράγκαθο, το οποίο εδώ και αιώνες χρησιμοποιείται στις ηπατικές παθήσεις. Σύμφωνα με μελέτες, φαίνεται ότι μειώνει αποτελεσματικά τους δείκτες της νόσου σε ασθενείς με λιπώδες ήπαρ, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις φάνηκε να ξεπερνά τα οφέλη και φαρμάκων όπως η μετφορμίνη.  Σε τυχαιοποιημένη μελέτη με 99 συμμετέχοντες όπου τους δόθηκαν 700mg  3 φορές την ημέρα για 48 εβδομάδες, φάνηκε να μειώνεται η ηπατική ίνωση, ανοίγοντας το δρόμο για επιβεβαίωση μέσα από μεγαλύτερες μελέτες. Συν τοις άλλοις, κρίθηκε ασφαλής και καλά ανεκτή από τους συμμετέχοντες.

Βιταμίνη D και Ε
Η βιταμίνη D είτε από τον ήλιο, είτε μέσω συμπληρώματος, φαίνεται να αποτελεί καλή θεραπευτική επιλογή λόγω της αντιφλεγμονώδους δράσης της, αλλά και της επιρροής της στην ευαισθησία στην ινσουλίνη. Μελέτη του 2019 έδειξε ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης D βελτίωσαν σημαντικά τις μεταβολικές, χημικές και αντιφλεγμονώδεις παραμέτρους σε ασθενείς με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος, ενώ τα χαμηλά επίπεδα της βιταμίνης φάνηκε να συνδέονται με την παρουσία λίπους στο συκώτι, ανεξαρτήτως από μεταβολικό σύνδρομο, διαβήτη και αντίσταση στην ινσουλίνη. Η βιταμίνη Ε, επίσης,  χρησιμοποιείται συχνά σε αυτές τις περιπτώσεις μη αλκοολικής λιπώδους νόσου και μη αλκοολικής στεατοηπατίτιδας. Σε ανάλυση 5 μελετών φάνηκε ότι βελτίωσε σημαντικά τη λειτουργία του ήπατος και τις ιστολογικές αλλαγές σε ασθενείς με τα παραπάνω, ενώ βραχυπρόθεσμα βρέθηκε ότι βελτιώνει τα μη φυσιολογικά επίπεδα ηπατικών ενζύμων σε ασθενείς με λιπώδες ήπαρ και μεταβολικό σύνδρομο. Μπορεί, επίσης, να δράσει συνεργιστικά με άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις. Μεταξύ ασθενών παιδιατρικής, η αντιοξειδωτική δράση της υδροξυτυροσόλης και της βιταμίνης Ε καταπολέμησαν τη συστημική φλεγμονή. Μελέτη του 2015 συνδύασε σιλυμαρίνη και βιταμίνη Ε και συμπέρανε ότι μαζί με μια διατροφή με χαμηλές θερμίδες, μπορεί να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα στις περιπτώσεις λιπώδους ήπατος.

Πηγές
https://www.greenmedinfo.com/blog/5-ways-fight-fatty-liver
[i] Sarin S et al “Global Burden Of Liver Disease: A True Burden on Health Sciences and Economies” [ii] UCLA Health, Fatty Liver Disease https://www.uclahealth.org/comet/fatty-liver-disease [iii] National Guideline Centre (UK) “Non-Alcoholic Fatty Liver Disease: Assessment and Management” 2016 Jul. [iv] National Guideline Centre (UK) “Non-Alcoholic Fatty Liver Disease: Assessment and Management” 2016 Jul. [v] Hewlings S et al “Curcumin: A Review of Its’ Effects on Human Health” Foods. 2017 Oct; 6(10): 92. Published online 2017 Oct 22. [vi] Jalali M et al “The effects of curcumin supplementation on liver function, metabolic profile and body composition in patients with non-alcoholic fatty liver disease: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials” Complement Ther Med. 2020 Jan ;48:102283. Epub 2019 Dec 17. [vii] Mansour-Ghanaei F et al “Efficacy of curcumin/turmeric on liver enzymes in patients with non-alcoholic fatty liver disease: A systematic review of randomized controlled trials” Integr Med Res. 2019 Mar;8(1):57-61. doi: 10.1016/j.imr.2018.07.004. Epub 2018 Jul 27. [viii] Xiao M et al “Systematic Review with Meta-Analysis: The Effects of Probiotics in Nonalcoholic Fatty Liver Disease” Gastroenterol Res Pract. 2019 ;2019:1484598. Epub 2019 Dec 11. [ix] Kobyliak N et al “Beneficial effects of probiotic combination with omega-3 fatty acids in NAFLD: a randomized clinical study” Minerva Med. 2018 Dec ;109(6):418-428. Epub 2018 Sep 13. [x] Zvenigorodskaia L et al “Advisability of using probiotics in the treatment of atherogenic dyslipidemia” Eksp Klin Gastroenterol. 2011(2):37-43. [xi] Asbaghi O et al “Effect of green coffee bean extract supplementation on liver function and inflammatory biomarkers: A meta-analysis of randomized clinical trials” Complement Ther Clin Pract. 2021 May ;43:101349. Epub 2021 Mar 4. [xii] Chung H et al “The increased amount of coffee consumption lowers the incidence of fatty liver disease in Korean men” Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2020 Jun 2. Epub 2020 Jun 2. [xiii] Vitaglione P et al “Coffee prevents fatty liver disease induced by a high-fat diet by modulating pathways of the gut-liver axis” J Nutr Sci. 2019 ;8:e15. Epub 2019 Apr 22. [xiv] Zhong S et al “The therapeutic effect of silymarin in the treatment of nonalcoholic fatty disease: A meta-analysis (PRISMA) of randomized control trials” Medicine (Baltimore). 2017 Dec ;96(49):e9061. [xv] Hajiaghamohammadi A et al “Effects of metformin, pioglitazone, and silymarin treatment on non-alcoholic Fatty liver disease: a randomized controlled pilot study” Hepat Mon. 2012 Aug ;12(8):e6099. Epub 2012 Aug 3. [xvi] Chan W et al “A Randomized Trial of Silymarin for the Treatment of Non-alcoholic Steatohepatitis” Clin Gastroenterol Hepatol. 2017 Apr 15. Epub 2017 Apr 15. [xvii] Hussain M et al “Effect of vitamin D supplementation on various parameters in non-alcoholic fatty liver disease patients” Pak J Pharm Sci. 2019 May;32(3 Special):1343-1348. [xviii] Barchetta I et al “Strong association between non alcoholic fatty liver disease (NAFLD) and low 25(OH) vitamin D levels in an adult population with normal serum liver enzymes” BMC Med. 2011 Jul 12 ;9:85. Epub 2011 Jul 12. [xix] Sato K et al “Vitamin E has a beneficial effect on nonalcoholic fatty liver disease: A meta-analysis of randomized controlled trials” Nutrition. 2015 Jul-Aug;31(7-8):923-30. Epub 2014 Dec 24. [xx] Kim G et al “Effect of vitamin E in nonalcoholic fatty liver disease with metabolic syndrome: A propensity score-matched cohort study” Clin Mol Hepatol. 2015 Dec ;21(4):379-86. Epub 2015 Dec 24. [xxi] Mosca A et al “Antioxidant activity of Hydroxytyrosol and Vitamin E reduces systemic inflammation in children with paediatric NAFLD” Dig Liver Dis. 2020 Oct 12. Epub 2020 Oct 12. [xxii] Aller R et al “Effect of silymarin plus vitamin E in patients with non-alcoholic fatty liver disease. A randomized clinical pilot study” Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2015 Aug ;19(16):3118-3124.