Κρέας και ελκώδης κολίτιδα

Η ελκώδης κολίτιδα είναι ένα χρόνιο νόσημα που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή και έλκη στο παχύ έντερο με συμπτώματα όπως κοιλιακό πόνο, διάρροια, αίμα στις κενώσεις, βλέννα στα κόπρανα, αιμορραγία, κοιλιακές κράμπες, απώλεια, βάρους, πυρετό, πρήξιμο και πόνο σε ισχία, γόνατα, μάτια, πνεύμονες, δέρμα. Θυμίζει πολύ τη νόσο του Crohn, αν και η ελκώδης κολίτιδα συνήθως περιορίζεται μόνο στο παχύ έντερο και όχι και σε άλλα σημεία, όπως συμβαίνει με τη νόσο του Crohn. Ωστόσο όσο μεγαλύτερη η έκταση της νόσου, τόσο πιο έντονα είναι και τα συμπτώματα και η αλήθεια είναι ότι έχω αντιμετωπίσει πολλά περιστατικά ως διαιτολόγος-διατροφολόγος και η διατροφή έχει φανεί ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην ένταση των συμπτωμάτων. Πρόσφατη αναφορά, μάλιστα, από τη μεγάλη έρευνα European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC) study έδωσε κάποια πολύ σημαντικά ευρήματα.

Στην EPIC συμμετείχαν 413.593 συμμετέχοντες από 8 ευρωπαϊκές χώρες και αυτό που μελετήθηκε ήταν η επίδραση της πηγής και πρόσληψης πρωτεΐνης στη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, τόσο στη νόσο του Crohn όσο και στην ελκώδη κολίτιδα. Έπειτα από follow-up 16 ετών, αναγνωρίστηκαν 177 ασθενείς με νόσο του Crohn και 418 με ελκώδη κολίτιδα, με την κατανάλωση μεταξύ των συμμετεχόντων να φτάνει τα 87.2g/d. Η ολική πρόσληψη κρέατος στο χαμηλότερο και υψηλότερο τεταρτημόριο κατανάλωσης ήταν 53.1 και 154.8g/d αντίστοιχα και για το κόκκινο κρέας 19,9 και 68, 5g/d αντίστοιχα.

Τα αποτελέσματα δεν έδειξαν συσχετισμό μεταξύ της συνολικής πρόσληψης πρωτεΐνης και του κινδύνου για νόσο του Crohn ή για ελκώδη κολίτιδα. Η συνολική κατανάλωση κρέατος και η κατανάλωση κόκκινου κρέατος, ωστόσο, αύξησαν τον κίνδυνο ελκώδους κολίτιδας με κάθε 10g/d να αυξάνουν τον κίνδυνο κατά 5% και να μεγαλώνει μέχρι και 40% για όσους κατανάλωναν τη μεγαλύτερη ποσότητα. Όσον αφορά τη νόσο του Crohn, η κατανάλωση κρέατος δεν φάνηκε να επηρεάζει, ενώ οι επικεφαλής καταλήγουν ότι μελέτη αυτή επιβεβαιώνει το συσχετισμό μεταξύ κρέατος και κόκκινου κρέατος με τον κίνδυνο εμφάνισης ελκώδους κολίτιδας. Τα ευρήματα υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να υπάρχει συμβουλευτική για χαμηλή πρόσληψη κρέατος σε άτομα που παρουσιάζουν υψηλό κίνδυνο για εμφάνιση φλεγμονωδών νόσων του εντέρου.

Τα βασικά στοιχεία μιας διατροφής που σχετίζεται με την παθογένεια φλεγμονωδών νόσων του εντέρου είναι τα κορεσμένα λιπαρά, η ζάχαρη και οι μειωμένες φυτικές ίνες. Ειδικά η δυτικού τύπου διατροφή, πλούσια σε κρέας, σχετίζεται σημαντικά με αυξημένο κίνδυνο φλεγμονωδών νόσων του εντέρου. Τα πρόσθετα των τροφών, συμπεριλαμβανομένων των γαλακτωματοποιητών (carboxymethylcellulose και polysorbate-80), της μαλτοδεξτρίνης που χρησιμοποιείται ως γλυκαντικό και πηκτική ουσία και της καραγενάνης που χρησιμοποιείται για να εξασφαλίσει πυκνή και πλούσια υφή σε γαλακτοκομικά και σάλτσες, έχουν επίσης ενοχοποιηθεί.

Όλοι αυτοί οι διατροφικοί παράγοντες έχουν αρνητική επίδραση και μπορεί να μεταβάλλουν το μικροβίωμα του εντέρου με τρόπο ώστε να οδηγήσει στην υπερανάπτυξη παθογόνων βακτηρίων, μειώνοντας την ποικιλία καλών βακτηρίων, τη φλεγμονή και αυξάνοντας την εντερική διαπερατότητα. Κάτι που επιβεβαιώνεται και από πρόσφατη έρευνα με 125.445 συμμετέχοντες , όπου αναφέρθηκε ότι μια δυτικού τύπου διατροφή σχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, ενώ μια διατροφή κατά βάση κρεατοφαγική αύξησε τον κίνδυνο ελκώδους κολίτιδας. Σε μετα-ανάλυση 9 μελετών, η κατανάλωση κρέατος σχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης φλεγμονωδών νόσων του εντέρου.

Αν και η διατροφή παίζει πράγματι σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη τέτοιων παθήσεων, τα αποτελέσματα μελετών δεν είναι πάντα σταθερά. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, ο Διεθνής Οργανισμός Μελέτης των φλεγμονωδών νόσων του εντέρου έχει δώσει συγκεκριμένες οδηγίες. Όσον αφορά τους πάσχοντες από νόσο του Crohn, σημαντικό είναι να αυξήσουν τα φρούτα και τα λαχανικά και να μειώσουν τα κορεσμένα και τρανς λιπαρά, τα τεχνητά γλυκαντικά, τους γαλακτωματοποιητές, την καραγενάνη, τη μαλτοδεξτρίνη και το διοξείδιο τιτανίου (που θα τα βρείτε όλα ως πρόσθετα τροφίμων). Για όσους πάσχουν από ελκώδη κολίτιδα συστήνεται η αύξηση των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων και η μείωση του κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος, των λιπαρών από γαλακτοκομικά, φοινικέλαιο και λάδι καρύδας, των κορεσμένων και τρανς λιπαρών και των παραπάνω πρόσθετων τροφίμων που προαναφέρθηκαν.

Η μεταβολή του μικροβιώματος του εντέρου φαίνεται, λοιπόν, πως παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη φλεγμονωδών νόσων του εντέρου και σχετίζεται τυπικά με χαμηλή παρουσία των ειδών αυτών των βακτηρίων που παράγουν τα λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου και πιο συγκεκριμένα του βουτυρικού οξέος , το οποίο παρουσιάζει πλήθος σημαντικών λειτουργιών όσον αφορά την υγεία του εντέρου και του ανοσοποιητικού.

Πηγές
https://academic.oup.com/ecco-jcc/advance-article/doi/10.1093/ecco-jcc/jjab219/6447562?login=false
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26575042/
https://shireenkassam.medium.com/review-of-the-weeks-plant-based-nutrition-news-1st-may-2022-ad885114aef4
https://www.nature.com/articles/s41430-021-00991-6