Κόκκινο κρέας και εγκεφαλικό: τι πρέπει να ξέρετε

Διάβαζα τις προάλλες ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο στην ιστοσελίδα των Physicians Committee for Responsible Medicine, από τον πρόεδρο της επιτροπής Neal Barnard MD FACC, για το κόκκινο κρέας και τη σχέση του με το εγκεφαλικό. Θα ήθελα να το μοιραστώ μαζί σας καθώς ξεδιαλύνει κάποια πράγματα σχετικά με μια αναφορά του 2019 από την EPIC-Oxford μελέτη, που έδειξε ότι οι καταναλωτές κρέατος έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις, αλλά μικρότερο για ένα είδος εγκεφαλικού, το λεγόμενο αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο, σε σχέση με τους χορτοφάγους (1). Ξέραμε, λοιπόν, πάντα ότι η αποχή από το κρέας κάνει καλό στην καρδιά, αλλά τι ακριβώς συμβαίνει με την πιθανότητα εγκεφαλικού;

Προτού ξεκινήσουμε, να εξηγήσω ότι το αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο αφορά αιμορραγία στον εγκέφαλο λόγω κάποιου αιμοφόρου αγγείου που έσπασε και αντιστοιχεί σε περίπου 15-20% των εγκεφαλικών. Είναι, λοιπόν, οι κρεατοφάγοι σε καλύτερη μοίρα όσον αφορά αυτό το είδος εγκεφαλικού; Η απάντηση, σύμφωνα με το άρθρο, είναι όχι.

Μια μετα-ανάλυση του 2016 έδειξε ότι η κατανάλωση κρέατος αυξάνει τον κίνδυνο ισχαιμικού εγκεφαλικού, του συνηθισμένου δηλαδή τύπου εγκεφαλικού που προκαλείται από απώλεια της παροχής αίματος στον εγκέφαλο (2). Οι μελέτες που επικεντρώνονται στους χορτοφάγους έχουν δείξει μικρότερο κίνδυνο εγκεφαλικού σε σχέση με τους κρεατοφάγους, αν και η διαφορά είναι μικρή και μπορεί να είναι τυχαία (3,4).

Πέραν του κρέατος, όμως, πρέπει να πούμε ότι και τα αυγά συμβάλλουν στον κίνδυνο εγκεφαλικού. Στη μελέτη Atherosclerosis Risk in Communities (ARIC), οι ερευνητές παρακολούθησαν τη διατροφή 11.601 συμμετεχόντων και βρήκαν πως όσοι έτρωγαν τα περισσότερα αυγά είχαν 41% μεγαλύτερο κίνδυνο για αιμορραγικό εγκεφαλικό, σε σχέση με όσους κατανάλωναν τα λιγότερα (5).

Τι συμβαίνει, λοιπόν, με τη νέα μελέτη; Καταρχάς δεν ήταν τυχαιοποιημένη μελέτη στην οποία οι εθελοντές μπαίνουν σε γκρουπ και οι ερευνητές εξασφαλίζουν ότι οι ομάδες σύγκρισης είναι παρόμοιες. Σε αυτή την μελέτη που ήταν βασιζόμενη στην παρατήρηση, οι συμμετέχοντες παρέκκλιναν σε συγκεκριμένα σημεία. Οι κρεατοφάγοι είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να παίρνουν φάρμακα για τη χοληστερίνη και την αρτηριακή πίεση και ήταν ελαφρώς μεγαλύτεροι. Οι χορτοφάγοι κατανάλωναν περισσότερο τυρί –περίπου 29% σε σχέση με τους κρεατοφάγους-, κάτι που θεωρείται ανησυχητικό αν σκεφτούμε ότι το τυρί έχει υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο (υψηλότερη από τα πατατάκια ανά γραμμάριο), και αποτελεί σημαντικό παράγοντα εγκεφαλικού (6). Το τυρί έχει επίσης υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, που σε συνδυασμό με το νάτριο επηρεάζει την αρτηριακή πίεση και αυξάνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού (7). Λόγω αυτών των διαφορών, η στατιστική ομάδα στο Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να μην είναι αντιπροσωπευτική των πληθυσμών σε άλλα μέρη.

Αναφορά του 2016 που συνδυάζει τα αποτελέσματα της EPIC-Oxford με την Oxford Vegetarian Study δεν βρήκε σημαντικά μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από εγκεφαλικό σε χορτοφάγους και vegan σε σύγκριση με τους κρεατοφάγους (8). Η νέα μελέτη επικεντρώθηκε στα αιμορραγικά εγκεφαλικά, τα οποία ευτυχώς ήταν σπάνια. Σε αντίθεση με αυτό που προβλήθηκε από τα μέσα, στην πραγματικότητα υπήρξαν λιγότερα αιμορραγικά εγκεφαλικά επεισόδια ανάμεσα σε χορτοφάγους σε σχέση με όσους κατανάλωναν κρέας, με τον πραγματικό κίνδυνο να είναι 0,00032 ανά άτομο το χρόνο ανάμεσα σε χορτοφάγους και 0,00039 ανά άτομο το χρόνο ανάμεσα σε όσους καταναλώνουν κρέας.  Με απλά λόγια, τα αιμορραγικά εγκεφαλικά ήταν ελαφρώς πιο συχνά σε όσους καταναλώνουν κρέας, σε σχέση με τους χορτοφάγους.

Οι ερευνητές πραγματοποίησαν, παρ’ όλ’ αυτά, διάφορες στατιστικές προσαρμογές με βάση την ηλικία και άλλους παράγοντες, με αποτέλεσμα να οδηγηθούν στο αποτέλεσμα ότι αυτό το συγκεκριμένο είδος εγκεφαλικού αναμένεται να εμφανίζεται λιγότερο συχνά μεταξύ κρεατοφάγων. Μην ξεχνάτε, λοιπόν, πως όλες οι έρευνες θέλουν δεύτερη ανάγνωση από ειδικούς προκειμένου να αποδειχτεί αν όντως ευσταθούν.

Το κρέας, τα αυγά και τα ζωικά παράγωγα εν γένει συνδέονται με κίνδυνο παθήσεων της καρδιάς, εγκεφαλικού και σοβαρών άλλων προβλημάτων υγείας, γι’ αυτό το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να τα αποφεύγετε. Η προσθήκη κρέατος στη διατροφή σας δεν θα σας κάνει πιο υγιείς. Απεναντίας, η φυτοφαγική διατροφή, χωρίς επεξεργασμένες τροφές, θα σας βοηθήσει να ελέγξετε κινδύνους όπως το εγκεφαλικό, το βάρος του σώματος και την αρτηριακή σας πίεση και ταυτόχρονα να κάνετε καλό στον πλανήτη και τα ζώα. Ξανασκεφτείτε το!

Πηγές
1. Tong TYN, Appleby PN, Bradbury KE, et al. Risks of ischaemic heart disease and stroke in meat eaters, fish eaters, and vegetarians over 18 years of follow-up: results from the prospective EPIC-Oxford study. BMJ. 2019;366:l4897
2. Yang C, Pan L, Sun C, Xi Y, Wang L, Li D. Red meat consumption and the risk of stroke: a dose-response meta-analysis of prospective cohort studies. J Stroke Cerebrovasc Dis 2016;25(5):1177–86.
3. Key TJ, Fraser GE, Thorogood M, et al. Mortality in vegetarians and nonvegetarians: detailed findings from a collaborative analysis of 5 prospective studies. Am J Clin Nutr 1999;70(Suppl):516S-24S. doi:10.1093/ajcn/70.3.516s
4. Dinu M, Abbate R, Gensini GF, Casini A, Sofi F. Vegetarian, vegan diets and multiple health outcomes: A systematic review with meta-analysis of observational studies. Crit Rev Food Sci Nutr 2017;57:3640-9. doi:10.1080/10408398.2016.1138447
5. Haring B, Misialek JR, Rebholz CM, et al. Association of dietary protein consumption with incident silent cerebral infarcts and stroke: the ARIC study. Stroke. Published online October 29, 2015.
6. Micha R, Peñalvo JL, Cudhea F, Imamura F, Rehm CD, Mozaffarian D. Association between dietary factors and mortality from heart disease, stroke, and type 2 diabetes in the United States. JAMA. 2017 Mar 7;317(9):912-924.
7. Tong TYN, Appleby PN, Bradbury KE, Key TJ. Cross-sectional analyses of participation in cancer screening and use of hormone replacement therapy and medications in meat eaters and vegetarians: the EPIC-Oxford study. BMJ Open 2017;7:e018245. doi:10.1136/bmjopen-2017-018245
8. Appleby PN, Crowe FL, Bradbury KE, Travis RC, Key TJ. Mortality in vegetarians and comparable nonvegetarians in the United Kingdom. Am J Clin Nutr 2016;103:218-30. doi:10.3945/ajcn.115.119461