Οι καλύτερες τροφές για ουλίτιδα και περιοδοντίτιδα

Έχετε σκεφτεί ποτέ τι θα συνέβαινε στα δόντια σας, αν σταματούσατε να τα βουρτσίζετε καθημερινά, αλλά τρώγατε πιο ισορροπημένα;

Στο πλαίσιο έρευνας, όταν οι συμμετέχοντες σταματούν να βουρτσίζουν τα δόντια τους αρχίζει να σχηματίζεται πλάκα και μέσα σε μερικές ημέρες τα ούλα τους παρουσιάζουν φλεγμονή. Κι ενώ δεν είναι κάτι τόσο σύντομα ορατό, αν πάρει κανείς βιοψία από τα ούλα, θα δει ότι η φλεγμονή έχει ξεκινήσει να απλώνεται. Μέσα σε μερικές εβδομάδες, τα ούλα κοκκινίζουν και πρήζονται, ενώ ταυτόχρονα ματώνουν εύκολα και αν δεν παρθούν μέτρα, ξεκινά να αναπτύσσεται περιοδοντίτιδα, όπου η φλεγμονή βρίσκεται στην υποστηρικτική δομή του δοντιού (το οστό και τους συνδέσμους) και ξεκινά η απώλεια δοντιών.

Όλα μέχρι εδώ μοιάζουν λογικά, μέχρι να αναλογιστούμε ότι πριν την ανακάλυψη της οδοντόβουρτσας και για χιλιάδες χρόνια, οι άνθρωποι είχαν καλά δόντια. Τι έπαιζε ρόλο τότε και διατηρούνταν τα δόντια τους υγιή χωρίς βούρτσισμα; Αρκεί να σκεφτούμε ότι τα χρόνια που δεν υπήρχαν οδοντόβουρτσες, δεν υπήρχαν επίσης και γλυκά, επεξεργασμένες τροφές κ.ο.κ. αποδεικνύοντας ότι η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία των δοντιών.

Οδοντική υγεία και φυτικές τροφές
Ερευνητές σχεδίασαν μια μελέτη όπου οι συμμετέχοντες έπρεπε να ζήσουν σε συνθήκες Λίθινης Εποχής, χωρίς οδοντόβουρτσες, οδοντόπαστες, οδοντικό νήμα κ.ο.κ. για ένα μήνα, ακολουθώντας, όμως, και τον ανάλογο τρόπο ζωής. Μπορούσαν να χρησιμοποιούν φυσικά υλικά για να καθαρίζουν τα δόντια τους, όπως κάποιο κλαδάκι, ενώ ταυτόχρονα δεν θα κατανάλωναν γλυκά, αλλά πολλά βότανα, μέλι, μούρα, γάλα και κρέας από οικόσιτα ζώα.

Χωρίς καθόλου στοματική υγιεινή, η πλάκα συσσωρεύτηκε στα δόντια τους, αλλά τα ούλα τους ήταν πιο υγιή και δεν μάτωναν, με σχεδόν κάθε περίπτωση να παρουσιάζει βελτίωση. Πώς, όμως, είναι κάτι τέτοιο δυνατό παρά τη συσσώρευση πλάκας;

Απ’ ό,τι φαίνεται, πολλά από τα βακτήρια που προκαλούν οδοντικές ασθένειες φαίνεται πως εξαφανίστηκαν, με τους ερευνητές να αναφέρουν πως αυτό μπορεί να οφείλεται από την έλλειψη επεξεργασμένης ζάχαρης από τη διατροφή –αν και οι συμμετέχοντες κατανάλωναν μέλι, οπότε τα σάκχαρα δεν έλειπαν από τη διατροφή τους. Κατανάλωναν, ωστόσο, πολλή ολική άλεση και μούρα πλούσια σε αντιοξειδωτικά φυτοθρεπτικά συστατικά και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Ενδεχομένως, λοιπόν, η περιορισμένη πρόσληψη σακχάρων σε συνδυασμό με την πρόσληψη αντιοξειδωτικών από τη διατροφή να παίζει ρόλο και η φλεγμονή στα ούλα όταν δεν βουρτσίζονται να αφορά κυρίως όσους ακολουθούν δυτικού τύπου διατροφή, πλούσια σε ζάχαρη και με μικρή περιεκτικότητα σε αντιφλεγμονώδεις τροφές.

Ο ρόλος της βιταμίνης C και του λυκοπενίου
Η ουλίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε περιοδοντίτιδα, μια φλεγμονώδη νόσο των υποστηρικτικών ιστών των δοντιών που αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει στη σταδιακή απώλεια οστού που συγκρατεί τα δόντια μας. Στην εξέλιξη της περιοδοντίτιδας μπορεί να παίζει ρόλο το οξειδωτικό στρες, που σημαίνει ότι όχι μόνο πρέπει να μειώσουμε την πρόσληψη προφλεγμονωδών τροφών, όπως επεξεργασμένους υδατάνθρακες και κορεσμένα λιπαρά, αλλά ταυτόχρονα να αναζητήσουμε τροφές που είναι πλούσιες σε αντιοξειδωτικά.

Αξίζει να σημειώσουμε, επίσης, ότι έχει φανεί αυξημένος κίνδυνος περιοδοντίτιδας σε άτομα με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης C. Ερευνητές παρείχαν ελεγχόμενες ποσότητες βιταμίνης C σε συμμετέχοντες μελέτης για 3 μήνες και βρήκαν ότι οι μετρήσεις φλεγμονής των ούλων σχετίζονταν άμεσα με τα επίπεδα της βιταμίνης στον οργανισμό τους. Με ποσότητα βιταμίνης C ανάλογη με αυτή που λαμβάνουμε από ένα πορτοκάλι, τα ούλα αμέσως βελτιώθηκαν, ενώ με λιγότερα από 5mg βιταμίνης την ημέρα, τα ούλα χειροτέρεψαν. Με ποσότητες βιταμίνης C ίσης με αυτή από 10 πορτοκάλια την ημέρα, τα ούλα βελτιώθηκαν, αλλά χειροτέρεψαν όταν η βιταμίνη έπεσε σε ποσότητα 5 πορτοκαλιών την ημέρα. Ωστόσο, 1500mg βιταμίνης C την ημέρα δεν φάνηκε να προλαμβάνει την ουλίτιδα και 2000mg βιταμίνης C δεν έδειξε να βοηθά όσους πάσχουν από περιοδοντίτιδα.

Από την άλλη, όμως, το λυκοπένιο, το αντιοξειδωτικό αυτό που δίνει το κόκκινο χρώμα στις ντομάτες, φάνηκε να βοηθά. Σύμφωνα με τυχαιοποιημένη έρευνα με placebo κι έπειτα από 2 εβδομάδες οδοντικής θεραπείας με λυκοπένιο ή placebo, τα ευρήματα έδειξαν ότι η ομάδα που έπαιρνε το εικονικό φάρμακο παρουσίασε 10-20% μείωση ουλίτιδας, ενώ η ομάδα με το λυκοπένιο παρουσίασε βελτίωση σε μόλις μια εβδομάδα. Η ποσότητα του λυκοπενίου, μάλιστα, ήταν όση προέκυπτε από 1,5 κ.γ. πάστας ντομάτας την ημέρα.

Διαφορετική μελέτη (τυχαιοποιημένη, διπλή-τυφλή, με placebo) στο πλαίσιο δύο μηνών αξιολόγησε τους συμμετέχοντες που είτε βούρτσιζαν τα δόντια τους, είτε λάμβαναν το λυκοπένιο μιας ντομάτας, είτε placebo. Οι ερευνητές βρήκαν σημαντική βελτίωση στην ομάδα με το λυκοπένιο όσον αφορά την πλάκα, την ουλίτιδα και την αιμορραγία και συμπέραναν ότι ένα συμπλήρωμα λυκοπενίου φαίνεται να συμβάλλει κατά πολύ στη θεραπεία των ιστών σε περιπτώσεις φλεγμονής των ούλων.

Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσετε να βουρτσίζετε τα δόντια σας, καλό είναι για την οδοντική σας υγεία να εξασφαλίσετε ότι λαμβάνετε τα αντιοξειδωτικά και τις βιταμίνες που χρειάζεστε από φυτικές τροφές σε καθημερινή βάση, αποφεύγοντας τις επεξεργασμένες τροφές με ζάχαρη.

Πηγές
https://nutritionfacts.org/2022/11/22/what-is-the-best-food-for-gingivitis-and-periodontal-disease/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/124337/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19405829/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27024903/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28489936/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20569170/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22536592/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23479592/