Καφές φίλτρου και χοληστερόλη

Ως διαιτολόγος-διατροφολόγος με εξειδίκευση στα αυτοάνοσα και μετεκπαίδευση στη φυτοφαγία, η ερώτηση για τον καφέ και να πρέπει να είναι στην καθημερινότητά μας είναι ίσως από αυτές που ακούω πιο συχνά, τόσο στις συνεδρίες, όσο και στα social media. Η αλήθεια είναι ότι οι έρευνες είναι πολλές και ποικίλλουν, με κάποιους ανθρώπους να έχουν καλύτερη ανοχή, άλλοι να επηρεάζονται αρνητικά στον ύπνο, στην αρτηριακή πίεση κ.ο.κ., ενώ το πώς τον προτιμάμε (σκέτο ή με κρέμες, ζάχαρη κ.ο.κ.) παίζει σημαντικό ρόλο. Διαβάστε περισσότερα κι εδώ.

Έχουμε, όμως, νέα δεδομένα που δείχνουν ότι ακόμη κι ο καφές φίλτρου μπορεί να αυξήσει την κακή LDL χοληστερόλη.

Ο παράγοντας αύξησης της χοληστερόλης από τους καρπούς του καφέ έχει αναγνωριστεί ότι προέρχεται από τα έλαια των καρπών του περιέχουν λιπαρές ουσίες. Ένας λόγος που αργήσαμε να έχουμε δεδομένα είναι ότι σε τρωκτικά, χάμστερ, ακόμη και σε μαϊμούδες, δεν φάνηκε να προκαλεί αύξηση της χοληστερόλης, ενώ στους ανθρώπους φάνηκε ότι προκαλεί. Οι λιπαρές ουσίες, όμως, «κολλάνε» στο χάρτινο φίλτρο και δεν περνούν στον καφέ, κάτι που εξηγεί γιατί ο καφές φίλτρου δεν προκαλεί αύξηση στη χοληστερόλη, ενώ ο ελληνικός ή ο γαλλικός με γαλλική πρέσα προκαλούν.  Να σημειώσουμε ότι ο εσπρέσο, ο οποίος έχει 20 φορές περισσότερη καφεστόλη (η ουσία που ανεβάζει τη χοληστερόλη) σε σχέση με τον καφέ φίλτρου, επίσης αυξάνει τη χοληστερίνη, αλλά ο ελληνικός και ο καφές από γαλλική πρέσα έχουν χειρότερα αποτελέσματα. Ο στιγμιαίος και φιλτραρισμένος καφές έχουν χαμηλότερη περιεκτικότητα, παρ’ όλο που δεν ετοιμάζονται με χάρτινα φίλτρα, αλλά όχι τόσο χαμηλή όσο ο καφές με χάρτινο φίλτρο. Απαραίτητο είναι το χάρτινο φίλτρο, καθώς αν ετοιμάσετε καφέ χωρίς αυτό, με κάποιο μεταλλικό φίλτρο που έχουν πολλές καφετιέρες, το αποτέλεσμα θα είναι παρόμοιο με τη γαλλική πρέσα, όσον αφορά τη χοληστερόλη.

Οι μελέτες γενικότερα φαίνεται να δείχνουν ότι αυτός ο λιπαρός παράγοντας φιλτράρεται από το χάρτινο φίλτρο, αλλά μικρός αριθμός ερευνών έδειξε ότι μπορεί και ο καφές φίλτρου να οδηγεί σε αύξηση χοληστερόλης, δημιουργώντας αμφιβολίες και σύννεφα σε κάτι που μέχρι τώρα θεωρούνταν ξεκάθαρο. Υπάρχει, λοιπόν, η πιθανότητα και ο καφές φίλτρου με χάρτινο φίλτρο να παίζει κάποιο μικρό ρόλο στην επίδραση του καφέ στα επίπεδα χοληστερόλης. Υπάρχουν δεδομένα που δείχνουν ότι 3 φλιτζάνια καφέ την ημέρα καφέ φίλτρου αυξάνουν την ολική χοληστερόλη, αλλά η αύξηση στην κακή LDL χοληστερόλη δεν είναι στατιστικά σημαντική. Ερευνητές πήραν τα ίδια αποτελέσματα σε άλλη μελέτη, όπου οι συμμετέχοντες που σταμάτησαν την κατανάλωση καφέ φίλτρου μείωσαν την ολική τους χοληστερόλη, αποδεικνύοντας ότι μάλλον το χάρτινο φίλτρο επιτυγχάνει μερική απομάκρυνση της καφεστόλης.

Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι οι ερευνητές που μέτρησαν τα επίπεδα της καφεστόλης στα χάρτινα φίλτρα, βρήκαν ότι δεν περιορίζουν την ίδια την ουσία, αλλά τα σωματίδια που τη μεταφέρουν, που σημαίνει ότι κάποια ποσότητα αυτής περνάει. Το ποσοστό, ωστόσο, που μπλοκάρεται από το χάρτινο φίλτρο, φτάνει κάπου ανάμεσα στο 90-95%. Είναι αυτό που απομένει ικανό να ανεβάσει την LDL χοληστερόλη;

Στο πλαίσιο μελέτης, όταν οι συμμετέχοντες ξεκίνησαν να πίνουν καφέ με υψηλή καφεστόλη σε ποσότητα δύο φλιτζανιών την ημέρα, η LDL τους αυξήθηκε σημαντικά έπειτα από ένα μήνα, παρ’ όλο που ο καφές παρασκευαζόταν με χάρτινο φίλτρο. Αν, λοιπόν, έχετε ήδη υψηλή χοληστερόλη παρά την ισορροπημένη σας διατροφή, ίσως χρειάζεται λίγη προσοχή στον καφέ σας ή αλλαγή σε κάποιον με χαμηλότερη καφεστόλη.

Υπάρχουν, ωστόσο, πολλές μεταβλητές που μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα καφεστόλης, συμπεριλαμβανομένου του βαθμού καβουρντίσματος, του μεγέθους του αλεσμένου καφέ κ.ο.κ. Το ψήσιμο φαίνεται να καταστρέφει μέρος της καφεστόλης, αλλά φαίνεται να μην υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ ενός ελαφρού και μέτριου καβουρντίσματος: και τα δυο ανεβάζουν την LDL.

Ο καφές, πάντως, (χωρίς ζάχαρη και κρέμες, γάλα κ.ο.κ.) έχει γενικότερα οφέλη στο ήπαρ και τον εγκέφαλο και όσοι καταναλώνουν καφέ φαίνεται να ζουν περισσότερο και να έχουν χαμηλότερους δείκτες καρκίνου συνολικά. Από την άλλη, μπορεί να επιδεινώσει την οστεοπόρωση, το γλαύκωμα, την ακράτεια ούρων, τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Συμπερασματικά, λοιπόν, ίσως αξίζει να σκεφτείτε να πιείτε κάτι ξεκάθαρα υγιεινό στη θέση του, όπως ένα φλιτζάνι τσάι, χωρίς να χρειάζεται να ανησυχείτε ούτε για τη χοληστερόλη, ούτε για άλλες συνέπειές του.

Πηγές
https://nutritionfacts.org/2022/09/20/paper-filtered-coffee-and-cholesterol/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9240930/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8956701/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16856769/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28873752/
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0963996912002360