Ινομυώματα και φυσική αντιμετώπιση

Αν αναλογιστούμε ότι 1 στις 4 γυναίκες εμφανίζουν κάποια στιγμή στη ζωή τους ινομυώματα, καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για ένα πολύ συχνό γυναικολογικό φαινόμενο, που πιθανόν να αντιμετωπίζετε κι εσείς.

Τα ινομυώματα είναι ο πιο συχνός καλοήθης όγκος στις γυναίκες και εμφανίζονται στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, πριν την εμμηνόπαυση. Μπορεί να είναι πολύ μικρά, μικρότερα του 1 εκατοστού, αλλά και αρκετά μεγάλα, δεκάδων εκατοστών, κι ενώ συνήθως δεν παρουσιάζουν συμπτώματα, αν παρουσιάσουν τότε συνήθως μιλάμε για έντονη αιμορραγία στην περίοδο που μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία, όπως και πολύ πόνο.  Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπου τα συμπτώματα είναι έντονα και υπάρχει κίνδυνος υπογονιμότητας, αναλόγως το μέγεθος και τη θέση των ινομυωμάτων, ο γιατρός συστήνει τη χειρουργική αφαίρεσή τους, με κάποιες γυναίκες να κάνουν ολική αφαίρεση της μήτρας (υστερεκτομή), κυρίως όταν έχουν ολοκληρώσει την οικογένειά τους. Η εναλλακτική είναι η λήψη ορμονών που μπορεί να συρρικνώσουν τα ινομυώματα και να προσφέρουν ανακούφιση από τα συμπτώματα, τα οποία, όμως μπορεί να έχουν παρενέργειες, όπως απώλεια οστικής πυκνότητας, που σημαίνει ότι δεν μπορεί να τα λάβει μια γυναίκα περισσότερους από μερικούς μήνες.

Ως εκ τούτου, πολλές γυναίκες στρέφονται σε εναλλακτικές θεραπείες, με έμφαση στην άσκηση, τη διατροφή, τα βότανα, την ομοιοπαθητική και τον βελονισμό. Σύμφωνα με έρευνες, οι γυναίκες που ασκούνται 7 ή περισσότερες ώρες την εβδομάδα φαίνεται να έχουν μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης ινομυωμάτων, σε σχέση με τις γυναίκες που γυμνάζονται 20 λεπτά την ημέρα, αλλά η άσκηση δεν έχει διερευνηθεί ποτέ ως θεραπεία για τα ινομυώματα, όπως επίσης δεν υπάρχει καμία τυχαιοποιημένη έρευνα για τον βελονισμό και τη θεραπεία των ινομυωμάτων.

Όσον αφορά τα βότανα, υπάρχουν κάποια ασιατικά που δείχνουν υποσχόμενα, όπως ένας συνδυασμό 5 βοτάνων που ονομάζεται Guizhi Fuling και μια μαλαισιανή φόρμουλα 10 βοτάνων (cina maki, kedaung, halia, lemuju, akar manis cina, tahi angin, kunyit, temu kunci, ketumbar, kulit limau purut). Το πρόβλημα, ωστόσο, είναι ότι τα παραδοσιακά ασιατικά βότανα μπορεί να περιέχουν κάποιες βλαβερές ουσίες, όπως αρσενικό, μόλυβδο, υδράργυρο, οι οποίες έχουν ανιχνευτεί στα περισσότερα δείγματα από ασιατικές αγορές, ακόμη και σε μεγάλες ποσότητες, που σημαίνει ότι δεν γνωρίζουμε κατά πόσο είναι τελικά ασφαλή. Γι’ αυτό προτού τα λάβει κάποιος, θα πρέπει να απευθυνθεί σε επαγγελματία υγείας με εξειδίκευση στη βοτανολογία.

Τι συμβαίνει με τη διατροφή;
Σε μια από τις μεγαλύτερες μελέτες που έχει γίνει για τα ινομυώματα και τη διατροφή έχει φανεί ότι η εμφάνισή τους συνδέεται με την κατανάλωση μοσχαρίσιου και χοιρινού κρέατος, ενώ από την άλλη η κατανάλωση πράσινων λαχανικών έχει προστατευτικό χαρακτήρα. Οι ερευνητές, μάλιστα, βρήκαν ότι ο συσχετισμός μεταξύ των επιπέδων οιστρογόνων, της διατροφής και των καρκίνων του μαστού και του ενδομητρίου βοηθά στο να κατανοήσουμε το γιατί. Πράγματι, όσον αφορά τον καρκίνο του μαστού και του ενδομητρίου, υπάρχει άμεση διασύνδεση με τη συχνότητα κατανάλωσης κόκκινου κρέατος, ενώ η υψηλή πρόσληψη φρούτων και λαχανικών προσφέρει προστασία. Φαίνεται, λοιπόν, πως υπάρχουν κάποιοι κοινοί παράγοντες κινδύνου μεταξύ των παραπάνω καρκίνων και των καλοηθών όγκων, όπως τα ινομυώματα, που σχετίζονται με υψηλά επίπεδα οιστρογόνων.

Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι οι γυναίκες που ακολουθούν μια χορτοφαγική διατροφή παρουσιάζουν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα οιστρογόνων, κάτι που οι ερευνητές αξιοποιούν προσπαθώντας να εξηγήσουν γιατί υπάρχουν χαμηλοί δείκτες καρκίνου του μαστού και του ενδομητρίου σε γυναίκες που ακολουθούν τη χορτοφαγία –κάτι που πιθανόν μπορεί να συσχετιστεί και με τα ινομυώματα. Γιατί, όμως, οι γυναίκες που δεν καταναλώνουν κρέας να έχουν χαμηλότερα επίπεδα οιστρογόνων; Η διάσημη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο New England Journal of Medicine συμπεραίνει ότι η εξήγηση είναι η αυξημένη αποβολή κοπράνων (διπλάσια), που οδηγεί σε αυξημένη απέκκριση οιστρογόνων.

Οι ερευνητές, λοιπόν, σχεδίασαν μια μελέτη για να δουν τι θα συμβεί αν οι Αφρο-αμερικανίδες, οι οποίες παρουσιάζουν υψηλότερο δείκτη εμφάνισης ινομυωμάτων και επιπέδων οιστρογόνων, ακολουθούσαν μια plant-based διατροφή με πολλές φυτικές ίνες. Ακολουθώντας μια πιο υγιεινή διατροφή με φυτικές τροφές, τα επίπεδα οιστρογόνων και ινομυωμάτων φαίνεται πως έπεσαν, δείχνοντας ότι υπάρχει και μείωση στον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Η κατανάλωση, μάλιστα, σταυρανθών λαχανικών (μπρόκολο, λάχανο, κινέζικο λάχανο κ.ο.κ.), όπως επίσης και ντομάτας και μήλων, σχετίζεται επιβεβαιωμένα με τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης ινομυωμάτων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι γυναίκες που πέρασαν πρώιμη εφηβεία και η περίοδός τους ξεκίνησε πριν την ηλικία των 11 μπορεί να έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ινομυωμάτων αργότερα στη ζωή, ενώ γνωρίζουμε από έρευνες ότι η υψηλή κατανάλωση κρέατος κατά την παιδική ηλικία σχετίζεται με την πρώιμη έναρξη της περιόδου, ενώ γενικότερα η ζωική πρωτεΐνη μπορεί να παίζει ρόλο. Τα κορίτσια, για παράδειγμα, που τρώνε κρέας τείνουν να έχουν έναρξη περιόδου περίπου 6 μήνες νωρίτερα από τα χορτοφάγα κορίτσια.

Είναι, επίσης, πιθανό να οφείλεται σε τοξίνες που επηρεάζουν το ενδοκρινολογικό και υπάρχουν στην τροφική αλυσίδα. Ερευνητές που πήραν δείγματα κοιλιακού λίπους από γυναίκες, βρήκαν ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ της ύπαρξης ινομυωμάτων και τα επίπεδα PCBs στο λίπος τους, τα οποία είναι πολυχλωριωμένα διφαινύλια, μια κατηγορία χλωριομένων υδρογονανθράκων, τοξικών για τον άνθρωπο και το περιβάλλον που σχετίζονται με προβλήματα ανάπτυξης, εξασθένιση του ανοσοποιητικού και καρκίνο του μαστού μεταξύ άλλων.

Όσον αφορά τα ψάρια, οι ερευνητές βρήκαν επίσης μια μικρή αύξηση του κινδύνου, που σχετίζεται με την πρόσληψη ωμέγα-3 λιπαρών οξέων μακράς αλύσου, κυρίως από ψάρια με σκούρο κρέας, όπως οι σαρδέλες και ο σολομός. Αναγνωρίζοντας, λοιπόν, ότι η διατροφή και οι παραπάνω ουσίες που σχετίζονται με το περιβάλλον αποτελούν ενδοκρινικούς διαταράκτες και σχετίζονται με πλήθος γυναικολογικών παθήσεων, συμπεριλαμβανομένων και των ινομυωμάτων, οι ερευνητές εξέτασαν καταναλωτές ψαριών από τις Μεγάλες Λίμνες της Βόρειας Αμερικής και βρήκαν 20% αυξημένο κίνδυνο για κάθε δεκαετία κατανάλωσης ψαριών. Στην πιο περιεκτική μελέτη μέχρι σήμερα, οι ερευνητές συνέκριναν τα επίπεδα τοξινών σε δείγματα λίπους γυναικών με ινομυώματα και χωρίς και βρήκαν ότι όχι μόνο τα επίπεδα PCBs ήταν αυξημένα σε αυτές με τα ινομυώματα, αλλά και άλλες τοξίνες όπως πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες ανευρίσκονταν, οι οποίοι σχηματίζονται όταν καίγεται το κάρβουνο, όταν καίγεται ο καπνός, όταν μαγειρεύεται το κρέας, όπως επίσης και βαρέα μέταλλα (αρσενικό, κάδμιο, υδράργυρος, μόλυβδος). Αυτό οδήγησε τους ερευνητές στο συμπέρασμα ότι η απώλεια περιττού βάρους και ο περιορισμός κατανάλωσης θαλασσινών θα μπορούσε να έχει προστατευτική δράση.

Υπάρχουν τροφές που βοηθούν;
Μια plant-based διατροφή, λοιπόν, πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ολική άλεση, όσπρια, βότανα, μπαχαρικά, σπόρους και ξηρούς καρπούς είναι η καλύτερη επιλογή, αν υποθέσουμε ότι τα ινομυώματα είναι το αποτέλεσμα μιας χρόνιας φλεγμονής στον οργανισμό και γνωρίζοντας ότι οι γυναίκες που τα παρουσιάζουν, έχουν υψηλή κατανάλωση μοσχαρίσιου και χοιρινού κρέατος και μικρότερη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών. Η φυτοφαγία έχει όχι μόνο αντιφλεγμονώδη, αλλά και αντιοξειδωτική δράση που μπορεί να βοηθήσει.  Χαρακτηριστικό παράδειγμα το ότι αν κάποιος βάλει σταγόνες από φράουλες σε κύτταρα σε δίσκο Petri, μπορεί να καταστρέψει κάποια κύτταρα ινομυωμάτων, αφήνοντας τα φυσιολογικά κύτταρα της μήτρας ανέπαφα. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με την κουρκουμίνη του κουρκουμά, που έχει την ιδιότητα να μειώνει την ανάπτυξη κυττάρων ινομυωμάτων σε μελέτη in vitro.

Κι επειδή μας ενδιαφέρει περισσότερο η μελέτη που γίνεται σε ανθρώπους κι όχι σε δοκιμαστικούς σωλήνες, το 2013 πραγματοποιήθηκε και η πρώτη τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική μελέτη με εκχύλισμα πράσινου τσαγιού σε χάπι ή placebo σε δύο ομάδες, για 4 μήνες. Στην ομάδα placebo, τα ινομυώματα αυξήθηκαν κατά 24%, ενώ στην ομάδα με το πράσινο τσάι παρουσιάστηκε μείωση στον συνολικό όγκο των ινομυωμάτων, σχεδόν κατά 1/3, με μείωση των συμπτωμάτων και συνεχή βελτίωση, ακόμη και στα επίπεδα αίματος, με μείωση της απώλειας και κατ’ επέκταση της αναιμίας, κάτι πολύ ελπιδοφόρο, αν και θέλει προσοχή στη δοσολογία. Γενικότερα, καλό είναι στην καθημερινότητα να αποφεύγουμε τα εκχυλίσματα και να λαμβάνουμε την ίδια την τροφή –ή τουλάχιστον το ρόφημα, όπως το πράσινο τσάι.

Αν, λοιπόν, έχετε ινομυώματα –ή δεν θέλετε να αποκτήσετε-, δοκιμάστε να αποφύγετε το κρέας και τις υπόλοιπες ζωικές τροφές που σχετίζονται με την ύπαρξή τους και να στραφείτε σε μια plant-based διατροφή πλούσια σε φυτικές τροφές πίνοντας πράσινο τσάι καθημερινά, στην… υγειά σας!

Πηγές
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17090618/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10472866/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/6944545/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26458740/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20529402/
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0271531787800039
https://nutritionfacts.org/2021/05/04/natural-dietary-treatments-for-fibroids/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21310402/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23950663/