Γιατί ο καρκίνος του παχέος εντέρου χτυπά όλο και νωρίτερα;

Η προληπτική κολονοσκόπηση στην ηλικία των 50 έχει πλέον καθιερωθεί από πολύ κόσμο, αποτελώντας ένα πολύ θετικό βήμα πρόληψης. Μαζί με τη μείωση ή παντελή αποφυγή του κόκκινου κρέατος, που συστήνω ως διαιτολόγος-διατροφολόγος με εξειδίκευση στην κλινική διατροφή και τα αυτοάνοσα νοσήματα και μετεκπαίδευση στη φυτοφαγία, θα μπορούσε να φέρει καλά αποτελέσματα, αφού οι έρευνες δείχνουν συνεχώς τη συσχέτιση κατανάλωσης κόκκινου κρέατος και καρκίνου του παχέος εντέρου. Αυτό που βλέπουμε, ωστόσο, τα τελευταία χρόνια είναι αύξηση των ποσοστών καρκίνου του παχέος εντέρου σε άτομα κάτω των 50 ετών, κάτι που οδήγησε τους ερευνητές να υποθέσουν τον ρόλο που παίζει ο τρόπος ζωής και παράγοντες που μπορούν να διαμορφωθούν.

Στο πλαίσιο αυτό, νέα μελέτη διερευνά τον ρόλο τόσο των γενετικών όσο και των τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου στον καθορισμό του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου σε πρώιμη ηλικία. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης εντοπίζουν δύο νέους γενετικούς τόπους που σχετίζονται με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου, με πιθανούς νέους μηχανισμούς ανάπτυξης καρκίνου που σχετίζονται με την ινσουλίνη, το ανοσοποιητικό σύστημα και τις λοιμώξεις. Όσον αφορά τους μεταβλητούς παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής, τα αποτελέσματα έδειξαν πιθανές αιτιώδεις σχέσεις με υψηλότερα επίπεδα βάρους και μεταβολικών παραγόντων -όπως το ποσοστό σωματικού λίπους, η περίμετρος μέσης, η αναλογία μέσης-γοφών, ο βασικός μεταβολικός ρυθμός και η ινσουλίνη νηστείας- όπως επίσης και υψηλότερη κατανάλωση αλκοόλ και χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο. Με απλά λόγια, το αυξημένο επίπεδο βάρους και λίπους στο σώμα, η μεγάλη περίμετρος μέσης, η ινσουλίνη νηστείας και το αλκοόλ μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο νεότερες ηλικίες.

Εδώ βλέπουμε ότι υπάρχει συνάφεια με προηγούμενα δεδομένα που έχουν αναδείξει τη σημασία της μεταβολικής υγείας στον κίνδυνο καρκίνου. Όσον αφορά το μορφωτικό επίπεδο, ο παράγοντας αυτός υποδηλώνει συσχέτιση με τους κοινωνικοοικονομικούς προσδιοριστικούς παράγοντες που αφορούν την υγεία και αντίστοιχους παράγοντες κινδύνου που αφορούν τη συμπεριφορά.

Το μεγαλύτερο μέγεθος επίδρασης των παραγόντων κινδύνου παρατηρήθηκε με το αλκοόλ, το μορφωτικό επίπεδο και την ινσουλίνη νηστείας. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι το κάπνισμα, η κατανάλωση καφέ, ο χρόνος που περνάμε μπροστά στην οθόνη και οι συγκεντρώσεις στο αίμα της βιταμίνης D, του ασβεστίου και του σιδήρου δεν συσχετίστηκαν με τον κίνδυνο καρκίνου.

Από τα ευρήματα αυτά καταλαβαίνουμε ότι απαιτούνται παρεμβάσεις δημόσιας υγείας που αφορούν τόσο την κατανάλωση αλκοόλ όσο και τους μεταβολικούς παράγοντες κινδύνου για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου σε πρώιμη ηλικία, μαζί με την εστίαση στους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες της υγείας.

Στο μεταξύ, μια κατά βάση φυτοφαγική διατροφή με ποικιλία φυτικών τροφών και αποφυγή του αλκοόλ, μπορεί να σας θωρακίσει από νωρίς, βελτιώνοντας το μεταβολικό σας προφίλ και μειώνοντας τον κίνδυνο καρκίνου, συμβάλλοντας σε μια συνολικά καλύτερη υγεία.

Λίγο ή καθόλου αλκοόλ;
Διαφορετική μελέτη πάει τα πράγματα ένα βήμα παραπέρα όσον αφορά το αλκοόλ και δείχνει ότι υπάρχει ευθεία σχέση μεταξύ της κατανάλωσης αλκοόλ και του κινδύνου πρόωρου θανάτου. Στο πλαίσιο της μελέτης, χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από συμμετέχοντες στη μελέτη UK Biobank. Περιελάμβανε 278 093 λευκούς βρετανούς συμμετέχοντες, ηλικίας 37-73 ετών, με διαθέσιμα δεδομένα σχετικά με την κατανάλωση αλκοόλ, τις γενετικές παραλλαγές και τη θνησιμότητα. Οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν για διάμεση διάρκεια 12,5 ετών, κατά τη διάρκεια της οποίας σημειώθηκαν 20.834 θάνατοι. Στη συμβατική ανάλυση φάνηκε όντως να υπάρχει μια καμπύλη σχήματος J, όπου τόσο η υψηλή όσο και η μηδενική κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου. Ωστόσο, με τη Μεντελιανή τυχαιοποίηση* υπήρξε γραμμική σχέση μεταξύ της κατανάλωσης αλκοόλ και του κινδύνου πρόωρου θανάτου. Για κάθε τυπική μονάδα αύξησης της κατανάλωσης αλκοόλ υπήρχε 27%, 30%, 20% και 106% αυξημένος κίνδυνος θνησιμότητας από όλα τα αίτια, καρδιαγγειακά νοσήματα, καρκίνο και πεπτικά νοσήματα, αντίστοιχα. Δεν υπήρχαν σαφείς ενδείξεις για συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης αλκοόλ και της θνησιμότητας από αναπνευστικά νοσήματα ή COVID-19.

Οι επικεφαλής της μελέτης καταλήγουν στο ότι τα υψηλότερα επίπεδα γενετικά προβλεπόμενης κατανάλωσης αλκοόλ είχαν ισχυρή γραμμική συσχέτιση με αυξημένο κίνδυνο πρόωρης θνησιμότητας, χωρίς ενδείξεις για προστατευτικό όφελος σε μέτρια επίπεδα κατανάλωσης. Ενώ οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι θνησιμότητας συνδέονται με τη βαριά κατανάλωση αλκοόλ, οι πρωτοβουλίες για τη δημόσια υγεία θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στις προσπάθειες για τη μείωση της πρόσληψης αλκοόλ σε όλα τα επίπεδα κατανάλωσης και να επαναξιολογήσουν τις οδηγίες που ισχύουν αυτή τη στιγμή.

*Η μεντελιανή τυχαιοποίηση είναι η χρήση γενετικών παραλλαγών ως εργαλειακών μεταβλητών για την εκτίμηση των αιτιωδών επιδράσεων των παραγόντων κινδύνου στα αποτελέσματα. Στην ουσία, αξιολογεί την αιτιώδη επίδραση μεταξύ του παράγοντα κινδύνου και ενός κλινικού αποτελέσματος.

Πηγές

https://shireenkassam.medium.com/review-of-the-plant-based-lifestyle-medicine-news-april-2024-be6c885d588d

https://www.annalsofoncology.org/article/S0923-7534(24)00058-9/fulltext
https://academic.oup.com/ije/article/53/2/dyae046/7632292?login=false

https://academic.oup.com/ije/article/53/2/dyae046/7632292?login=false