Πώς η φυτοφαγική διατροφή μπορεί να προλάβει τον καρκίνο του παχέος εντέρου

Θα ξεκινήσω με κάποια σημαντικά στοιχεία που πρέπει να γνωρίζουμε για να καταλάβουμε το μέγεθος αυτού του καρκίνου, προτού δούμε πώς μπορούμε να τον κρατήσουμε μακριά μας: Μέσα στο 2018 σε όλο τον κόσμο παρουσιάστηκαν 1,8 εκατομμύρια νέα περιστατικά καρκίνου του παχέος εντέρου και 850 χιλιάδες θάνατοι, ενώ εκτιμάται ότι 60-80% αυτών των θανάτων θα μπορούσε να αποφευχθεί μέσα από ένα συνδυασμό βελτίωσης του τρόπου ζωής, διατροφής και προληπτικών εξετάσεων. Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι η τέταρτη πιο συχνή αιτία θανάτου από καρκίνο, ενώ αποτελεί τον τρίτο πιο συχνό καρκίνο σε όλο τον κόσμο, με τα νέα περιστατικά να αναμένεται να φτάσουν τα 2,2 εκατομμύρια, με 1,1 εκατομμύρια θανάτους μέχρι το 2030. Η αύξηση αυτή οφείλεται στην αύξηση των περιστατικών σε νεότερους ανθρώπους, στη γήρανση του πληθυσμού και στη στροφή προς τον δυτικοευρωπαϊκό τρόπο διατροφής από χώρες όπως η Κίνα και η Βραζιλία. Στη Βόρεια Αμερική, στην Ευρώπη, στη Νέα Ζηλανδία και στην Αυστραλία παρουσιάζονται οι υψηλότεροι δείκτες, γι’ αυτό η πρόληψη ειδικά σε αυτές τις περιοχές είναι σημαντική, με εξετάσεις, προληπτική κολονοσκόπηση από την ηλικία των 50 ή νωρίτερα αν υπάρχει ιστορικό, εξέταση κοπράνων. Λόγω, όμως, της αύξησης των περιστατικών σε νεότερους ανθρώπους, είναι επιτακτική ανάγκη να δούμε τι μπορούμε να αλλάξουμε στη διατροφή μας και τον τρόπο ζωής μας για να προλάβουμε τη νόσο.

Ο ρόλος του κρέατος στον καρκίνο του παχέος εντέρου
Μπορούμε να ελέγξουμε την πρόληψη του καρκίνου πολύ περισσότερο απ’ όσο νομίζουμε και οι διατροφικές μας επιλογές αποτελούν σημαντικό κομμάτι σε αυτό –αυτό άλλωστε είναι και κάτι που εφαρμόζω καθημερινά σε ανθρώπους που με επισκέπτονται με διάφορα προβλήματα υγείας ή επιβαρυμένο ιστορικό. Οι έρευνες, μάλιστα, πάνω σε αυτό το θέμα είναι ξεκάθαρες: για να μειώσουμε τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου, χρειάζεται να μειώσουμε την κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος και να αυξήσουμε τις φυτικές ίνες.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, για κάθε 100 γραμμάρια κόκκινου κρέατος και 50 γραμμάρια επεξεργασμένου κρέατος που καταναλώνουμε την ημέρα, αυξάνουμε τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου κατά 18%. Και για να καταλάβετε καλύτερα τις ποσότητες, να σας πω πως ένα μέσο χοτ ντογκ περιέχει 57 γραμμάρια επεξεργασμένου κρέατος, 4 λωρίδες μπέικον αποτελούν 51 γραμμάρια επεξεργασμένο κρέας και μια μπριζόλα είναι περίπου 200 γραμμάρια κόκκινο κρέας, που σημαίνει ότι εύκολα μπορεί να φτάσει και να ξεπεράσει κάποιος αυτές τις ποσότητες. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει κατηγοριοποιήσει πλέον το επεξεργασμένο κρέας ως καρκινογόνο και το κόκκινο κρέας ως πιθανόν καρκινογόνο.

Πώς επηρεάζει ο τρόπος ζωής
Όπως θα διαπιστώσετε, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να έχουν σημαντική επίδραση στον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου. Οι Αφροαμερικανοί, για παράδειγμα, βρέθηκε ότι έχουν 50 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν σε σχέση με τους Αφρικανούς, μια διαφορά που είναι πραγματικά σοκαριστική.

Ένας λόγος αυτής της διαφοράς είναι και η σημαντική διαφορά που υπάρχει στη διατροφή, με τους Αφρικανούς να καταναλώνουν σημαντικά λιγότερη πρωτείνη ζωικής προέλευσης, ζωικά λιπαρά και κορεσμένα λιπαρά σε σχέση με τους Αφροαμερικανούς.

Η σημασία της φυτοφαγικής διατροφής και των φυτικών ινών
Οι φυτικές ίνες έχουν ξεκάθαρα αποδείξει ότι μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου. Μια ομάδα μελετών, μάλιστα, που συμπεριλάμβανε 1,7 εκατομμύρια συμμετέχοντες, βρήκε ότι όσοι κατανάλωναν περισσότερα φρούτα είχαν κατά 10% μικρότερη πιθανότητα ανάπτυξης του συγκεκριμένου καρκίνου, ενώ άλλη μελέτη σε 200 χιλιάδες άτομα έδειξε ότι η κατανάλωση 35 γραμμαρίων φυτικών ινών καθημερινά μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου κατά 40%. Κι επειδή πολλοί με ρωτούν για φυτικές ίνες μέσω συμπληρωμάτων, να σας πω ότι ο καλύτερος τρόπος είναι ένας: Να τρώτε φρούτα και λαχανικά!

Να σημειώσουμε ότι όσοι έχουν ήδη διαγνωστεί με τη νόσο, σύμφωνα με μελέτη που έχει δημοσιευτεί στο JAMA Oncology, καταναλώνοντας περισσότερες φυτικές ίνες, μείωναν τον κίνδυνο θανάτου. Μετά τη διάγνωση, μια απλή αύξηση 5 γραμμαρίων φυτικών ινών την ημέρα σχετίστηκε με 22% μείωση στη θνητότητα από τη νόσο και 14% μείωση στη θνητότητα από άλλες αιτίες.

Ακόμη, αύξηση της τάξης των 20 γραμμαρίων στην κατανάλωση ολικής άλεσης την ημέρα, συνδέθηκε με 28% μείωση της θνητότητας από το συγκεκριμένο είδος καρκίνου, ενώ ο κίνδυνος θνητότητας από άλλα αίτια μειώθηκε κατά 12%.

Όπως βλέπετε, η λύση είναι απλή: λιγότερο κρέας, περισσότερες φυτικές τροφές. Ιδανικά, μια φυτοφαγική διατροφή θα φέρει τα καλύτερα αποτελέσματα, σε συνδυασμό πάντα με τον προληπτικό έλεγχο (κολονοσκόπηση), ο οποίος μπορεί να εντοπίσει προ-καρκινικούς πολύποδες που σε βάθος χρόνου μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο.

Πηγές
Arnold M, Sierra MS, Laversanne M, et al Global patterns and trends in colorectal cancer incidence and mortality Gut 2017;66:683-691
Eshghi MJ, Fatemi R, Hashemy A, Aldulaimi D, Khodadoostan M. A retrospective study of patients with colorectal polyps. Gastroenterol Hepatol Bed Bench. 2011;4(1):17-22.
Fraser GE: Associations between diet and cancer, ischemic heart disease, and all-cause mortality in non-Hispanic white California Seventh-day Adventists. Am J Clin Nutr 70:532S, 1999 [PMID:10479227]
Bouvard V et al: Carcinogenicity of consumption of red and processed meat. Lancet Oncol 16:1599, 2015 [PMID:26514947]
Aune D et al: Nonlinear reduction in risk for colorectal cancer by fruit and vegetable intake based on meta-analysis of prospective studies. Gastroenterology 141:106, 2011 [PMID:21600207]
Zhu B et al: Dietary legume consumption reduces risk of colorectal cancer: evidence from a meta-analysis of cohort studies. Sci Rep 5:, 2015 [PMID:25739376]
Wu L et al: Nut consumption and risk of cancer and type 2 diabetes: a systematic review and meta-analysis. Nutr Rev 73:409, 2015 [PMID:26081452]
Nomura AM et al: Dietary fiber and colorectal cancer risk: the multiethnic cohort study. Cancer Causes Control 18:753, 2007 [PMID:17557210]
Stephen J. D.et al: Why Do African Americans Get More Colon Cancer than Native Africans?, The Journal of Nutrition, Volume 137, Issue 1, 1 January 2007, Pages 175S–182S, https://doi.org/10.1093/jn/137.1.175S
Mingyang Song, MD, ScD1,2,3; Kana Wu, MD, PhD3; Jeffrey A. Meyerhardt, MD, MPH4; et al. Fiber Intake and Survival After Colorectal Cancer Diagnosis. JAMA Oncol. 2018;4(1):71-79. doi:10.1001/jamaoncol.2017.3684
World Health Organization, 2015
https://www.who.int/features/qa/cancer-red-meat/en/