Είναι όντως πιο βιώσιμες οι φυτικές τροφές;

Με αφορμή το Veganuary που υποστηρίζουμε θερμά, ίσως είναι μια καλή στιγμή να δούμε συγκεντρωμένους όλους τους λόγος που μας δείχνουν ότι η αποφυγή του κρέατος και η φυτοφαγία είναι μια ευεργετική επιλογή τόσο για την υγεία μας, όσο και για το περιβάλλον, απαντώντας και στις απορίες που γεννιούνται για το κατά πόσο είναι οικολογικές οι πρακτικές δημιουργίας προϊόντων φυτικής προέλευσης.

Η τροφή είναι ένα σημαντικό κομμάτι της κουλτούρας μας και το κατά πόσο έχουν όλοι πρόσβαση σε αυτή είναι κοινωνικό θέμα, που μας δείχνει ότι δεν υπάρχει η τέλεια διατροφή. Τα στοιχεία, όμως, είναι ξεκάθαρα και μας δείχνουν ότι όποια επιλογή κι αν κάνετε με βάση την υγεία και τη βιωσιμότητα, θα σας οδηγήσει σίγουρα σε λιγότερο κρέας και γαλακτοκομικά από τη διατροφή δυτικού τύπου που ακολουθούν οι περισσότεροι σήμερα, ενώ ταυτόχρονα, η πανδημία του κορωνοϊού μας έδειξε ότι η καταστροφή του φυσικού κόσμου φαίνεται να είναι η πηγή ασθενειών. Πολλοί επιστήμονες, μάλιστα, αναφέρουν ότι έρχονται πιο θανατηφόρες πανδημίες στο μέλλον αν δεν αλλάξουμε τακτική ως προς την οικολογική καταστροφή. Η υπερκατανάλωση κρέατος οδηγεί σε κόστος δισεκατομμυρίων ετησίως για τη θεραπεία και αντιμετώπιση ασθενειών που προκαλεί, ενώ η κτηνοτροφία και η τροφή των ζώων καταλαμβάνει το 83% αγροκαλλιεργειών και παράγει μόνο το 18% των θερμίδων τροφών που καταναλώνουμε.

Για να δούμε, όμως, τι ισχύει και τι όχι, ώστε να είμαστε όλοι πιο συνειδητοποιημένοι στον δρόμο που θα διαλέξουμε και αν αυτός θα είναι πράσινος ή όχι.

Τα ζώα που τρέφονται με χορτάρι έχουν πράγματι χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα;
Υπάρχουν πολλές έρευνες που δείχνουν ότι τα ζώα που τρέφονται με χορτάρι χρησιμοποιούν περισσότερη γη και παράγουν περισσότερες –ή ίδιες στην καλύτερη περίπτωση- εκπομπές, λόγω του ότι τα σιτηρά έρχονται πιο εύκολα στην πέψη στις αγελάδες και οι αγελάδες που εκτρέφονται ζουν κατά βάση λιγότερο, που και στις δύο περιπτώσεις το αποτέλεσμα είναι λιγότερο μεθάνιο. Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι εκπομπές ακόμη και στις καλύτερες περιπτώσεις εκτροφής είναι πολύ περισσότερες από τα όσπρια. Επίσης, αν τα βοσκοτόπια του πλανήτη επέστρεφαν σε φυσικές καλλιέργειες, τα αέρια του θερμοκηπίου που θα γλιτώναμε από την ατμόσφαιρα θα ήταν ίσα με 8 δισεκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα τον χρόνο, σύμφωνα με τον Joseph Poore στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, δηλαδή το 15% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου του πλανήτη.

Χρειαζόμαστε την πρωτεΐνη από τα ζώα;
Παρά τους διάφορους ισχυρισμούς, δεν υπάρχει έλλειψη πρωτεΐνης κι έχουμε μιλήσει και στο παρελθόν γι’ αυτό (δείτε εδώ κι εδώ). Στα κράτη με επάρκεια τροφής, οι άνθρωποι, μάλιστα, καταναλώνουν περίπου 30-50% περισσότερη πρωτεΐνη από αυτή που χρειάζονται. Όλες οι ανάγκες σε πρωτεΐνη μπορούν να καλυφθούν από πηγές φυτικές προέλευσης, όπως τα φασόλια, οι φακές, οι ξηροί καρποί και η ολική άλεση. Τα ζώα παίζουν ρόλο σε κάποια μέρη της Αφρικής και της Ασίας, όπου, στην Ινδία για παράδειγμα, τα απόβλητα από την παραγωγή δημητριακών, χρησιμοποιούνται ως τροφή σε αγελάδες που παράγουν γάλα. Στον υπόλοιπο κόσμο, όπου το μεγαλύτερο μέρος της καλλιέργειας θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για τον άνθρωπο και τελικά χρησιμοποιείται για τα ζώα, μια μείωση στο κρέας είναι απαραίτητη ώστε οι αγροκαλλιέργειες να παραμείνουν βιώσιμες.

Το γάλα σόγιας και το τόφου δεν καταστρέφουν τον Αμαζόνιο;
Όχι. Πάνω από το 96% της σόγιας από την περιοχή του Αμαζονίου δίνεται ως τροφή σε αγελάδες, χοίρους και κότες, τα οποία στη συνέχεια καταναλώνονται από τον άνθρωπο, σύμφωνα με στοιχεία από τον Food and Agriculture Organization. Συν τοις άλλοις, το 97% της σόγιας από τη Βραζιλία τροποποιείται γενετικά και απαγορεύεται για κατανάλωση από τον άνθρωπο σε πολλές χώρες, ενώ χρησιμοποιείται σπάνια για την παρασκευή τόφου και γάλακτος σόγιας. Το γάλα σόγιας έχει πολύ χαμηλότερες εκπομπές, ενώ απαιτεί για την παραγωγή του πολύ μικρότερες εκτάσεις και νερό, σε σχέση με την παραγωγή αγελαδινού γάλακτος. Αν, λοιπόν, κάποιος ανησυχεί για τον Αμαζόνιο, το καλύτερο που μπορεί να κάνει είναι να μειώσει ή να κόψει το κρέας.

Η παραγωγή γάλακτος αμυγδάλου δεν σκοτώνει τις μέλισσες και καταστρέφει εκτάσεις;
Η αλήθεια είναι ότι η παραγωγή κάποιων ροφημάτων αμυγδάλου μπορεί να προκαλεί περιβαλλοντικά προβλήματα. Αυτό, όμως, οφείλεται στην αυξανόμενη ζήτησή του, ειδικά σε ορισμένες περιοχές όπως η Καλιφόρνια, κι όχι στο τι χρειάζονται τα αμύγδαλα για την καλλιέργειά τους. Η παραδοσιακή παραγωγή αμυγδάλου στη Νότια Ευρώπη, για παράδειγμα, δεν χρησιμοποιεί καθόλου άρδευση, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι οι μέλισσες που χάνονται στην Καλιφόρνια δεν είναι άγριες, αλλά ανήκουν σε μελισσοκόμους.  Όπως το γάλα σόγιας, έτσι και το γάλα αμυγδάλου παρουσιάζει χαμηλότερες εκπομπές για την παραγωγή του και απαιτεί λιγότερη έκταση και νερό, σε σχέση με την παραγωγή αγελαδινού γάλακτος. Υπάρχουν, ωστόσο, πολλές εναλλακτικές για όσους ανησυχούν, όπως το γάλα βρώμης, το οποίο έχει το χαμηλότερο ενεργειακό αποτύπωμα.

Η παραγωγή των αβοκάντο προκαλεί ξηρασία;
Και πάλι εν προκειμένω, ο ένοχος είναι η ταχεία αύξηση της παραγωγής σε ορισμένες περιοχές που δεν ελέγχεται η χρήση νερού, όπως στο Περού και στη Χιλή. Η παραγωγή αβοκάντο παράγει το 1/3 των εκπομπών της εκτροφής κότας, το ¼ της εκτροφής χοίρων και το 1/20 του μοσχαριού. Αν σας ανησυχούν τα αβοκάντο, μπορείτε να μην τα καταναλώνετε, αρκεί να μην τρώτε κρέας αντί αυτών, το οποίο έχει πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο στο περιβάλλον. Η αγορά θα λύσει το πρόβλημα, καθώς η μεγάλη ζήτηση θα δώσει κίνητρο σε αγρότες και σε άλλα μέρη να τα καλλιεργήσουν, ώστε να μειωθεί η πίεση στις τωρινές περιοχές παραγωγής.

Οι plant-based εναλλακτικές κρέατος είναι ανθυγιεινές;
Κι αυτό είναι ένα θέμα που έχουμε θίξει στο παρελθόν (δείτε εδώ), ενώ έχουμε μιλήσει και για τις απομονωμένες πρωτεΐνες. Η αλήθεια είναι ότι ένα φυτικό μπέργκερ μπορεί να είναι ανθυγιεινό, αν έχει πολύ υψηλά επίπεδα σε αλάτι, ωστόσο το πιθανότερο είναι και πάλι να παραμένει πιο υγιεινό από ένα μοσχαρίσιο μπιφτέκι, αν λάβουμε υπ’όψιν μας όλους τους διατροφικούς παράγοντες, ειδικά των φυτικών ινών. Και μέσα σε όλα, είναι σίγουρα λιγότερο βλαβερό για το περιβάλλον. Σίγουρα αποτελεί μια επεξεργασμένη τροφή και γενικότερα, σε κάθε είδος διατροφής, οι επεξεργασμένες τροφές πρέπει να αποφεύγονται. Δεδομένου, όμως, ότι όλοι θα θελήσουν κάποια στιγμή το μπέργκερ και το λουκάνικό τους, οι plant-based εκδοχές τους είναι μια καλύτερη επιλογή.

H παραγωγή φοινικέλαιου δεν καταστρέφει τα δάση και τους ουρακοτάγκους;
Πράγματι, οι συγκεκριμένες φυτείες έχουν οδηγήσει σε σημαντική αποψίλωση τροπικών δασών, αλλά αυτό αποτελεί θέμα για όλους, όχι μόνο για τους vegan. Το φοινικέλαιο, όπως όλοι γνωρίζουμε, βρίσκεται σε περισσότερα από τα μισά προϊόντα στα ράφια των σούπερ μάρκετ, τόσο τρόφιμα, όσο και άλλα είδη, γι’ αυτό είναι μια καλή πρακτική να μην το επιλέγουμε, ειδικά αν σκεφτούμε ότι κάθε χρόνο εγκαταλείπονται εκτάσεις με καλλιέργειες όπως ηλιοτρόπια, ελαιοκράμβη, ελιές κ.ο.κ., ενώ θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν έναντι του φοινικελαίου.

Οι κτηνοτρόφοι δεν θα έμεναν άνεργοι αν δεν καταναλώναμε κρέας;
Η κτηνοτροφία έχει μεγάλη χρηματοδότηση από τα λεφτά των φορολογούμενων σε όλο τον πλανήτη, σε αντίθεση με την καλλιέργεια φρούτων και λαχανικών. Αυτά τα χρήματα, λοιπόν, θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε πιο βιώσιμες τροφές όπως φασόλια, ξηρούς καρπούς κ.ο.κ., ή για άλλες χρήσιμες υπηρεσίες, όπως την αποκατάσταση της άγριας ζωής, τον καθαρισμό του νερού, τη μείωση του κινδύνου πλημμύρα και πολλά ακόμη. Δεν θα ήταν, λοιπόν, καλύτερα οι φόροι να πηγαίνουν στην παροχή δημόσιων αγαθών;

Η διατροφή είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα κι όσο κι αν θέλουν οι περισσότεροι να μπορούν να συνεχίσουν να τρέφονται όπως σήμερα, όλα δείχνουν ότι η μικρότερη κατανάλωση κρέατος και περισσότερων φυτικών τροφών είναι η καλύτερη επιλογή που μπορούμε να κάνουμε τόσο για εμάς, όσο και για τον πλανήτη. Το ότι κάποιες φυτικές καλλιέργειες παρουσιάζουν προβλήματα, σίγουρα δεν είναι λόγος να τρώτε κρέας αντ’ αυτού. Στο τέλος, όλοι θα επιλέξουμε αυτά που τρώμε κι αν θέλουμε να τρώμε υγιεινά και βιώσιμα, το κρέας και τα γαλακτοκομικά, όλα δείχνουν ότι δεν έχουν θέση στη διατροφή μας.

Πηγή
https://www.theguardian.com/environment/2020/jun/19/why-you-should-go-animal-free-arguments-in-favour-of-meat-eating-debunked-plant-based?CMP=share_btn_tw