Φυτοφαγία και αυτοάνοσα

Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 500 χιλιάδες άνθρωποι πάσχουν από κάποιο αυτοάνοσο, ενώ υπάρχουν πολλοί που πάσχουν και δεν το γνωρίζουν, άρα δεν έχει καταγραφεί. Αν υπολογίσουμε ότι ένα εξαιρετικά μεγάλο ποσοστό θνησιμότητας οφείλεται σε χρόνια νοσήματα και τα αυτοάνοσα βρίσκονται στην κορυφή των χρόνιων ασθενειών, καταλαβαίνουμε πόσο σημαντική είναι η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων τους και η λήψη κάθε δυνατού μέτρου για καλύτερη ποιότητα ζωής και μακροζωία. Κι όταν αναφερόμαστε σε αυτοάνοσα, εννοούμε παθήσεις όπως ρευματοειδής αρθρίτιδα, πολλαπλή σκλήρυνση, κοιλιοκάκη, θυρεοειδίτιδα Χασιμότο, διαβήτης τύπου 1 κ.ά. Όπως είναι γνωστό, τα κακά νέα είναι ότι σε αυτές και σε άλλες αυτοάνοσες παθήσεις, τα κύτταρα του ανοσοποιητικού επιτίθενται σε υγιείς ιστούς θεωρώντας τους εχθρούς και οδηγώντας σε βλάβες και συμπτώματα που επηρεάζουν συνολικά τον οργανισμό. Τα καλά νέα είναι ότι αν και η παθολογία των αυτοάνοσων είναι μια συνεχής πρόκληση, οι έρευνες δείχνουν ότι η διατροφή και μάλιστα η αυστηρή φυτοφαγία (vegan) μπορεί να βοηθήσει στην εξέλιξη, την αντοχή και τη συμπεριφορά του ανοσοποιητικού. Η plant-based διατροφή που είναι αποκλειστικά φυτοφαγική (vegan) χωρίς επεξεργασμένες τροφές, έχει αποδειχτεί εξαιρετικά ωφέλιμη σε πολλές περιπτώσεις που σχετίζονται με αυτοάνοσα νοσήματα.

Οι διαδεδομένες διατροφικές συστάσεις για τα αυτοάνοσα επικεντρώνονται στην αφαίρεση τροφών που έχουν τη δυναμική να πυροδοτούν συμπτώματα, συμπεριλαμβανομένων των επεξεργασμένων τροφών, της επεξεργασμένης ζάχαρης, των γαλακτοκομικών, των τεχνητών γλυκαντικών και των περισσότερων φυτικών ελαίων. Η γλουτένη βρίσκεται επίσης ψηλά στη λίστα με τις τροφές που πρέπει να περιοριστούν, μαζί με τα αυγά, τον καφέ, τα δημητριακά, τα όσπρια, τους ξηρούς καρπούς, τους σπόρους και τα nightshade λαχανικά, δηλαδή αυτά τα λαχανικά που μεγαλώνουν τη νύχτα (ντομάτες, πατάτες, μελιτζάνες, πιπεριές) –αν και για αυτά δεν υπάρχουν έρευνες, παρά μόνο ανέκδοτες μαρτυρίες. Τα μπαχαρικά που προέρχονται από σπόρους και ξηρούς καρπούς μπορεί να πρέπει επίσης να αποφευχθούν. Στη συνέχεια, οι ύποπτες τροφές εισάγονται ξανά στη διατροφή ξεχωριστά, αφού τα συμπτώματα έχουν ανακουφιστεί, προκειμένου να καθοριστεί τι μπορεί να καταναλώνεται με ασφάλεια και τι πρέπει να αποφεύγεται. Η ποικιλία φυτικών τροφών στη διατροφή, άλλωστε, είναι αυτό που έχει σημασία μακροπρόθεσμα κι όχι η αποφυγή τους.

Το κατά πόσο θα επεκταθεί το πρωτόκολλο εξαρτάται πολύ από τη σοβαρότητα της αυτοάνοσης πάθησης. Αρκετοί άνθρωποι βρίσκουν μεγάλη ανακούφιση ακολουθώντας την αυστηρή χορτοφαγία χωρίς επεξεργασμένες τροφές, χωρίς άλλες αλλαγές, καθώς η διατροφή αυτή δεν περιλαμβάνει την πλειοψηφία των τροφών που απομακρύνονται σύμφωνα με το πρωτόκολλο για τα αυτοάνοσα. Άλλοι μπορεί να χρειαστεί να αποφύγουν περισσότερες τροφές μέχρι να δουν βελτίωση. Μια μικρή μελέτη, για παράδειγμα, έδειξε ότι όσοι έπασχαν από ρευματοειδή αρθρίτιδα ένιωθαν περισσότερη ανακούφιση όταν ακολουθούσαν μια φυτοφαγική διατροφή, χωρίς γλουτένη σε σχέση με όσους ακολουθούσαν μια μη φυτοφαγική διατροφή. Επειδή, όμως, μια τέτοιου είδους διατροφή είναι πολύ περιοριστική, θα πρέπει να απευθυνθεί κάποιος σε ειδικό, διαιτολόγο-διατροφολόγο, ώστε να εξασφαλίσει ότι λαμβάνει όλες τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες που χρειάζεται.

Μείωση της φλεγμονής
Η φλεγμονή είναι βασικό χαρακτηριστικό των αυτοάνοσων παθήσεων, γι’ αυτό άλλωστε τα πρωτόκολλα τείνουν να είναι αυστηρά στην απομάκρυνση τροφών που πιθανόν να πυροδοτούν συμπτώματα και φλεγμονώδεις αποκρίσεις.

Η χορτοφαγία και η vegan διατροφή γενικότερα σχετίζονται με χαμηλότερα επίπεδα φλεγμονωδών δεικτών, όπως C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP), ενώ από την άλλη μια διατροφή πλούσια σε ζωικά προϊόντα και κορεσμένα λιπαρά φαίνεται πως προωθεί τη φλεγμονή.

Μια plant-based διατροφή βασισμένη σε ολόκληρες, ανεπεξέργαστες τροφές παρουσιάζει το όφελος της μείωσης των προφλεγμονωδών ωμέγα-6 από διάφορα έλαια, ενώ χάρη στην πληθώρα αντιοξειδωτικών της καταπολεμά τη φλεγμονή. Η δράση αυτή, μάλιστα, ενισχύεται και με την κατανάλωση αντιφλεγμονωδών μπαχαρικών, όπως πιπερόριζας, σκόρδου, κουρκουμά και πιπεριού καγιέν.

Ο ρόλος του εντέρου
Είναι πλέον γνωστό ότι το έντερο παίζει άκρως σημαντικό ρόλο στην ανοσία. Συγκεκριμένα, ο λεμφικός ιστός στο εσωτερικό του εντέρου ελέγχει το περιεχόμενό του για παθογόνους οργανισμούς, ενώ το μικροβίωμα διασπά σωματίδια τροφών που δεν πέπτονται και απελευθερώνει μεταβολίτες. Μια κακή διατροφή μεταβάλλει την ισορροπία των βακτηρίων του εντέρου και προωθεί την παραγωγή βλαβερών μεταβολιτών που μπορεί να οδηγήσουν τους δυνατούς συνδέσμους μεταξύ των κυττάρων να χαλαρώσουν και να χάσουν την ακεραιότητά τους, με αποτέλεσμα τα σωματίδια των τροφών να περνούν από αυτά τα «διαρρέοντα» σημεία και το ανοσοποιητικό να τα αντιμετωπίζει ως εισβολείς, λαμβάνοντας τα μέτρα του για επίθεση.

Τα διατροφικά πρωτόκολλα συνήθως έχουν στόχο τροφές που θεωρούνται αλλεργιογόνες και ότι προωθούν το σύνδρομο διαρρέοντος εντέρου. Αν και ο κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός, συνήθως οι τροφές που καταναλώνονται ως μέρος μιας φυτοφαγικής διατροφής προωθούν την υγεία του εντέρου και τη βιοποικιλότητα του μικροβιώματος, αυξάνοντας την παραγωγή μεταβολιτών και δυναμώνοντας το εσωτερικό του εντέρου, ώστε να μην υπάρχουν διαρροές που θα εισβάλλουν στην κυκλοφορία του αίματος.

Ομάδες τροφών που υποστηρίζουν το ανοσοποιητικό
Ορισμένες φυτικές τροφές περιέχουν θρεπτικά στοιχεία και αντιοξειδωτικά που υποστηρίζουν το ανοσοποιητικό μας και την απόκρισή του. Ποιες είναι αυτές;

-Καροτενοειδή και φλαβονοειδή από φρούτα και λαχανικά με έντονα χρώματα, ειδικά από μούρα
-Βιταμίνες συμπλέγματος Β από δημητριακά, ξηρούς καρπούς, σπόρους, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, λαχανικά ρίζας και διατροφική μαγιά
-Βιταμίνη C από πιπεριές, πορτοκάλια, παπάγια, μπρόκολο, ντομάτες.

Γενικότερα, τροφές που υποστηρίζουν συνολικά το ανοσοποιητικό είναι τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα μανιτάρια, η πιπερόριζα, το σκόρδο και το κρεμμύδι. Ακόμη, τα συμπληρώματα με καλής ποιότητας plant-based βιταμίνη D μπορούν να παράσχουν έξτρα υποστήριξη αν τα επίπεδα D είναι χαμηλά.

Αν και τα πρωτόκολλα πρέπει να είναι εξατομικευμένα και να στοχεύουν σε συγκεκριμένα συμπτώματα και αντιδράσεις σε κάθε περίπτωση αυτοάνοσου, μια διατροφή πλούσια σε φυτικές τροφές είναι πολλά υποσχόμενη για τη μείωση των συμπτωμάτων και τη θεραπεία του σώματος. Αν πάσχετε από κάποιο αυτοάνοσο, απευθυνθείτε σε ειδικό για τη μετάβαση σε ένα φυτοφαγικό μοντέλο διατροφής με απομάκρυνση τροφών που πυροδοτούν συμπτώματα και εισαγωγή αντιφλεγμονωδών τροφών που αυξάνουν τη βιοποικιλότητα του εντέρου.

Πηγές

“Autoimmune Disease.” DrFuhrman.com. https://www.drfuhrman.com/get-started/health-concerns/6/autoimmune-disease