Ελκώδης κολίτιδα: 3 περιπτώσεις που αποδεικνύουν πώς η φυτοφαγία ελέγχει τα συμπτώματα

Πριν λίγους μήνες είχα μοιραστεί μαζί σας με μεγάλη χαρά τη δημοσίευση των case studies μου στο American Journal of Lifestyle Medicine με την υποστήριξη της Shireen Kassam, ιατρού και επίτιμης λέκτορος του Kings College, όπου ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα κατόρθωσαν να πετύχουν ύφεση συμπτωμάτων, ακόμη και διακοπή φαρμακευτικής αγωγής, με ειδικό πρωτόκολλο φυτοφαγίας που συντόνισα εγώ, ως διαιτολόγος-διατροφολόγος με εξειδίκευση στα αυτοάνοσα και την κλινική διατροφή και μετεκπαίδευση στη φυτοφαγία εξατομικευμένα.

Η αναγνώριση από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού ήρθε ξανά, μετά τη δημοσίευση από τη Physicians Committee for Responsible Medicine, έναν πολύ σημαντικό μη κερδοσκοπικό οργανισμό με έδρα την Ουάσιγκτον, ο οποίος απαρτίζεται από 17 χιλιάδες γιατρούς παγκοσμίως και σχεδόν 1 εκατομμύριο μέλη και υποστηρικτές σε όλο τον κόσμο, με στόχο το πολύ σημαντικό έργο του να αλλάξουν τον τρόπο που οι γιατροί αντιμετωπίζουν χρόνιες παθήσεις όπως διαβήτη, καρδιακές παθήσεις, παχυσαρκία και καρκίνο, με εναλλακτικούς τρόπους και επιστημονικές μεθόδους, με έμφαση στην πρόληψη των ασθενειών και στα οφέλη της φυτοφαγίας.

Είναι μεγάλη μου χαρά αφενός που βοήθησα περιστατικά ελκώδους κολίτιδας να πάρουν ξανά τη ζωή στα χέρια τους, αλλά και που όλη αυτή η προσπάθεια με τα θετικά αποτελέσματα ταξίδεψε μέχρι την Αμερική, με δημοσιεύσεις που θα μπορέσουν να αποτελέσουν εφαλτήριο και κίνητρο για πολλούς ανθρώπους και επιστήμονες, να δουν τα οφέλη της φυτοφαγίας πιο σοβαρά και να αλλάξουν τόσο τη δική τους τη ζωή, όσο και άλλων ανθρώπων.

Πώς, όμως, βοήθησε η φυτοφαγία; Ας δούμε συνοπτικά τα αποτελέσματα της φυτοφαγικής διατροφής σε 3 διαφορετικές περιπτώσεις.

Περίπτωση 1
Στην πρώτη περίπτωση η 35χρονη ασθενής με επισκέφτηκε μετά τη γέννηση του δεύτερου παιδιού της με διάγνωση ελκώδους κολίτιδας. Τα συμπτώματά της περιλάμβαναν αιματηρές κενώσεις με βλέννα, υπερβολικά αέρια και σοβαρή δυσκοιλιότητα, τα οποία είχαν εμφανιστεί και κατά την πρώτη της εγκυμοσύνη, σε ηλικία 31 ετών. Η θεραπεία με μεσαλαζίνη που ακολούθησε με ιατρική παρακολούθηση επιδείνωσε τα συμπτώματα με αιματηρή διάρροια και κοιλιακό πόνο. Ως εκ τούτου, διακόπηκε και η ασθενής επέλεξε να δοκιμάσει μια διατροφική προσέγγιση. Η βασική διατροφή της περιλάμβανε μέχρι τότε ποικιλία φυτικών τροφών, αλλά και κρέας ή ψάρι τις περισσότερες ημέρες, επεξεργασμένα δημητριακά και επεξεργασμένα τρόφιμα. Οι διατροφικές συστάσεις βασίστηκαν σε μια φυτοφαγική διατροφή με ολόκληρες τροφές. Έπειτα από μία εβδομάδα, υπήρξε έντονο φούσκωμα και επιδείνωση της δυσκοιλιότητας. Γι’ αυτό και προχωρήσαμε σε περιορισμό για 6 εβδομάδες των τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε FODMAPS και αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών σταδιακά, μαζί με αύξηση της ενυδάτωσης με την προσθήκη σούπας. Μέσα σε 3 εβδομάδες, υπήρξε βελτίωση των συμπτωμάτων, με περαιτέρω συνεχή βελτίωση και μετέπειτα υποχώρηση όλων των συμπτωμάτων κατά τους επόμενους μήνες. Η επαναληπτική κολονοσκόπηση τον Σεπτέμβριο του 2021 δεν έδειξε φλεγμονή στο σιγμοειδές κόλον και σημαντική βελτίωση στο ορθό, με ενδείξεις επούλωσης. Μετά την αρχική ανταπόκριση σε αυτή τη διατροφική προσέγγιση, η ασθενής παρουσίασε υποτροπή κατά τη διάρκεια της τρίτης εγκυμοσύνης της, η οποία μπορεί να οφείλεται σε αλλαγές που έκανε στη διατροφή (επαναφορά ορισμένων ζωικών τροφών), αλλά και σε άλλους παράγοντες όπως η εγκυμοσύνη, το στρες μετακόμισης, στους οποίους το έντερο είναι εξαιρετικά ευαίσθητο. Εν τέλει, η ασθενής επέστρεψε σε μια φυτοφαγική διατροφή με περιστασιακή κατανάλωση ψαριού και κοτόπουλου και ήταν απαλλαγμένη από συμπτώματα κατά την τελευταία παρακολούθηση τον Ιούνιο.

Περίπτωση 2
Τον Απρίλιο του 2021, ένας άνδρας 35 ετών με συνάντησε με διάγνωση ελκώδους κολίτιδας και συμπτώματά με αιματηρές κενώσεις με βλέννα, υπερβολικά αέρια και διάρροια. Το ιατρικό του ιστορικό περιελάμβανε διάγνωση συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου το 2017, όταν έλαβε αντιβιοτικά για τη θεραπεία της διάρροιας, ενώ λάμβανε και θεραπεία με μεσαλαζίνη από το στόμα. Ο ασθενής είχε έναν πολύ δραστήριο τρόπο ζωής με τακτική άσκηση, συμπεριλαμβανομένου του bodybuilding, και είχε λάβει πολλαπλά συμπληρώματα διατροφής, συμπεριλαμβανομένων αμινοξέων διακλαδισμένης αλυσίδας, κρεατίνης, πρωτεϊνών και πολυβιταμινών υψηλής δόσης. Πριν τη διάγνωσή του, ο ασθενής είχε διακόψει το κάπνισμα τσιγάρων και τώρα κάπνιζε ηλεκτρονικά τσιγάρα. Η βασική του διατροφή ήταν πλούσια σε ζωικές πρωτεΐνες, επεξεργασμένους υδατάνθρακες και συχνή κατανάλωση γευμάτων από έξω. Ξεκίνησε φυτοφαγική διατροφή υπό διαιτολογική επίβλεψη. Κατά τους αρχικούς 3 μήνες, έχασε κάποιο βάρος (3kg), το οποίο δεν επιθυμούσε, οπότε αυξήσαμε τις θερμίδες των γευμάτων με smoothies με αβοκάντο, μπανάνα και φιστικοβούτυρο και αυξημένες μερίδες κινόα, σπόρων, οσπρίων και γλυκοπατάτας. Μια επαναληπτική κολονοσκόπηση τον Νοέμβριο του 2021 ήταν φυσιολογική και η κλινική του ομάδα του συνέστησε να σταματήσει τη μεσαλαζίνη. Κατά την τελευταία παρακολούθηση τον Ιούνιο του 2023, ο ασθενής συνέχισε να ακολουθεί 100% φυτοφαγική διατροφή με ολόκληρες τροφές, χωρίς υποτροπές και ανέφερε επίσης βελτίωση της αθλητικής του απόδοσης.

Περίπτωση 3
Τον Οκτώβριο του 2020, άνδρας 41 ετών με επισκέφτηκε με διάγνωση ελκώδους κολίτιδας, με υποτροπιάζουσες υποτροπές κάθε 6 μήνες, επίμονη φλεγμονή που παρουσιάζεται στις ετήσιες κολονοσκοπήσεις και αυξημένα επίπεδα καλπροτεκτίνης (206 ug/g). Η αρχική του διάγνωση έγινε το 2017, με συμπτώματα αιματηρής διάρροιας, βλέννας και υπερβολικών αερίων. Έπαιρνε μεσαλαζίνη από το στόμα μαζί με καθημερινά κλύσματα. Το προηγούμενο ιατρικό ιστορικό του περιελάμβανε σοβαρές ημικρανίες από την παιδική ηλικία που τον οδήγησε σε καθημερινή χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φάρμακων. Ήταν μη καπνιστής, αλλά ανέφερε ότι η δουλειά του ως οδηγός φορτηγού ήταν αγχωτική. Η συνήθης διατροφή του ήταν πλούσια σε κρέας (αρνί και χοιρινό). Ο γιατρός του είχε συστήσει μια δίαιτα χαμηλή σε φυτικές ίνες, αλλά αυτό δεν είχε βοηθήσει τα συμπτώματά του και ως εκ τούτου είχε αποφασίσει να αναζητήσει περαιτέρω διαιτολογική υποστήριξη. Υιοθέτησε μια πλήρως φυτοφαγική διατροφή με τη καθοδήγηση και υποστήριξή μου και μέσα σε λίγες εβδομάδες ανέφερε βελτίωση των συμπτωμάτων, μείωση της δόσης μεσαλαζίνης από 6 φορές την ημέρα σε 4 και καμία περαιτέρω ανάγκη για κλύσματα. Η επαναληπτική κολονοσκόπηση τον Απρίλιο του 2021 έδειξε πλήρη ύφεση για πρώτη φορά μετά από 3 χρόνια. Κατά την επανεξέταση τον Φεβρουάριο του 2022, ο ασθενής ανέφερε υποτροπή των συμπτωμάτων με διάρροια αίματος και αύξηση των επιπέδων καλπροτεκτίνης σε 345 ug/g. Ανέφερε ότι περνούσε ένα στρεσογόνο γεγονός της ζωής του που σχετιζόταν με την οικογενειακή του κατάσταση και είχε επίσης επαναφέρει το κρέας στη διατροφή του. Μετά την επανεξέταση, επανήλθε σε μια κατά βάση φυτοφαγική διατροφή με περιστασιακή κατανάλωση ψαριού (μία φορά το μήνα) και κοτόπουλου (μία ή δύο φορές το μήνα), εισήγαγε την άσκηση στη ρουτίνα του και είχε περαιτέρω ύφεση των συμπτωμάτων, η οποία διατηρήθηκε κατά την τελευταία παρακολούθηση τον Ιούνιο του 2023.

Γενικές συστάσεις που ίσχυαν και στις 3 περιπτώσεις
Η κάθε περίπτωση είναι πάντα διαφορετική γι’ αυτό και έφτιαξα εξατομικευμένα διατροφικά πλάνα με βάση τη βασική διατροφή των ασθενών, το βαθμό των συμπτωμάτων και το ιατρικό ιστορικό τους. Όλοι τους έλαβαν γενικές συμβουλές σχετικά με την επιλογή γευμάτων σε εξόδους και χρονοδιάγραμμα των γευμάτων, όπως το να τελειώνουν το τελευταίο γεύμα της ημέρας τουλάχιστον 3 ώρες πριν κοιμηθούν. Συζήτησα μαζί τους για τα οφέλη του καλού ύπνου, μαζί με συμβουλές για τη βελτίωση της υγιεινής του ύπνου, καθώς και τη σημασία του καθοδηγούμενου διαλογισμού στην καθημερινή τους ρουτίνα. Σε όλους τους ασθενείς σύστησα τη συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης Β12, ενώ συμπλήρωμα βιταμίνης D δόθηκε μόνο σε όσους θα έχουν χαμηλά επίπεδα στο αίμα. Λόγω του ότι οι ξηροί καρποί δεν είναι καλά ανεκτοί σε περιπτώσεις ελκώδους κολίτιδας με βάση την εμπειρία μου, προτιμήσαμε βούτυρα από ξηρούς καρπούς αντί για ολόκληρους καρπούς. Έμφαση δόθηκε στην καθημερινή κατανάλωση σπόρων (λιναρόσποροι, chia, σπόροι κάνναβης, κολοκυθόσποροι), εν μέρει για να λαμβάνονται επαρκή ωμέγα-3 λιπαρά βραχείας αλύσου. Το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο περιλαμβάνεται ως μέρος του διατροφικού προγράμματος, ενώ ζήτησα από τους ασθενείς να αποφεύγουν πρόσθετα τροφίμων και γαλακτωματοποιητές, όπως καρβοξυμεθυλοκυτταρίνη, πολυσορβικό 80 (P80), αλγινική προπυλενογλυκόλη, καραγενάνες, Guar, ξανθάνη, μαλτοδεξτρίνη, μονολαυρική γλυκερόλη, κόμμι χαρουπιού, στεατικό μαγνήσιο, διοξείδιο του τιτανίου, τεχνητές χρωστικές, υδρογονωμένο έλαιο (στα συμπληρώματα). Επίσης, σύστησα στους ασθενείς να αποφεύγουν την κατανάλωση αλκοόλ όσο έχουν συμπτώματα και να εξετάζουν την επαναφορά του (εάν το επιθυμούν) σε μειωμένες ποσότητες μόνο όταν τα συμπτώματα έχουν υποχωρήσει. Δεδομένου ότι η σωματική δραστηριότητα μπορεί να είναι δύσκολη για τα άτομα με γαστρεντερικά συμπτώματα, σύστησα τουλάχιστον 15 λεπτά περπάτημα.

Τα τρία περιστατικά, με περισσότερα από 2 χρόνια παρακολούθησης, αναδεικνύουν τον πιθανό ρόλο της φυτοφαγίας με ολόκληρες τροφές στη θεραπευτική προσέγγιση για άτομα με ελκώδη κολίτιδα. Δεδομένου του κεντρικού ρόλου των διατροφικών παραγόντων κινδύνου στην ανάπτυξη της νόσου, είναι λογικό να εξαλειφθούν ή να μειωθούν σημαντικά τα τρόφιμα που ενοχοποιούνται, δηλαδή το κρέας, τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα και η έκθεση σε πρόσθετα τροφίμων και γαλακτωματοποιητές. Η υιοθέτηση της φυτοφαγίας σε τέτοιες περιπτώσεις έγινε πρώτα από Ιάπωνες ερευνητές, οι οποίοι τη χρησιμοποίησαν στην κλινική πρακτική για πάνω από 15 χρόνια, με αξιοσημείωτα αποτελέσματα.

Δείτε τις δημοσιεύσεις εδώ κι εδώ.