Διαλειμματική νηστεία κάθε δεύτερη ημέρα: Είναι ασφαλής;

Μεγάλος λόγος έχει γίνει τα τελευταία χρόνια για τη διαλειμματική νηστεία, δηλαδή την πλήρη αποχή από το φαγητό για κάποιες –αρκετές- ώρες μέσα στην ημέρα, κατά τις οποίες επιτρέπεται μόνο η κατανάλωση νερού και ροφημάτων που δεν έχουν θερμίδες, με βασικό στόχο την απώλεια βάρους, αλλά και την υγεία σε ορισμένες περιπτώσεις. Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν αρκετά πρωτόκολλα σε σχέση με τη διαλειμματική νηστεία, τα οποία χρειάζονται απαραιτήτως καθοδήγηση από διαιτολόγο-διατροφολόγο και σε ορισμένες περιπτώσεις, σε χρόνιες ασθένειες, σε φλεγμονή μπορεί να βοηθήσει, πάντα εξατομικευμένα.

Ωστόσο, πολλοί άνθρωποι την ακολουθούν χωρίς καμία καθοδήγηση, με αποτέλεσμα διάφορες συνέπειες, οι οποίες ίσως αρχικά να μην είναι εμφανείς. Μπορεί, για παράδειγμα να επιτυγχάνεται μια σχετική απώλεια βάρους, αλλά να δημιουργείται ανισορροπία στον οργανισμό με διάφορους τρόπους, αναλόγως τις διατροφικές επιλογές και την υγεία του καθενός.

Τι συμβαίνει αν τρώμε μέρα παρά μέρα;
Σε κάποιους ίσως φαίνεται τρελό, αλλά μία από τις πιθανές εκδοχές της διαλειμματικής είναι η κατανάλωση φαγητού μέρα παρά μέρα, δηλαδή μια ημέρα πλήρους αποχής από το φαγητό και την επόμενη φαγητό κανονικά. Υπάρχουν άραγε μειονεκτήματα της νηστείας κάθε δεύτερη μέρα; Για παράδειγμα, μπορεί το να μην τρώτε όλη την ημέρα να μειώσει την ικανότητά σας να σκέφτεστε καθαρά; Οι απόψεις μάλλον διίστανται. Κάποιες μελέτες δεν παρουσιάζουν μετρήσιμες επιδράσεις και όσες παρουσιάζουν αποτυγχάνουν να συμφωνήσουν σχετικά με το ποιοι γνωστικοί τομείς επηρεάζονται. Επίσης μέχρι στιγμής δεν έχουν βρεθεί επιβλαβείς ψυχολογικές επιπτώσεις. Στην πραγματικότητα, μπορεί να υπάρχει κάποιο όφελος. Ωστόσο, οι μελέτες που διερεύνησαν, απέκλεισαν συγκεκριμένα τα άτομα με τεκμηριωμένο ιστορικό διατροφικών διαταραχών, για τα οποία οι επιδράσεις μπορεί να διαφέρουν.

Όσον αφορά την υγεία των οστών, δεν παρατηρήθηκε καμία αλλαγή στην οστική πυκνότητα μετά από έξι μήνες νηστείας εναλλασσόμενων ημερών, παρά την απώλεια βάρους περίπου 16 κιλών, η οποία τυπικά θα είχε ως αποτέλεσμα την πτώση της οστικής μάζας. Ωστόσο, οι ερευνητές δεν παρατήρησαν καμία σκελετική αλλαγή ούτε στην ομάδα ελέγχου. Αυτό μάλλον οφείλεται στο γεγονός ότι και οι δύο ομάδες έτειναν να είναι σωματικά πιο δραστήριες από τον μέσο παχύσαρκο Αμερικανό, κάνοντας περίπου 1.000 έως 2.000 βήματα περισσότερα την ημέρα.

Οι υποστηρικτές της διαλειμματικής νηστείας αναφέρουν ότι μπορεί να προστατεύσει καλύτερα την άπαχη μάζα σώματος, αν και οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται δεν έχουν καταστήσει σαφές αν ισχύει αυτό.

Ωφελεί τελικά την καρδιά;
Έχουν παρατηρηθεί βελτιώσεις στην αρτηριακή πίεση και τα τριγλυκερίδια σε σχήματα διαλειμματικής νηστείας, αν και αυτό ίσως  οφείλεται στη μείωση του σωματικού λίπους, δεδομένου ότι η επίδραση φαίνεται να είναι εξαρτώμενη από την ποσότητα του βάρους που χάνεται. Η νηστεία εναλλασσόμενων ημερών μπορεί επίσης να βελτιώσει τη λειτουργία των αρτηριών, αλλά και πάλι αυτό εξαρτάται από το τι τρώτε την ημέρα που δεν νηστεύετε. Για τους συμμετέχοντες στη μελέτη που τυχαιοποιήθηκαν σε μια δίαιτα εναλλασσόμενης ημέρας με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, η λειτουργία των αρτηριών τους επιδεινώθηκε παρά την απώλεια βάρους δέκα κιλών, ενώ βελτιώθηκε, όπως ήταν αναμενόμενο, στην ομάδα με χαμηλότερα λιπαρά. Η μείωση της αρτηριακής λειτουργίας εικάζεται ότι οφείλεται στην προφλεγμονώδη φύση των κορεσμένων λιπαρών.

Όσον αφορά τη χοληστερίνη, έχει εκφραστεί μια ανησυχία σχετικά με τις επιπτώσεις μιας τέτοιας πρακτικής διαλειμματικής νηστείας μέρα παρά μέρα. Μετά από 24 ώρες χωρίς φαγητό, η χοληστερόλη LDL μπορεί να αυξηθεί προσωρινά, αλλά αυτό συμβαίνει πιθανώς επειδή απελευθερώνεται λίπος στον οργανισμό λόγω της νηστείας. Μια άμεση αρνητική επίδραση στην ανοχή στους υδατάνθρακες μπορεί να προέρχεται από το ίδιο φαινόμενο – τις επαναλαμβανόμενες αυξήσεις του ελεύθερου λίπους που αιωρείται στην κυκλοφορία του αίματος. Μετά από μερικές εβδομάδες, όμως, τα επίπεδα της LDL αρχίζουν να μειώνονται καθώς το βάρος πέφτει. Ωστόσο, τα αποτελέσματα από τη μεγαλύτερη και μακροβιότερη μελέτη της νηστείας εναλλασσόμενων ημερών δημιουργούν προβληματισμό.

Στο πλαίσιο της μελέτης, 100 παχύσαρκοι άνδρες και γυναίκες τυχαιοποιήθηκαν σε μία από τρεις ομάδες: α’ ομάδα με τροποποιημένη διαλειμματική νηστεία εναλλασσόμενων ημερών (25% των θερμίδων της βασικής διατροφής τις ημέρες νηστείας και 125% των θερμίδων τις ημέρες φαγητού), β’ ομάδα με συνεχή, καθημερινό θερμιδικό περιορισμό (75% της βασικής διατροφής) και μια ομάδα ελέγχου με οδηγίες να διατηρήσουν την κανονική τους διατροφή, αν δηλαδή κατανάλωναν 2.000 θερμίδες την ημέρα, θα συνέχιζαν να τρώνε 2.000 θερμίδες την ημέρα στην ομάδα ελέγχου. Η ομάδα περιορισμού των θερμίδων (ομάδα β’) θα λάμβανε 1.500 θερμίδες κάθε μέρα και η ομάδα διαλειμματικής νηστείας (ομάδα α’) θα εναλλάσσονταν μεταξύ 500 θερμίδων τη μία μέρα και 2.500 θερμίδων την επόμενη.

Αυτό που προκύπτει είναι ότι με την ίδια συνολική, μέση μείωση θερμίδων στις δύο ομάδες απώλειας βάρους, έχασαν και οι δύο περίπου την ίδια ποσότητα βάρους, αλλά, παραδόξως, τα αποτελέσματα στη χοληστερόλη ήταν διαφορετικά. Στην ομάδα με τον συνεχή περιορισμό θερμίδων, τα επίπεδα της LDL μειώθηκαν όπως αναμενόταν σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου, καθώς μειώνονταν τα κιλά. Στην ομάδα της τροποποιημένης διαλειμματικής νηστείας εναλλασσόμενων ημερών, όμως,  η χοληστερόλη LDL κατέληξε να είναι κατά 10% υψηλότερη από την ομάδα του σταθερού περιορισμού θερμίδων, παρά την ίδια απώλεια σωματικού λίπους. Δεδομένου ότι η LDL χοληστερόλη είναι ένας πρωταρχικός παράγοντας κινδύνου για καρδιακές παθήσεις, που αποτελούν νούμερο 1 αιτία θανάτου, αυτό αποτελεί ένα σημαντικό μειονέκτημα της διαλειμματικής νηστείας εναλλασσόμενων ημερών. Αν θέλετε να τη δοκιμάσετε ούτως ή άλλως, είναι απαραίτητο να παρακολουθείτε τη χοληστερόλη σας για να βεβαιωθείτε ότι μειώνεται μαζί με το βάρος σας.

Εάν είστε διαβητικοί, πρέπει να μιλήσετε με το γιατρό σας για την προσαρμογή της φαρμακευτικής αγωγής για τυχόν αλλαγές στη διατροφή, συμπεριλαμβανομένης της νηστείας οποιασδήποτε διάρκειας. Ακόμη και με προληπτική μείωση της φαρμακευτικής αγωγής, συστήνεται άμεση διακοπή της νηστείας σε περίπτωση που το σάκχαρο πέσει πολύ χαμηλά και εβδομαδιαία ιατρική παρακολούθηση -τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 που έκαναν νηστεία έστω και για δύο ημέρες την εβδομάδα είχαν διπλάσιες πιθανότητες να υποφέρουν από υπογλυκαιμικά επεισόδια σε σύγκριση με μια ομάδα ελέγχου χωρίς νηστεία. Δυστυχώς, ακόμη δεν γνωρίζουμε τον καλύτερο τρόπο για να προσαρμόσουμε τα φάρμακα για το σάκχαρο ώστε να αποτρέψουμε την πτώση του σακχάρου στο αίμα σε πολύ χαμηλά επίπεδα τις ημέρες νηστείας.

Σημειώστε, μάλιστα, ότι η νηστεία ακόμη και για μία μόνο ημέρα μπορεί να επιβραδύνει σημαντικά την μείωση φαρμακευτικών ουσιών στο αίμα (δηλαδή να καθυστερούν να φύγουν από το αίμα) ή αντίστοιχα να την αυξήσει σε άλλες ουσίες, όπως η καφεΐνη (δηλαδή να φεύγουν πιο γρήγορα από το αίμα). Η νηστεία για 36 ώρες, για παράδειγμα, μπορεί να μειώσει την επίδραση καφεΐνης κατά 20%. Έτσι, η συνεννόηση με ειδικό πριν τη νηστεία είναι σημαντική για όποιον παίρνει οποιοδήποτε είδος φαρμάκου.

Φαίνεται, λοιπόν, πως η διαλειμματική νηστεία αυτού του είδους, με όλες αυτές τις επιδράσεις στη χοληστερίνη, στην γνωστική λειτουργία και στα οστά, δεν είναι η καλύτερη ιδέα για απώλεια βάρους. Συμβουλευτείτε ειδικό που θα σας καθοδηγήσει αναλόγως, ώστε να μη θέτετε σε κίνδυνο την υγεία σας.

Πηγές
https://nutritionfacts.org/blog/how-safe-is-alternate-day-intermittent-fasting/