Ντεκαφεϊνέ καφές: κάνει καλό;

Ο ντεκαφεϊνέ καφές έχει παρόμοια γεύση και εμφάνιση με τον κλασικό, με τη διαφορά ότι περιέχει πολύ λίγη καφεΐνη, γι’ αυτό και καταναλώνεται κυρίως από όσους έχουν ευαισθησία σε αυτήν, κάνουν ομοιοπαθητική ή τους απαγορεύεται ο καφές για κάποιους λόγους. Ας δούμε, όμως, τις διαφορές του με τον συμβατικό καφέ, πόση καφεΐνη περιέχει, πού ωφελεί και αν μπορεί να μας βλάψει.

Πώς προκύπτει ο ντεκαφεϊνέ;
Σύμφωνα με συστηματική ανασκόπηση του 2017 που δημοσιεύτηκε στο British Medical Journal, ο ντεκαφεϊνέ είναι παρόμοιος στη σύνθεση με τον κλασικό καφέ, αλλά περιέχει λίγη έως καθόλου καφεΐνη. Για να απομακρυνθεί η καφεΐνη, οι ωμοί κόκκοι καφέ μουλιάζουν ή μπαίνουν στον ατμό με τη χρήση ενός συνδυασμού νερού και άλλων χημικών όπως ενεργό άνθρακα, υπερκρίσιμο διοξείδιο του άνθρακα, χλωριούχο μεθυλένιο, οξικό αιθυλεστέρα. Η χρήση του νερού γίνεται λόγω του ότι η καφεΐνη είναι υδατοδιαλυτή, αλλά αν χρησιμοποιηθεί μόνο νερό, θα απομακρυνθούν και άλλες ουσίες του καρπού του καφέ, όπως η πρωτεΐνη και τα σάκχαρα. Η επιπρόσθετη χρήση χημικών επιταχύνει τη διαδικασία και ελαχιστοποιεί την απώλεια ουσιών που δεν σχετίζονται με την καφεΐνη, βοηθώντας να διατηρηθεί η χαρακτηριστική μυρωδιά και γεύση του. Παρ’ όλο που η διαδικασία πραγματοποιείται συνήθως πριν το ψήσιμο του καφέ, μελέτη του 2018 έχει δείξει ότι η απομάκρυνση της καφεΐνης μπορεί να επιταχυνθεί στους ψημένους καρπούς.

Είναι βλαβερός;
Μελέτη του 2017 που έκανε ανασκόπηση σε 201 μετα-αναλύσεις ερευνών παρατήρησης στην κατανάλωση καφέ και δημοσιεύτηκε στο British Medical Journal έδειξε ότι ο ντεκαφεϊνέ δεν φαίνεται να παρουσιάζει επιβλαβή δράση στην υγεία μας. Από την άλλη, η χρήση χλωριούχου μεθυλενίου στη διαδικασία της απομάκρυνσης καφεΐνης έχει εγείρει ανησυχίες ανάμεσα στους καταναλωτές. Η εισπνοή ακόμη και μικρών ποσοτήτων χλωριούχου μεθυλενίου, περίπου 200ppm στον αέρα, μπορεί προσωρινά να επιβραδύνει το κεντρικό νευρικό σύστημα και να επηρεάσει την προσοχή και τον συντονισμό ματιών-χεριών ενός ατόμου. Η ήπια έκθεση μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως πονοκέφαλο, ζαλάδα, ευερεθιστότητα, βήχα και συριγμό. Ο FDA έχει εγκρίνει τη χρήση του χλωριούχου μεθυλενίου στη διαδικασία, με την προϋπόθεση το τελικό προϊόν να μην περιέχει πάνω από 10 ppm ή 0,001% υπόλοιπο του χημικού αυτού.

Πόση καφεΐνη έχει ο ντεκαφεϊνέ;
Μπορεί να ονομάζεται ντεκαφεϊνέ, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν περιέχει καθόλου καφεΐνη. Σύμφωνα με το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA), ένα συνηθισμένο φλιτζάνι ντεκαφεϊνέ καφέ περιέχει περίπου 2 mg καφεΐνης, κάτι που μπορεί να ποικίλλει ανά brand, με κάποια να φτάνουν μέχρι και τα 15 mg. Ακόμη κι έτσι, όμως, περιέχει σημαντικά μικρότερη ποσότητα καφεΐνης από τον συμβατικό καφέ, ο οποίος φτάνει στην ίδια ποσότητα τα 80-100mg καφεΐνης, σύμφωνα με τον FDA. Το πράσινο και το μαύρο τσάι περιέχει επίσης περισσότερη καφεΐνη από τον ντεκαφεϊνέ, φτάνοντας περίπου τα 30-50mg ανά φλιτζάνι.

Τα οφέλη του ντεκαφεϊνέ
Μεγάλη ανασκόπηση ερευνών του 2017 που δημοσιεύτηκε στο British Medical Journal έδειξε ότι η κατανάλωση καφέ μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης συγκεκριμένων ειδών καρκίνου, όπως καρκίνου του προστάτη, του δέρματος, του ήπατος, του ενδομητρίου, της στοματικής κοιλότητας αλλά και λευχαιμίας. Η αλήθεια είναι, όμως, πως οι περισσότερες έρευνες εξέτασαν τα οφέλη του συμβατικού καφέ και λίγες επικεντρώθηκαν στον ντεκαφεϊνέ, που σημαίνει ότι τα αποτελέσματα δεν είναι ξεκάθαρα. Οι επικεφαλής της μελέτης, πάντως, βρήκαν μια διασύνδεση μεταξύ του ντεκαφεϊνέ και της μείωσης του κινδύνου θνητότητας κάθε αιτίας και θανάτου από καρδιαγγειακές παθήσεις. Οι ερευνητές, μάλιστα, παρατήρησαν τη μεγαλύτερη μείωση κινδύνου σε όσους κατανάλωναν 2 με 4 φλιτζάνια καθημερινά.

Πόση καφεΐνη μπορούμε να καταναλώνουμε;
Ο FDA, πάντως, συστήνει σε ενήλικες να περιορίσουν την κατανάλωση καφέ σε όχι περισσότερα από 400mg την ημέρα ή περίπου σε 4 με 5 φλιτζάνια το πολύ, αναλόγως και πώς ανταποκρίνεται ο οργανισμός τους, καθώς η πολλή καφεΐνη μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα στον ύπνο, πονοκέφαλο, ναυτία, ευερεθιστότητα, ταχυκαρδία, ανακατωσούρα, άγχος και δυσφορία. Ειδικά σε περιπτώσεις εγκυμοσύνης, θηλασμού ή προσπάθειας για εγκυμοσύνη, η κατανάλωση καφεΐνης θα πρέπει να γίνεται με καθοδήγηση ειδικού. 

Υπάρχουν, επίσης, κάποιες παθήσεις που επιβάλλουν την μείωση πρόσληψης καφεΐνης, όπως σε περιπτώσεις στρες και άγχους, σε αϋπνίες, σε καρδιαγγειακές παθήσεις, σε προβλήματα στην ουροδόχο κύστη, σε έλκη στομάχου η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και άλλες παθήσεις του πεπτικού.

Ακόμη, κάποια φάρμακα, όπως ορισμένα αντιβιοτικά και αντικαταθλιπτικά, μπορεί επίσης να αλληλεπιδράσουν με την καφεΐνη, γι’ αυτό και κάποιος ειδικός, γιατρός ή διαιτολόγος-διατροφολόγος, μπορεί να σας συστήσει μείωση ή αποφυγή της καφεΐνης ενώ λαμβάνετε αυτά τα φάρμακα.