Χολόλιθοι: ο ρόλος της φυτοφαγίας

Οι χολόλιθοι είναι ένα αρκετά συνηθισμένο πρόβλημα, πιο συχνό στις γυναίκες από τους άντρες και πιο συνηθισμένο καθώς μεγαλώνουμε, με πολλούς να καταλήγουν σε αφαίρεση χολής λόγω της παρουσίας τους. Η διατροφή σίγουρα παίζει σημαντικό ρόλο, με τη χορτοφαγία και τη vegan διατροφή πιο συγκεκριμένα να βοηθούν στην απομάκρυνση του φαινομένου και την κατανάλωση κρέατος, γαλακτοκομικών και επεξεργασμένων τροφών με πολλά λιπαρά να εντείνουν το φαινόμενο. Στην Ελλάδα, η χολολιθίαση παρατηρείται σε ποσοστό εμφάνισης 5-6% κι αυξάνεται σχεδόν στο διπλάσιο αν υπάρχει ιστορικό στην οικογένεια.

Κάποια νοσήματα όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπερλιπιδαιμία, η κυστική ίνωση, η νόσος του Crohn αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης χολόλιθων, ενώ και η λήψη κάποιων φαρμάκων, όπως αντισυλληπτικά, αντιλιπιδαιμικά κ.ά., μπορεί να επηρεάσουν. Ρόλο στην εμφάνισή τους παίζει και η παχυσαρκία, όπως και η ταχεία απώλεια βάρους, η υψηλή χοληστερίνη και η διατροφή που είναι πλούσια σε θερμίδες, σάκχαρα, λίπη και χοληστερόλη.

Τι ακριβώς όμως είναι οι χολόλιθοι; Πρόκειται για κρυστάλλους που σχηματίζονται στη χοληδόχο κύστη η οποία βρίσκεται κάτω από το ήπαρ κι έχει το μέγεθος περίπου ενός ξεφούσκωτου μπαλονιού. Το νούμερο ένα συστατικό ενός τυπικού χολόλιθου είναι η χοληστερόλη, η οποία προέρχεται από τη χολή και βοηθά στην πέψη των λιπαρών. Η συσσώρευση χοληστερόλης στη χολή είναι και ο κύριος λόγος που δημιουργούνται οι χολόλιθοι.

Το πρώτο βήμα, λοιπόν, πρόληψης είναι να τιθασεύουμε τη χοληστερόλη. Η χορτοφαγική διατροφή με αποφυγή του κρέατος είναι μια καλή αρχή ελέγχου της χοληστερίνης και ο λόγος δεν είναι μόνο ότι μια τέτοια διατροφή είναι χαμηλή σε λιπαρά και χοληστερόλη σε σχέση με την κλασική, δυτικού τύπου διατροφή.

Ο βασικός λόγος, που καθιστά τη χορτοφαγία και ακόμη καλύτερα τη φυτοφαγία (με αποφυγή κρέατος, γαλακτοκομικών, τροφίμων ζωικής προέλευσης και επεξεργασμένων τροφών) ιδανική διατροφή είναι η κατανάλωση φυτικών ινών από λαχανικά, όσπρια, ολική άλεση, οι οποίες στην πραγματικότητα βοηθούν στην απομάκρυνση της χοληστερόλης. Συγκεκριμένα, στον πεπτικό σωλήνα, οι φυτικές ίνες απορροφούν τις εκκρίσεις της χολής και τη χοληστερίνη που περιέχουν και τις απομακρύνουν. Δυστυχώς, όμως, όσοι ακολουθούν την δυτικού τύπου διατροφή με πολύ κρέας, γαλακτοκομικά και επεξεργασμένες τροφές, δεν καταναλώνουν τις φυτικές ίνες που χρειάζονται καθημερινά, με αποτέλεσμα η χοληστερόλη να μην έχει που να προσκολληθεί στον εντερικό σωλήνα κι έτσι να ανακυκλώνεται στην κυκλοφορία του αίματος και να επιστρέφει στη χολή.

Και για του λόγου το αληθές, ο Denis Burkitt, MD, ο γιατρός που καθιέρωσε την αξία των φυτικών ινών τη δεκαετία του ’70 αναφέρει ότι στα 20 χρόνια ως χειρουργός στην Αφρική, αφαίρεσε μόλις… μία χολή, καθώς η διατροφή των Αφρικανών βασίζεται κυρίως στις φυτικές ίνες από φρούτα και λαχανικά που κρατούν τη χοληστερίνη χαμηλά και αποτρέπουν τη δημιουργία χολόλιθων.

Στα μέσα της δεκαετίας του 80, οι ερευνητές βρήκαν ότι σε σχέση με όσες καταναλώνουν κρέας, οι χορτοφάγες γυναίκες είχαν πολύ μικρότερη πιθανότητα να χρειαστούν αφαίρεση χολής. Οι επόμενες μελέτες επιβεβαίωσαν το ίδιο. Για να μειώσετε, μάλιστα, ακόμη περισσότερο τον κίνδυνο, προσπαθήστε να αποφύγετε την πρόσληψη βάρους, τις μεγάλες αυξομειώσεις στο βάρος και τις υπερβολικές, υποθερμιδικές δίαιτες, καθώς αποτελούν παράγοντες αύξησης του κινδύνου.

Κάτι ακόμη που μπορεί ενδεχομένως να βοηθήσει είναι ο καφές. Σύμφωνα με δυο μελέτες του Χάρβαρντ, η κατανάλωση ενός έως 4 φλιτζάνια καφέ (όχι ντεκαφεϊνέ) την ημέρα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης χολόλιθων κατά 10-40%. Άλλες, μελέτες, όμως, δεν έχουν επιβεβαιώσει αυτό το όφελος, ενώ κάποιες βρήκαν αυξημένο κίνδυνο από την υπερκατανάλωση, γι’ αυτό προσέξτε μην το παρακάνετε.

Αυτό που πρέπει να κρατήσετε είναι ότι μια διατροφή που βασίζεται σε φυτικές τροφές, πλούσια σε φυτικές ίνες, μπορεί να σας βοηθήσει στην προστασία σας από τη δημιουργία χολόλιθων, οι οποίοι αν παρουσιάσουν συμπτώματα, όπως πόνο, ή μπλοκάρουν τον χοληδόχο πόρο, χρειάζεται χειρουργείο για αφαίρεση χολής. Μετά το χειρουργείο, το ήπαρ συνεχίζει να στέλνει χολή στο πεπτικό για την πέψη των λιπαρών και δεν θα έχετε προβλήματα υγείας, αλλά προτού προχωρήσετε στη λύση του χειρουργείου, συμβουλευτείτε έναν κλινικό διαιτολόγο-διατροφολόγο ώστε να σας καθοδηγήσει στις απαραίτητες αλλαγές στη διατροφή σας. Αν δεν πρόκειται για κάποια επείγουσα κατάσταση, με έναν σωστό σχεδιασμό διατροφής θα μπορούσατε ακόμη και να αποφύγετε τέτοιες λύσεις, παρατηρώντας γενικότερα οφέλη στην υγεία σας.