Αυγό: τελικά κάνει καλό στην καρδιά ή μήπως όχι;

Το αυγό έχει διχάσει πολύ τον κόσμο της διατροφής, ακόμη περισσότερο τον κόσμο της χορτοφαγίας, με μοναδικούς σταθερούς «εχθρούς» του τη vegan κοινότητα, κι έχει μπερδέψει αρκετούς ανθρώπους που συναντώ κι εγώ καθημερινά ως διατροφολόγος κι έρχονται σε εμένα με απορίες. Από τη μία θεωρούνταν επίφοβο για τη χοληστερίνη, από την άλλη έρευνες έδειξαν ότι δεν την επηρεάζει σε ελεγχόμενη κατανάλωση. Από τη μία «κυκλοφορεί» ως πηγή πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας, από την άλλη, υπάρχουν πολλές επιστημονικές αποδείξεις που φανερώνουν ότι η κατανάλωση αυγών μπορεί να προκαλέσει διάφορα προβλήματα υγείας. Όλα, λοιπόν, δείχνουν πως το θέμα «αυγό» θέλει διερεύνηση.

Το βρετανικό Journal Heart, δημοσίευσε πρόσφατα μελέτη σε μισό εκατομμύριο ενήλικες Κινέζους, που αφορούσε τη διασύνδεση της κατανάλωσης αυγών με καρδιαγγειακές παθήσεις. Τι ακριβώς βρήκε; Ότι η κατανάλωση μέχρι ενός αυγού την ημέρα σχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, κάτι που σίγουρα πυροδότησε ενθουσιασμό στους τίτλους άρθρων διατροφής, οι οποίοι παράφρασαν σωρηδόν το «ένα μήλο την ημέρα» για να κάνουν τα λογοπαίγνιά τους, σε «ένα αυγό την ημέρα, τον γιατρό τον κάνει πέρα».

Αρχικά, όμως, και προτού περάσουμε σε συμπεράσματα, θα πρέπει να ρίξουμε μια ματιά στη μεθοδολογία της έρευνας, η οποία ήταν προοπτική μελέτη (prospective) και παρατήρησης (observational). Η προοπτική μελέτη είναι αυτή κατά την οποία οι ερευνητές εξετάζουν συγκεκριμένους παράγοντες και κάποιες συμπεριφορές (όπως διατροφή, κάπνισμα κ.λπ) κι έπειτα εντοπίζουν την επίδραση στην υγεία για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (εν προκειμένω 9 χρόνια). Μια τέτοια μελέτη παρατηρεί συγκεκριμένες επιδράσεις σε βάθος χρόνου, με σκοπό να ανακαλύψει διάφορες διασυνδέσεις, αλλά ποτέ την αιτία. Τα αποτελέσματα που αξιολογήθηκαν στη συγκεκριμένη μελέτη ήταν περιπτώσεις καρδιαγγειακών παθήσεων, συμπεριλαμβανομένων των ισχαιμικών καρδιοπαθειών, των αιμορραγικών εγκεφαλικών, των ισχαιμικών εγκεφαλικών και των οξέων στεφανιαίων συνδρόμων.

Στην αρχή της μελέτης, το 13,1% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι κατανάλωνε αυγά καθημερινά, με μέση κατανάλωση ¾ ενός αυγού την ημέρα ή κάτι παραπάνω από 5 αυγά την εβδομάδα. Το 9,1% ανέφερε ελάχιστη ή καθόλου κατανάλωση, με μέση κατανάλωση λιγότερο από το 1/3 του αυγού την ημέρα. Σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη, λοιπόν, όσο περισσότερο κατανάλωναν αυγά οι συμμετέχοντες, τόσο μειωνόταν ο κίνδυνος για καρδιαγγειακές παθήσεις (11%), ισχαιμικών καρδιοπαθειών (11%), οξέων στεφανιαίων συνδρόμων (14%) αιμορραγικών εγκεφαλικών (26%) και ισχαιμικών εγκεφαλικών (10%). Παρουσίαζαν επίσης μικρότερο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακές παθήσεις (18%) και από αιμορραγικό εγκεφαλικό (28%) σε σχέση με όσους κατανάλωναν αυγά αραιά έως καθόλου.

Η αλήθεια είναι ότι εκ πρώτης όψεως, τα ευρήματα αυτά μοιάζουν εντυπωσιακά, αλλά υπάρχουν πολλοί παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν. Για παράδειγμα, αυτοί που κατανάλωναν λιγότερα αυγά, εν προκειμένω, διέφεραν από αυτούς που κατανάλωναν περισσότερα, παρουσιάζοντας χαμηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης και εισοδήματα, όπως και μειωμένη πρόσβαση σε υγιεινά διατροφικά μοντέλα, δηλαδή κατανάλωναν γενικότερα λιγότερα φρούτα, ενώ παρουσίαζαν υψηλότερους δείκτες, κατά μέσο όρο, σε υπέρταση και κάπνισμα. Κι αυτά είναι μόνο μερικοί από τους παράγοντες που διέφεραν.

Πέραν αυτών, όμως, είναι και άλλα πράγματα που πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν. Η ομάδα που ανήκε στην ομάδα υψηλής κατανάλωσης, έφτανε μέχρι τα 5,32 αυγά την εβδομάδα, δηλαδή μια ποσότητα που δεν ταιριάζει με την πραγματικά υψηλή κατανάλωση αυγών που γνωρίζουμε σε πολλά μέρη του κόσμου. Στην πραγματικότητα, η κατανάλωση των 5,32 αυγών την εβδομάδα είναι πιο χαμηλή από αυτή που παρατηρείται σε πολλούς ανθρώπους. Αντιστοίχως, η μελέτη αναφερόταν σε αυτούς που έτρωγαν τα λιγότερα αυγά (0,29 αυγά την ημέρα ή 2,03 την εβδομάδα) ως «μη καταναλωτές», κάτι που επίσης δεν είναι σωστό. Αντί, λοιπόν, η μελέτη να συγκρίνει μια πραγματικά υψηλή κατανάλωση (π.χ. 14 αυγά την εβδομάδα), με μηδενική κατανάλωση, ουσιαστικά συνέκρινε τις διαφορές από την κατανάλωση 2,03 και 5,32 αυγών την εβδομάδα. Όπως είναι φανερό, η διαφορά αυτή είναι πολύ μικρή, περιοριστική και κάπως παραπλανητική.

Οι τίτλοι, λοιπόν, τύπου «η κατανάλωση ενός αυγού την ημέρα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων» δεν είναι και τόσο έγκυροι (ο τίτλος της ίδιας της έρευνας, άλλωστε ήταν «Πώς συνδέεται η κατανάλωση αυγών με καρδιαγγειακές παθήσεις σε σειρά μελετών σε 0,5 εκατομμύριο κινέζων ενηλίκων»). Σε πολλές δημοσιεύσεις, πάντως, παρά τον παραπλανητικό τους τίτλο, στο κυρίως άρθρο αναφέρεται σημείωση ότι τα συμπεράσματα δεν είναι ξεκάθαρα ή ότι δεν αποδεικνύονται σαφώς.

Όπως αναφέρει και ο Καθηγητής Καρδιαγγειακής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Sheffield, Tim Chico, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι αυτή η έρευνα δεν αποδεικνύει ότι η κατανάλωση περισσότερων αυγών προστατεύει από αυτές τις παθήσεις, καθώς μπορεί να υπάρχουν άλλες διαφορές στους ανθρώπους που τρώνε περισσότερα αυγά, οι οποίες προκαλούν αυτά τα αποτελέσματα.

Μην παρασυρθείτε, λοιπόν, από τέτοιου είδους τίτλους και μέχρι να αποδειχτεί ότι όντως τα αυγά έχουν ή δεν έχουν επίδραση στις καρδιαγγειακές παθήσεις, θα πρέπει να είμαστε πιο προσεκτικοί.

Πηγές
1 Qin C, Lv J, Guo Y, Bian Z, Si J, Yang L, Chen Y, Zhou Y, Zhang H, Liu J, Chen J, Chen Z, Yu C, Li L; China Kadoorie Biobank Collaborative Group. Associations of egg consumption with cardiovascular disease in a cohort study of 0.5 million Chinese adults. Heart. 2018 May 21. pii: heartjnl-2017-312651. doi: 10.1136/heartjnl-2017-312651. [Epub ahead of print]
2. https://www.bbc.com/news/health-44195457
3. http://www.dailymail.co.uk/wires/pa/article-5756335/An-egg-day-doctor-away-research-suggests.html
4. http://time.com/5285672/eggs-lower-heart-disease-stroke/
5. https://www.eurekalert.org/pub_releases/2018-05/b-dec051718.php
6. https://www.usnews.com/news/health-care-news/articles/2018-05-07/eggs-not-harmful-for-heart-health
7. https://nutritionstudies.org/pure-studys-conclusions-fats-carbs-misleading/
8. https://www.healthnewsreview.org/2018/05/eggs-cardiovascular-disease/?utm_source=All+Active+%2ADigest%2A+Contacts+Mailing+List&utm_campaign=024047f619-EMAIL_CAMPAIGN_3_5_2018_COPY_01&utm_medium=email&utm_term=0_a1c53b6080-024047f619-141335789
9. https://www.medpagetoday.com/blogs/themethodsman/73009
10. http://www.newsweek.com/eggs-heart-cardiovascular-diet-937949