Αλκοόλ, σοκολάτα και καφές: τι ισχύει τελικά;

Κάποιοι έχουν περισσότερη αγάπη στο αλκοόλ, άλλοι στη σοκολάτα, πολλοί στον καφέ και ορισμένοι και στα τρία, αφού πρόκειται για καθημερινές απολαύσεις που μας βοηθούν να χαλαρώσουμε, να ξυπνήσουμε, καθώς μας φτιάχνουν και τη διάθεση. Οι έρευνες, όμως, μπλέκουν λίγο τα πράγματα, με πολλούς από εσάς, δικαιολογημένα, να με ρωτάτε για το πώς να χειριστείτε τα παραπάνω στην καθημερινότητά σας, αν τα οφέλη υπερνικούν τα αρνητικά κι αν τελικά είναι ευεργετικά ή όχι για την υγεία και το ανοσοποιητικό μας, είτε στο πλαίσιο μιας vegan διατροφής ή όχι. Ας τα πάρουμε ένα-ένα ξεχωριστά.

Αλκοόλ
Το κρασί, και πιο συγκεκριμένα το κόκκινο, έχει συνδεθεί στο παρελθόν με καρδιαγγειακά οφέλη, στην πραγματικότητα, όμως, συνολικά από τις έρευνες, υπάρχουν λίγες αποδείξεις οφελών από την κατανάλωση αλκοόλ και αρκετές ανησυχίες για τις επιβλαβείς συνέπειες που μπορεί να έχει στην υγεία του εγκεφάλου και τον κίνδυνο καρκίνου. Καταρχάς δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν είναι όλα τα αλκοολούχα ποτά το ίδιο, με το κρασί να περιέχει καρδιοπροστατευτικά φλαβονοειδή και ρεσβερατρόλη, την μπίρα να περιέχει κριθάρι, λυκίσκο και μαγιά και το ουίσκι κριθάρι, μαγιά νερό και πολύ αλκοόλ. Τι σημαίνουν όλα αυτά; Είναι καλό ή κακό να καταναλώνουμε αλκοόλ; Σύμφωνα με έρευνες, το αλκοόλ σε υγιείς ενήλικες αυξάνει την αρτηριακή πίεση και τη δραστηριότητα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και διεγείρει την ορμόνη που απελευθερώνει κορτικοτροπίνη στον εγκέφαλο, κάτι που έχει διεγερτικές συνέπειες στο συμπαθητικό σύστημα. Αυτό είναι μάλιστα ο λόγος που έπειτα από κατανάλωση αλκοόλ, μπορεί να ξυπνήσουμε μέσα στη νύχτα με πιο έντονους παλμούς και να μην μπορούμε να ξανακοιμηθούμε, ενώ σχετίζεται και με αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Σύμφωνα με δεδομένα από τη Women’s Health Study και τη Physicians’ Health Study, ωστόσο, η ήπια προς μέτρια κατανάλωση αλκοόλ φάνηκε να μειώνει την υπέρταση σε γυναίκες και να την αυξάνει σε άντρες. Συν τοις άλλοις, οι θερμίδες του αλκοόλ συνδέονται με αύξηση του βάρους, που μπορεί επίσης να συμβάλλει στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης, ενώ ο κίνδυνος της αρρυθμίας αυξάνεται ακόμη και με 1 ποτό την ημέρα. Όσον αφορά το αν το αλκοόλ μας παρέχει προστασία από έμφραγμα και εγκεφαλικό, τα συμπεράσματα των ερευνών είναι συγκεχυμένα, με κάποιες να δείχνουν προστασία με μέτρια κατανάλωση (μέχρι 4 ποτά την εβδομάδα) και άλλες να παρουσιάζουν ελάχιστο ή μηδαμινό όφελος. Ανησυχητικό είναι επίσης το γεγονός ότι η κατανάλωση αλκοόλ, ακόμη και σε μέτρια επίπεδα, σχετίζεται με αρνητική επίδραση στον εγκέφαλο, όπως ατροφία του ιππόκαμπου και πιο γρήγορη φθορά στην ευφράδεια λόγου.

Σοκολάτα και κακάο
Υπάρχει μια φυλή Ινδιάνων σε ένα νησί έξω από τον Παναμά, οι Kuna Indians, που παρά την υπερκατανάλωση αλατιού που κάνουν, έχουν χαμηλή αρτηριακή πίεση, κάτι που διερευνήθηκε. Αυτό που βρέθηκε ήταν ότι η φυλή αυτή κατανάλωνε καρπούς κακάο με αλάτι, αλλά διατηρούσε αρτηριακή πίεση κατά μέσο όρο 110/70 mmHg σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Σε βιοχημικές αναλύσει βρέθηκε ότι στα ούρα τους απέβαλλαν παράγωγα νιτρικού οξειδίου λόγω της διέγερσης από τη φλαβονόλη επιγαλλοκατεχίνη, συστατικό των καρπών κακάο. Όταν, μάλιστα, η φυλή αυτή μεταφέρθηκε από το νησί της στην πόλη του Παναμά, η προστασία αυτή χάθηκε. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ότι το κακάο είναι ωφέλιμο, ωστόσο μπορεί να χάσει τις προστατευτικές του ιδιότητες, αναλόγως τον τρόπο που αποξηραίνεται και ψήνεται. Λόγω του ότι η σοκολάτα παρασκευάζεται με αυτό, όσο πιο πικρή και σκούρα είναι (πάνω από 70% περιεκτικότητα σε κακάο), τόσο το καλύτερο όσον αφορά ην καρδιαγγειακή προστασία –η σοκολάτα γάλακτος ωστόσο δεν έχει το ίδιο όφελος, καθώς έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε κακάο και υψηλή σε ζάχαρη και λιπαρά. Η σκούρα σοκολάτα έχει επίσης θετική επίδραση στην αρτηριακή πίεση, την αντίσταση στην ινσουλίνη, τη λειτουργία των αιμοπεταλίων, ενώ μπορεί να ωφελεί και την εγκεφαλική λειτουργία.

Καφές
Ο καφές, ως γνωστόν, διεγείρει το συμπαθητικό νευρικό σύστημα και για τους περισσότερους είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να ξεκινήσει η ημέρα τους, αν δεν προκαλεί ταχυκαρδία και αύξηση αρτηριακής πίεσης. Όσοι τον καταναλώνουν καθημερινά από συνήθεια, χωρίς τις παραπάνω παρενέργειες, προστατεύονται από τις διεγερτικές καρδιαγγειακές επιδράσεις του, οι οποίες περιέργως είναι ανεξάρτητες από την καφεΐνη. Σε όσους δεν τον καταναλώνουν συχνά, ο καφές ενισχύει την καρδιαγγειακή απόκριση στο στρες με επιπρόσθετη αύξηση στη συστολική αρτηριακή πίεση, ενώ όσοι τον καταναλώνουν συχνά δεν παρουσιάζουν τόσο έντονες επιδράσεις, με την καφεΐνη από μόνη της να μην έχει αυτά τα αποτελέσματα, που σημαίνει ότι υπάρχουν και άλλα συστατικά που είναι υπεύθυνα. Με βάση τα παραπάνω, η μέτρια κατανάλωση καφέ σχετίζεται αντίστροφα με τον κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας, με την μεγαλύτερη επίδραση να παρουσιάζεται στα 4 μερίδες την ημέρα. Σύμφωνα με άλλη έρευνα, η κατανάλωση καφέ φάνηκε να μην επηρεάζει τον κίνδυνο χρόνιων παθήσεων, ωστόσο τόσο ο συμβατικός καφές, όσο και ο ντεκαφεϊνέ φάνηκαν να σχετίζονται με μικρότερο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2. Μεγάλη μελέτη του National Institutes of Health έδειξε επίσης ότι η κατανάλωση καφέ σχετίζεται αντίστροφα με κίνδυνο θνητότητας, ειδικά με κατανάλωση 4-5 φλιτζανιών την ημέρα, για περιπτώσεις καρδιακών και αναπνευστικών παθήσεων, εγκεφαλικού, λοιμώξεων και διαβήτη, αλλά όχι για καρκίνο.

Συμπερασματικά, λοιπόν, το κρασί δεν έχει ιδιαίτερα οφέλη, γι’ αυτό η κατανάλωσή του πρέπει να είναι χαμηλή, η σοκολάτα μας πρέπει να είναι σκούρα και πικρή, με πάνω από 70% κακάο και ο καφές μπορεί να είναι προστατευτικός σε όσους δεν προκαλεί παρενέργειες.

Πηγή
https://academic.oup.com/eurheartj/article/42/44/4520/6409460