Νέα μελέτη: Πώς το μητρικό γάλα επηρεάζει το μικροβίωμα του εντέρου

Τα οφέλη του μητρικού γάλακτος στον παιδικό οργανισμό και το ανοσοποιητικό είναι γνωστά και ανεκτίμητα. Όσο περισσότερο έχει τη δυνατότητα η μητέρα να θηλάσει ένα μωρό, τόσο περισσότερο το προστατεύει από ιούς, βακτήρια, λοιμώξεις στο παρόν, αλλά και στο μέλλον, με τα αντισώματά του να ενισχύουν τον βλεννογόνο του εντέρου των βρεφών, ο οποίος ακόμη δεν έχει σχηματιστεί πλήρως και παραμένει ευαίσθητος. Τι συμβαίνει, όμως, στο μικροβίωμα του εντέρου, δηλαδή το σύνολο των μικροοργανισμών του κατά τον θηλασμό;

Νέα μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε ποντίκια και δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο στο Journal of Lipid Research φαίνεται ότι μπορεί να εξηγήσει γιατί το μικροβίωμα του εντέρου σε νεογέννητα που θηλάζουν διαφέρει αρκετά από αυτά που τρέφονται με βρεφική φόρμουλα, με μια νέα τεχνική να επιτρέπει στους ερευνητές να εντοπίσουν συγκεκριμένα θρεπτικά στοιχεία, όπως λαμβάνονται από το μικροβίωμα του εντέρου στο πεπτικό των ποντικιών. Πιο συγκεκριμένα, με αυτή την τεχνική φαίνεται ότι ορισμένα βακτήρια στο μικροβίωμα λαμβάνουν ένα θρεπτικό συστατικό που βρίσκεται στο ανθρώπινο μητρικό γάλα, τη σφιγγανίνη, ενώ άλλα όχι.

Η τεχνική αυτή αναπτύχθηκε στο Πανεπιστήμιο Cornell με σκοπό τον εντοπισμό της πορείας των μεταβολιτών –θρεπτικά συστατικά που σχηματίζονται ή είναι απαραίτητα για τον μεταβολισμό- στο πεπτικό των ποντικιών, με σκοπό να εξετάσουν πώς αλληλεπιδρούν με συγκεκριμένα βακτήρια του εντέρου.

Όπως αναφέρει και η επικεφαλής της μελέτης, Elizabeth Johnson, βοηθός καθηγητή στο τμήμα Διατροφικών Επιστημών στο College of Agriculture and Life Sciences του Πανεπιστημίου Cornell, οι τεχνικές αυτές φαίνεται να επεκτείνονται σε πολλά και διαφορετικά συστήματα μικροβιώματος και δεν περιορίζονται μόνο στον ποντικιών. Σημειώνει, μάλιστα, ότι οι ερευνητές που μελετούν την επίδραση της δίαιτας με χαμηλά λιπαρά έναντι της δίαιτας με υψηλά λιπαρά ή της κετογονικής διατροφής, μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτή την τεχνική για να εντοπίσουν τους μεταβολίτες. Η μεθοδολογία αυτή θα μπορούσε να αποκαλύψει πώς συγκεκριμένοι μεταβολίτες προωθούν συγκεκριμένα βακτήρια κι αυτό κατ’ επέκταση να επιτρέψει σε διαιτολόγους-διατροφολόγους να συστήσουν σε ασθενείς να καταναλώνουν συγκεκριμένες τροφές που περιέχουν συγκεκριμένους μεταβολίτες, ώστε να μεταβάλλουν σκόπιμα τη σύνθεση του μικροβιώματός τους.

Το μητρικό γάλα, όπως και άλλες τροφές, περιέχουν ένα είδος μεταβολιτών που ονομάζονται σφιγγολιπίδια. Προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι οι μεταβολίτες αυτοί βοηθούν στον σχηματισμό του μικροβιώματος ενός εμβρύου, αν και δεν ήταν γνωστό αν στην πραγματικότητα αλληλεπιδρούν με το μικροβίωμα. Η εν λόγω μελέτη, ωστόσο, αναγνώρισε δύο είδη εντερικών βακτηρίων, τα Bacteroides και Bifidobacterium, τα οποία χρησιμοποιούν σφιγγολιπίδια για τον μεταβολισμό τους. Τα Bacteroides έχουν σχετιστεί τόσο με ωφέλιμες, όσο και με όχι και τόσο ωφέλιμες επιδράσεις, αν και σε ένα γενικότερο πλαίσιο σχετίζονται με το μικροβίωμα υγιών μωρών που θηλάζονται. Τα Bifidobacterium θεωρούνται άκρως ωφέλιμα βακτήρια, τα οποία ανιχνεύτηκαν σε πάνω από το 95% των εμβρύων που θήλαζαν και αποτελούν ένα πολύ δημοφιλές προβιοτικό.
Στο πλαίσιο της μελέτης, λοιπόν, όπως αναφέρει και η επικεφαλής, οι ερευνητές μπόρεσαν να δουν ότι όντως, τα διατροφικά αυτά λιπίδια που αποτελούν μεγάλο μέρος της διατροφής των μωρών που θηλάζουν, αλληλεπιδρούν έντονα με το μικροβίωμα του εντέρου.

Τα σφιγγολιπίδια προέρχονται από τρεις βασικές πηγές: τη διατροφή, τα βακτήρια που μπορούν να τα παράγουν και τους περισσότερους ιστούς. Με την τεχνική που δημιούργησαν οι ερευνητές, κατάφεραν να εντοπίζουν συγκεκριμένα σφιγγολιπίδια από τη διατροφή, καθώς περνούσαν από το έντερο των ποντικών. Με περαιτέρω έρευνα, μπόρεσαν μάλιστα να αναγνωρίσουν τους μεταβολίτες που παράγουν τα Bacteroides και Bifidobacterium, όταν εκτίθενται σε σφιγγολιπίδια διατροφής, ενώ συνεχίζονται οι έρευνες για τον καθορισμό αν αυτοί οι μεταβολίτες που παράγονται από βακτήρια είναι ωφέλιμοι για την υγεία των νεογέννητων.

Για ακόμη, μια φορά, λοιπόν, ο μητρικός θηλασμός αποδεικνύεται ότι παίζει πολύ σημαντικό ρόλο για την υγεία του εντέρου του μωρού, τη συνολική του υγεία και το ανοσοποιητικό του, ωθώντας τις μητέρες που δύνανται να θηλάσουν, να το κάνουν.

Πηγή
Min-Ting Lee, Henry H Le, Elizabeth L Johnson. Dietary sphinganine is selectively assimilated by members of the mammalian gut microbiome. Journal of Lipid Research, 2020; jlr.RA120000950 DOI: 10.1194/jlr.RA120000950