Τι πρέπει να προσέχουμε με τα προβιοτικά

Απαραίτητα για την ισορροπία του μικροβιώματος του εντέρου μας, το ανοσοποιητικό μας και τη συνολική υγεία και ευεξία μας, τα προβιοτικά μπαίνουν συχνά στο μικροσκόπιο ως προς τα οφέλη τους, την επιλογή που πρέπει να κάνουμε, τον τρόπο λήψης τους. Είναι, όμως, σε κάθε περίπτωση ωφέλιμα ή μπορεί σε ορισμένες ιατρικές παθήσεις να χειροτερέψουν την κατάσταση; Ας δούμε τι αναφέρει το πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Michael Greger M.D. FACLM από nutritionfacts.org.

Αν έχετε δοκιμάσει ποτέ να φτιάξετε ξινολάχανο στο σπίτι, θα ξέρετε ότι δεν χρειάζεται να προσθέσετε κάποιο βακτήριο για τη ζύμωσή του, αφού τα βακτήρια που παράγουν το γαλακτικό οξύ υπάρχουν ήδη στα φύλλα του. Αυτό δείχνει αυτόματα ότι τα ωμά φρούτα και λαχανικά μπορεί να μην είναι μόνο πηγή πρεβιοτικών (δηλαδή φυτικών ινών που «ταΐζουν» τα καλά βακτήρια), αλλά επίσης και πηγή προβιοτικών.

Οι ερευνητές, μάλιστα, έχουν ασχοληθεί εκτενώς στο να χαρακτηρίσουν τις βακτηριδιακές αυτές αποικίες και βρήκαν δύο πολύ ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Πρώτον, ότι οι αποικίες σε κάθε είδος φρούτου ή λαχανικού ξεχώρισαν, με τα φρούτα από δέντρα, για παράδειγμα, να φιλοξενούν διαφορετικά βακτήρια από τα λαχανικά ρίζας και τα σταφύλια ή τα μανιτάρια, που σημαίνει ότι εφόσον αυτά τα βακτήρια μας ωφελούν, πρέπει να τρώμε όχι μόνο μεγαλύτερη ποσότητα, αλλά μεγαλύτερη ποικιλία φρούτων και λαχανικών, καθημερινά. Δεύτερον, οι ερευνητές βρήκαν ότι υπήρχαν σημαντικές διαφορές στη μικροβιακή σύνθεση μεταξύ συμβατικών και βιολογικών ειδών μαναβικής, κάτι που δείχνει ότι η πιθανόν η κατανάλωσή τους να μας επηρεάζει με διαφορετικό τρόπο, ενώ ακόμη δεν είναι πολλά γνωστά επί του θέματος.

Σχετικά με τα προβιοτικά συμπληρώματα, φαίνεται ότι μπορεί να υπάρχουν και κάποιες ανησυχίες. Ανασκόπηση του Αμερικάνικου Κέντρου Ερευνών Υγείας και Ποιότητας συμπέρανε ότι υπάρχει έλλειψη αποτίμησης και συστηματικών αναφορών για αρνητικές επιδράσεις τους στο πλαίσιο μελετών παρέμβασης. Έτσι, ενώ τα διαθέσιμα στοιχεία από τυχαιοποιημένες, ελεγχόμενες μελέτες δεν υποδεικνύουν αυξημένο κίνδυνο για το γενικό πληθυσμό, η σύγχρονη βιβλιογραφία δεν δίνει ακόμη τις απαντήσεις που χρειάζονται όσον αφορά την ασφάλεια των προβιοτικών παρεμβάσεων.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια μελέτη που προκάλεσε κάποιες ανησυχίες. Η οξεία παγκρεατίτιδα, μια ξαφνική φλεγμονή του παγκρέατος, βρίσκεται σε έξαρση και μπορεί να είναι ακόμη και απειλητική για τη ζωή σε ορισμένες περιπτώσεις, καθώς τα βακτήρια μπορεί να διαφύγουν από τον εντερικό φραγμό και να μολύνουν τα εσωτερικά μας όργανα. Τα αντιβιοτικά δεν δείχνουν να δουλεύουν σε αυτή την περίπτωση, οπότε δοκιμάστηκαν προβιοτικά, σε έρευνα που έγινε σε ποντίκια, όπου προκλήθηκε φλεγμονή ανοίγοντάς τα και προκαλώντας μηχανική βλάβη στο πάγκρεας. Σε αυτές τις συνθήκες σε ποντίκια, δεν υπήρξαν ενδείξεις για αρνητική επίδραση των προβιοτικών κι έτσι δόθηκαν στους μισούς συμμετέχοντες με παγκρεατίτιδα προβιοτικά και στους άλλους μισούς placebo. Στο πλαίσιο της έρευνας, η θνητότητα ανέβηκε στην ομάδα όσων έλαβαν προβιοτικά σε σχέση με την άλλη ομάδα μέσα σε 10 ημέρες, με περισσότεροι από τους διπλάσιους να πεθαίνουν, κάτι που έδειξε ότι τα προβιοτικά στην παγκρεατίτιδα δεν ενδείκνυνται. Κι αν το βάλουμε σε ένα γενικότερο πλαίσιο, τα προβιοτικά συμπληρώματα δεν πρέπει να θεωρούνται απολύτως αθώα.

Έπειτα από αυτή τη μελέτη, ασκήθηκε έντονη κριτική στους ερευνητές, οι οποίοι απάντησαν ότι δεν υπήρχαν γνωστές παρενέργειες, μέχρι να γίνει η μελέτη.

Επιβεβαιώνεται, λοιπόν, ότι για κάθε λήψη συμπληρώματος, πρέπει να συμβουλεύεστε έναν ενημερωμένο ειδικό που γνωρίζει το ιστορικό σας και μπορεί να σας κατευθύνει αναλόγως. Μέχρι τότε, οι φυτικές τροφές, τα φρούτα και τα λαχανικά, είναι στη διάθεσή σας για να σας χαρίσουν αυτά που χρειάζεστε με τον πιο φυσικό τρόπο.

Πηγές
https://nutritionfacts.org/2021/05/11/presumed-safety-of-probiotics-questioned/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22475949/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK56091/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18279948/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23152810/