Ψάρι και εγκυμοσύνη: Πόσο νωρίτερα πρέπει να το αποφύγετε;

Γνωρίζουμε όλοι για τα βαρέα μέταλλα που σχετίζονται με μεγάλα και λιπαρά ψάρια, τα οποία προτείνονται μεν για τα καλά τους λιπαρά από πολλούς, αλλά πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν και την επικινδυνότητά τους, ειδικά σε μια περίοδο τόσο ευαίσθητη όσο η εγκυμοσύνη. Και για να καταλάβετε το μέγεθος της επικινδυνότητας, σύμφωνα με ορισμένες έρευνες, η διακοπή της κατανάλωσης των ψαριών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να θεωρείται αργά για ορισμένα μέταλλα.

Σύμφωνα με έρευνες και δημοσίευμα του Michael Greger M.D. FACLM, αν εκθέσουμε σκόπιμα ανθρώπους σε υδράργυρο, ταΐζοντάς τους ψάρια (όπως τόνο) για 14 εβδομάδες, τα επίπεδα υδραργύρου στην κυκλοφορία του αίματός τους αυξάνονται. Μόλις σταματήσουν την κατανάλωση ψαριών, τα επίπεδα υδραργύρου αρχίζουν και μειώνονται, έτσι ώστε να μπορούν να αποτοξινωθούν κατά το ήμισυ σε περίπου 100 ημέρες. Αυτό σημαίνει ότι ο χρόνος ημιζωής του συνολικού υδραργύρου στο αίμα μας είναι περίπου 100 ημέρες. Ακόμα και αν τρώτε πολλά ψάρια, μέσα σε λίγους μήνες από τη διακοπή, μπορείτε να απομακρύνετε μεγάλο μέρος του υδραργύρου από το αίμα σας. Τι γίνεται όμως με τον εγκέφαλο;

Τα ευρήματα από τις μελέτες μοντελοποίησης μας δίνουν κάποιες ακραίες εκτιμήσεις από 69 ημέρες έως 22 έτη. Ωστόσο, τα ευρήματα των αυτοψιών δείχνουν ότι ο χρόνος ημιζωής μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερος, φτάνοντας τα 27,4 χρόνια. Μόλις ο υδράργυρος εισέλθει στον εγκέφαλό μας, μπορεί να περάσουν δεκαετίες μέχρι το σώμα μας να μπορέσει να απαλλαγεί ακόμη και από το μισό του. Έτσι, καλύτερο από την αποτοξίνωση είναι να μην τον «μολύνουμε» εξαρχής.

Τι συμβαίνει στην εγκυμοσύνη
Όσες γυναίκες καταναλώνουν ζωικά, σίγουρα έχουν ακούσει διάφορα για τα ψάρια στην εγκυμοσύνη, από τη μία ότι τους παρέχουν απαραίτητα καλά λιπαρά που ευεργετούν την ανάπτυξη του εμβρύου, αλλά χρειάζεται μέτρο στην κατανάλωσή τους, λόγω των βαρέων μετάλλων και αποφυγή των πολύ μεγάλων ψαριών που παρουσιάζουν μεγαλύτερη συγκέντρωση. Δυστυχώς, όμως, φαίνεται ότι για ουσίες με μεγάλο χρόνο ημιζωής, όπως τα PCB (πολυχλωριωμένα διφαινύλια) και οι διοξίνες, οι προσωρινές μειώσεις της ημερήσιας πρόσληψης δεν θα μεταφραστούν απαραίτητα σε αξιοσημείωτες μειώσεις στο φορτίο της μητέρας, ώστε να ξεκαθαριστεί η δόση που περνάει στο μωρό.

Ένα βρέφος μπορεί να εκτεθεί σε μια τέτοια ουσία που προάγει τη δημιουργία όγκου, η οποία ονομάζεται PCB 153, αν η μητέρα του έτρωγε ψάρια. Αλλά αν η μαμά έτρωγε μόνο τα μισά ψάρια ή καθόλου ψάρια για ένα χρόνο, τα επίπεδα δεν θα μεταβάλλονταν ιδιαίτερα. Σημαντική πτώση στα επίπεδα έκθεσης του βρέφους μπορεί να παρατηρηθεί μόνο αν η μαμά είχε κόψει όλα τα ψάρια για… πέντε χρόνια πριν μείνει έγκυος. Το μοντέλο προέβλεψε ότι η αντικατάσταση των ψαριών με λαχανικά θα μείωνε την έκθεση του εμβρύου πριν από τη γέννηση και το θηλασμό κατά 37%  και την έκθεση στην παιδική ηλικία κατά 23%. Συνεπώς, η ολοκληρωτική αποφυγή της κατανάλωσης ψαριών είναι προτιμότερη.

Αν, ωστόσο, πρόκειται να φάτε ψάρια, τι θα έπρεπε να προτιμήσετε, τα ψάρια που αλιεύονται ή τα ψάρια που εκτρέφονται; Σε μια πρόσφατη μελέτη, ερευνητές μέτρησαν τα επίπεδα φυτοφαρμάκων, όπως το DDT, τα PCBs, πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες και τοξικά στοιχεία, όπως ο υδράργυρος και ο μόλυβδος, σε ένα μεγάλο δείγμα θαλασσινών εκτροφής και αλιείας. Σε γενικές γραμμές, διαπίστωσαν ότι τα εκτρεφόμενα ψάρια ήταν χειρότερα. Τα μετρούμενα επίπεδα των περισσότερων οργανικών και πολλών ανόργανων ρύπων ήταν υψηλότερα στα εκτρεφόμενα θαλασσινά προϊόντα και, κατά συνέπεια, το ίδιο και τα επίπεδα πρόσληψης για τον καταναλωτή. Υπήρχε σημαντικά μεγαλύτερη μόλυνση από πολυκυκλικούς υδρογονάνθρακες, ανθεκτικά φυτοφάρμακα και PCB σε όλα τα δείγματα ψαριών εκτροφής, με τον σολομό και το λαβράκι να μην λείπουν από τη λίστα.

Συνολικά, οι ισπανοί ερευνητές ανίχνευσαν 59 ρύπους και τοξικά στοιχεία και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ένας καταναλωτής που επιλέγει να καταναλώνει μόνο προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας, εκτίθεται σε επίπεδα ρύπων περίπου δύο φορές υψηλότερα σε σχέση με την αλιεία. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι τα ψάρια από αλιεία είναι ασφαλή, ούτε ότι ξέρετε πάντα τι ακριβώς καταναλώνετε.

Η αποφυγή τους, ειδικά σε περίοδο εγκυμοσύνης, θα σας κρατήσεις ασφαλείς από τοξικές ουσίες που δεν υπάρχει κανένας λόγος να βάζετε στον οργανισμό σας.

Πηγές

https://nutritionfacts.org/blog/say-no-to-fish-for-five-years-before-pregnancy/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22293416/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24345328/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24486843/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27670595/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27670595/