Πόσο αυστηρή πρέπει να είναι μια φυτοφαγική διατροφή;

Αυτή την ερώτηση την έχω λάβει από πολύ κόσμο, είτε από ανθρώπους που με επισκέπτονται ως διαιτολόγο-διατροφολόγο στο γραφείo μου και ενδιαφέρονται να βελτιώσουν τη διατροφή τους για να καταπολεμήσουν διάφορα προβλήματα υγείας, όπως φλεγμονή, αυτοάνοσα κ.α., είτε μέσω των social media από τους πιο διστακτικούς, που θέλουν να έχουν περισσότερη πληροφορία πριν πάρουν αποφάσεις. Καταλαβαίνω ότι μια 100% φυτοφαγική διατροφή, που ωφελεί το μικροβίωμα του εντέρου και υποστηρίζει το ανοσοποιητικό, απέναντι στη δυτικού τύπου διατροφή που κάνει ακριβώς το αντίθετο,  με τα πρόσθετα λιπαρά, την ζάχαρη, τα ζωικά προϊόντα, μοιάζει αρκετά αυστηρή, ειδικά όταν πρόκειται κάποιος να φάει έξω. Χρειάζεται, όμως, να αποδομήσουμε λίγο τα πράγματα για να καταλάβουμε τι συμβαίνει.

Όταν αποφασίζει κάποιος να ακολουθήσει μια διατροφή, συχνά με ρωτάει αν πρέπει να ακολουθεί 100% πιστά το διατροφικό του πλάνο ή αν μπορεί να παρεκκλίνει και ποιο είναι το κόστος αν κάνει παραλλαγές. Από άποψη διατροφής και υγείας, δεν μπορώ να πω ότι μια σχετικά μικρή ποσότητα κάποιας τροφής μπορεί να βλάψει ή ότι αν κάποιος ακολουθήσει κατά 95% τη διατροφή του, αντί για 100%, θα έχει λιγότερα οφέλη. Αυτό που παίζει ρόλο είναι η συνολική διατροφή και τρόπος ζωής που πραγματικά επηρεάζουν σε σχέση με μια περιστασιακή κατανάλωση τροφής που μπορεί να κάνετε και να μην είναι τόσο ωφέλιμη. Αν η διατροφή και ο τρόπος ζωής σας είναι ισορροπημένοι, τότε ανάλογα και με τη γενετική σας, είναι σχεδόν σίγουρο ότι μικρές ποσότητες κάποιας «απαγορευμένης» τροφής μια στο τόσο δεν θα σας κοστίσει σε θέμα υγείας.

Ας το δούμε, όμως, πρακτικά με ένα παράδειγμα που αναφέρει και ο Thomas Campbell MD στο nutritionstudies.org. Ας υποθέσουμε ότι η διατροφή σας είναι απόλυτα σωστή και ισορροπημένη, αλλά ταυτόχρονα σας αρέσει το τηγανητό κοτόπουλο και θέλετε μια φορά τον μήνα να τρώτε τον κλασικό κουβά με τις 8 φτερούγες, που αποδίδει περίπου 1500 με 2000 θερμίδες. Ας υποθέσουμε, επίσης, ότι είστε ένας δραστήριος νέος που καταναλώνει 2 χιλιάδες θερμίδες την ημέρα κατά μέσο όρο. Σε βάθος 30 ημερών, η ποσότητα αυτή θα αναλογεί στο 3-4% των συνολικών θερμίδων σας και αν πράγματι κάνετε 100% υγιεινές και ισορροπημένες επιλογές τον υπόλοιπο καιρό, αυτό το 3-4% μάλλον δεν θα έχει κάποιον ιδιαίτερο αντίκτυπο στην υγεία σας. Με άλλα λόγια, το κόστος αυτής της κατανάλωσης για την υγεία σας (όχι όμως και για την υγεία του κοτόπουλου) θα είναι χαμηλό και η διαφορά που θα κάνει, αν όλα τα υπόλοιπα είναι ιδανικά, είναι πιθανόν ανύπαρκτη ή ίσως με συμπτώματα όπως καούρα και εντερικές διαταραχές.

Ωστόσο, υπάρχει κάτι που πρέπει να λαμβάνουμε υπ’ όψιν κι αυτό είναι ότι δεν μπορούμε να γνωρίζουμε για όλους τους ανθρώπους με σιγουριά το πώς μπορεί να τους επηρεάσει μια τόσο μεγάλη ποσότητα junk τροφής και η κατανάλωσή της μονομιάς σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Για κάποιους ανθρώπους με ορισμένα προβλήματα υγείας, ακόμη και μια μεμονωμένη κατανάλωση τέτοιας ποσότητας τροφής τέτοιου είδους θα μπορούσε να προκαλέσει κάτι σοβαρό, όπως επιδείνωση καρδιακής ανεπάρκειας, για παράδειγμα.

Τι σημαίνουν λοιπόν όλα αυτά; Μπορεί κάποιος να επιτρέπει την κραιπάλη στον εαυτό του μια στο τόσο;
Μάλλον όχι, και θα σας εξηγήσω το γιατί. Όταν κάποιος υποστηρίζει πως τρώει ισορροπημένα κατά 90%, οι ειδικοί υποθέτουμε αυτόματα ότι το ποσοστό αυτό στην πραγματικότητα είναι γύρω στο 60-70% κι αν κάποιος μας πει κατά 75%, το πιθανότερο είναι να ισχύει ένα 50%. Κι αυτό γιατί ο εγκέφαλός μας μπορεί πολύ εύκολα να εκλογικεύσει κάποια πράγματα, όπως «ήταν μόνο μια μπουκιά», «έχω να φάω κάτι τέτοιο εδώ και εβδομάδες», ελαχιστοποιώντας όλες τις υπόλοιπες παρασπονδίες που μπορεί να κάνατε στο διατροφικό σας πλάνο. Αυτό σημαίνει ότι προσθέτοντας και έναν… κουβά τηγανητό κοτόπουλο μια φορά τον μήνα στο πλάνο σας, θα κάνει τα πράγματα ακόμη πιο δύσκολα, αντί να τα διευκολύνει, ικανοποιώντας τις λιγούρες σας. Ουσιαστικά θα δώσει το πράσινο φως στον εγκέφαλο να ικανοποιεί διάφορους πειρασμούς και λιγούρες σε συστηματική βάση. Δυστυχώς, αυτό κάνει ο εγκέφαλός μας και είναι λίγοι αυτοί που μπορούν να κερδίσουν τη μάχη.

Εκτός, όμως, από το να εκλογικεύουν τα πράγματα, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αξιολογούν σωστά τις ποσότητες θερμίδων και σύμφωνα με μελέτες, μπορούν εύκολα να υποτιμήσουν τον αριθμό θερμίδων που καταναλώνουν όταν επιλέγουν τροφές με υψηλή θερμιδική πυκνότητα. Δεν χρειάζεται πολλή ποσότητα ώστε μια μικρή ποσότητα ξαφνικά να αποτελέσει το 10-20% των ημερησίων θερμίδων, αν υπάρχει μεγάλη θερμιδική πυκνότητα. Ακόμη, λοιπόν, κι αν έχετε ακριβή εικόνα του πόσο συχνά βγαίνετε εκτός πλάνου, μπορεί να έχετε λάθος εικόνα του ποσοστού της συνολικής πρόσληψης ενέργειας εκτός πλάνου. Όλοι έχουν πέσει σε αυτή την παγίδα, γιατί ο ανθρώπινος εγκέφαλος κάνει… τα πάντα για να λάβει όσο περισσότερες θερμίδες από μια μπουκιά μπορεί.

Τι ισορροπία, λοιπόν, θέλουμε; Αυτό εξαρτάται από εσάς. Στο σπίτι και την καθημερινότητα, προτείνω να προσπαθείτε να είστε 100% συνεπείς με το διατροφικό σας πλάνο. Σίγουρα, όμως, τα πράγματα δυσκολεύουν όταν αλληλεπιδράτε με κόσμο. Όποτε «πέφτετε», προσπαθήστε να συνειδητοποιήσετε την κατάσταση που βρίσκεστε, κάτι που δεν είναι τόσο θέμα διατροφής, όσο συμπεριφοράς. Μπορεί να είστε ένα αξιαγάπητο, υπέροχο και συνειδητοποιημένο πλάσμα, αλλά και πάλι οι πιθανότητες να ξεφύγετε με κάποιες διατροφικές επιλογές που δεν σκοπεύατε να κάνετε, υπάρχει. Είναι αναμενόμενο όσο ζούμε σε ένα περιβάλλον που μας «τραβά» προς τη λάθος κατεύθυνση σχεδόν κάθε στιγμή, γι’ αυτό προσπαθήστε να κάνετε σοφές επιλογές και να ακολουθείτε τις οδηγίες των ειδικών.

Πηγή
https://nutritionstudies.org/how-strict-does-my-plant-based-diet-need-to-be/