Ευαισθησία στη γλουτένη δε σημαίνει απαραίτητα κοιλιοκάκη

Τι ακριβώς είναι η ευαισθησία στη γλουτένη;

Η ευαισθησία στη γλουτένη, η οποία δε σχετίζεται με κοιλιοκάκη (Non-celiac gluten sensitivity, NCGS), είναι ένα σύμπλεγμα αλλαγών, που διαδραματίζονται μετά την κατανάλωση σιταριού, το οποίο αποτελεί πηγή γλουτένης, αλλά επίσης και κριθαριού και σίκαλης, σε άτομα στα οποία έχει αποκλειστεί η διάγνωση κοιλιοκάκης. Μελέτες δείχνουν πως είναι ίσως 6-10 φορές πιο συχνή από την κοιλιοκάκη. Η ευαισθησία στη γλουτένη επινοήθηκε για να περιγράψει τα άτομα εκείνα που δεν μπορούν να ανεχθούν τη γλουτένη και παρουσιάζουν συμπτώματα παρόμοια με όσα πάσχουν από κοιλιοκάκη, ενώ δεν διαθέτουν τα ίδια αντισώματα ούτε έχουν κάποια φλεγμονή στο έντερο, όπως συμβαίνει στην κοιλιοκάκη. Πρώιμη έρευνα δείχνει ότι όσοι έχουν ευαισθησία στη γλουτένη αυτό είναι λόγω μιας φυσική ανοσοαπόκρισης, σε αντίθεση με μια προσαρμοστική ανοσολογική απόκριση (όπως αυτοάνοση) ή αλλεργική αντίδραση.

Τι είναι η φυσική ανοσία που δημιουργεί  ανοσολογική απόκριση;

Η φυσική ανοσία ή αλλιώς έμφυτη ανοσία, είναι η άμεση ανοσολογική απόκριση που απαρτίζεται από κύτταρα και μηχανισμούς που έχουν ως στόχο την άμυνα του οργανισμού μετά από εισβολή ξένων οργανισμών κατά έναν μη ειδικό τρόπο. Αυτό σημαίνει ότι η φυσική ανοσία αναγνωρίζει και αποκρίνεται σε παθογόνα με έναν γενικό τρόπο και, εν αντιθέσει με την επίκτητη ανοσία, δεν προσφέρει μακροχρόνια προστασία στον οργανισμό. Οι κύριες λειτουργίες της φυσικής ανοσίας είναι α) η επιστράτευση κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος στο σημείο της μόλυνσης, β) η αναγνώριση και απομάκρυνση ξένων συστατικών που είναι παρόντα σε όργανα, ιστούς και αίμα, γ) η ενεργοποίηση της επίκτητης ανοσίας και δ) η ενεργοποίηση του συμπληρώματος.

Η κοιλιοκάκη αναγνωρίζεται ως μια αυτοάνοσος πάθηση με κριτήρια σαφή, ακόμη και σε μοριακό επίπεδο, το ίδιο δε φαίνεται να ισχύει για την ευαισθησία στη γλουτένη. Οι έρευνες πάντως καταδεικνύουν κι εδώ εμπλοκή του ανοσοποιητικού συστήματος, ίσως με διαφορετικό επί μέρους μηχανισμό.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ευαισθησίας στη γλουτένη;

Οι περισσότεροι παραπονούνται για γαστρεντερικά συμπτώματα ή για συμπτώματα εκτός γαστρεντερικού συστήματος, όπως πόνους στις αρθρώσεις, «βαρύ κεφάλι», μουδιάσματα στα πόδια, χέρια, ή στα δάκτυλα, εξάνθημα. Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται ώρες, ή μέρες μετά την κατανάλωση γλουτένης κι εξαφανίζονται με την έναρξη δίαιτας ελεύθερης γλουτένης.

Εάν τα συμπτώματα είναι τόσο όμοια, σε τι διαφέρει από την κοιλιοκάκη;

Η ευαισθησία στη γλουτένη έχει κλινικά αναγνωριστεί ως λιγότερο σοβαρή από την κοιλιοκάκη. Με άλλα λόγια, τα άτομα με ευαισθησία στη γλουτένη δεν έχουν τον ίδιο τύπο φλεγμονής του εντέρου όπως τα άτομα με κοιλιοκάκη. Μερικά μπορεί να εμφανίσουν ελάχιστη εντερική φλεγμονή, και αυτό μπορεί να περιοριστεί ή να εξαλειφθεί με μια δίαιτα ελεύθερη γλουτένης. Η έρευνα έχει επίσης δείξει ότι η ευαισθησία στη γλουτένη δεν έχει αυξημένη εντερική διαπερατότητα που είναι χαρακτηριστικό της κοιλιοκάκης. Η αυξημένη διαπερατότητα του εντέρου επιτρέπει σε τοξίνες, βακτήρια και πρωτεΐνες τροφίμων να διαρρεύσουν μέσα από το φράγμα GI και στην κυκλοφορία του αίματος.

Η ευαισθησία στη γλουτένη διαφέρει από την αλλεργία στο σιτάρι;

Ναι. Οι αλλεργίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στο σιτάρι, περιλαμβάνουν την παρουσία συμπτωμάτων, παρόμοιων με εκείνων της κοιλιοκάκης, θετικά αλλεργιολογικά τεστ και παρουσία αντισωμάτων anti-Tg και EMA. Η διάγνωση γίνεται με δερματικές δοκιμασίες δια νυγμού, ειδική εξέταση αίματος για αντισώματα IgE  και πρόκληση τροφίμων.

Εν κατακλείδι:Μην κάνετε μόνοι σας διάγνωση. Αν πιστεύετε,πως έχετε κοιλιοκάκη ή ευαισθησία στη γλουτένη, απευθυνθείτε σε έναν γαστρεντερολόγο για να προχωρήσετε στις κατάλληλες δοκιμασίες πριν ξεκινήσετε μια δίαιτα ελεύθερη γλουτένης.