Χαλκός: πού τον βρίσκουμε και ποια τα οφέλη του στην υγεία;

Ο χαλκός είναι ένα σημαντικό μέταλλο, ζωτικής σημασίας για διάφορες λειτουργίες του οργανισμού και το ανοσοποιητικό. Λόγω του ότι, όμως, ο οργανισμός μας δεν μπορεί να τον συνθέσει μόνος του, είναι σημαντικό να τον λαμβάνουμε από τη διατροφή μας σε επάρκεια, από τροφές όπως τα κάσιους, το σουσάμι, το σπανάκι, τον ηλιόσπορο, τα αμύγδαλα, το φουντούκι, τα στρείδια, τις φακές, το φιστικοβούτυρο, το κακάο, τα μανιτάρια, το καλαμάρι κ.ά.

Η έλλειψη χαλκού οδηγεί σε διάφορα συμπτώματα όπως μειωμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού, ανωμαλίες στην ανάπτυξη των οστών, αποχρωματισμό δέρματος και μαλλιών, χρόνια κόπωση, αναιμία, χαμηλή θερμοκρασία σώματος, χρόνιες ακαθόριστες παθήσεις κ.ά. ενώ από την άλλη η επάρκειά του στον οργανισμό οδηγεί σε πολλαπλά οφέλη, όπως τα παρακάτω.

Προστατεύει τη γνωστική λειτουργία
Ο χαλκός εμπλέκεται στην ανάπτυξη των νεύρων και είναι απαραίτητος για τη σωστή γνωστική ανάπτυξη. Αυτό, μάλιστα, αποδεικνύεται και από το ότι οι επαρκείς ποσότητες χαλκού στον οργανισμό συνδέονται με καλύτερη λειτουργία στη σκέψη και την ικανότητα απορρόφησης και επεξεργασίας πολύπλοκων πληροφοριών. Από την άλλη, η περίσσια χαλκού μπορεί να οδηγήσει σε αντίθετα αποτελέσματα, δηλαδή σε γνωστική φθορά, αν και ο κίνδυνος να καταναλώσει κάποιος παραπάνω χαλκό από τη διατροφή είναι μικρός.

Τονώνει το ανοσοποιητικό
Τα λευκά αιμοσφαίρια, που είναι αυτά που καταπολεμούν τις λοιμώξεις στον οργανισμό, φαίνεται ότι μειώνονται όταν παρουσιάζεται ανεπάρκεια χαλκού στον οργανισμό μας, με αποτέλεσμα να είμαστε πιο επιρρεπείς σε λοιμώξεις. Η κατανάλωση τροφών με περιεκτικότητα σε χαλκό, όμως, μπορεί να συντηρήσει τα λευκά αιμοσφαίρια και την άμυνα του ανοσοποιητικού, ώστε να παραμένουμε υγιείς.

Καταπολεμά τον καρκίνο
Μια από τις κύριες αιτίες εμφάνισης πολλών ειδών καρκίνου είναι το οξειδωτικό στρες και η ζημιά που προκαλείται στον οργανισμό από τις ελεύθερες ρίζες. Ο χαλκός έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες που βοηθούν στην εξουδετέρωση των ελεύθερων ριζών, δίνοντάς σας άλλον ένα λόγο να προσέχετε μην παρουσιάσετε έλλειψη.

Κάνει καλό στην πυκνότητα των οστών
Μπορεί το ασβέστιο να έχει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην υγεία των οστών, αλλά και η ανεπάρκεια χαλκού μπορεί να οδηγήσει σε δραματική μείωση στην πυκνότητά τους, αυξάνοντας τον κίνδυνο οστεοπόρωσης. Ως εκ τούτου, η κατανάλωσή του βοηθά την υγεία των οστών και τη δύναμή τους, απαλλάσσοντάς μας από την οστεοπόρωση και τον πόνο.

Προστατεύει από τις καρδιακές παθήσεις
Ο χαλκός έχει βρεθεί ότι βοηθά στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και την πρόληψη δημιουργίας πλάκας στις αρτηρίες. Αν προσθέσουμε σε αυτά και τις υποψίες ότι βοηθά στη μείωση των επιπέδων τριγλυκεριδίων στο αίμα, είναι φανερό ότι παίζει σημαντικό ρόλο στην καρδιαγγειακή υγεία.

Ωφελεί στην ανάπτυξη
Ο χαλκός είναι ένα απαραίτητο στοιχείο για την ανάπτυξη του ανθρώπου, η οποία δεν σταματά μόλις περάσουμε την εφηβεία. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας, ο οργανισμός μας συνεχώς αναζωογονεί και ξαναχτίζει, απαιτώντας συνεχώς χαλκό για να τα καταφέρει. Η έλλειψή του είναι ένας από τους λόγους που οδηγούν σε γενετικά και αναπτυξιακά προβλήματα σε όλο τον κόσμο.

Χαρίζει ενέργεια
Ο χαλκός είναι απαραίτητος για τη σύνθεση του νουκλεοτιδίου ATP (τριφωσφορική αδενοσίνη), που χρησιμοποιεί το σώμα μας για τη δημιουργία και μεταφορά ενέργειας. Χωρίς την απαραίτητη ποσότητα χαλκού, ο οργανισμός μας δεν έχει τους απαραίτητους πόρους για την παραγωγή ενέργειας σε μοριακό επίπεδο, που σημαίνει κόπωση και εξάντληση.

Συμβάλλει στην παραγωγή μελανίνης
Η μελανίνη είναι μια πολύ σημαντική χρωστική που καθορίζει το χρώμα του δέρματός μας από την ποσότητα που ανευρίσκεται στα κύτταρα της επιδερμίδας μας και ταυτόχρονα προστατεύει τις βαθύτερες στοιβάδες από την UV ακτινοβολία. Ακόμη και οι ανοιχτόχρωμοι άνθρωποι έχουν μελανίνη στα κύτταρά τους και ο χαλκός είναι ένα απαραίτητο στοιχείο για την παραγωγή της. Γι’ αυτό και η έλλειψή του μπορεί να κάνει το δέρμα μας να δείχνει λιγότερο υγιές, ενώ συνδέεται με πρόωρη γήρανση και γκριζάρισμα των μαλλιών.

Βοηθά στην επούλωση πληγών
Οι αντιφλεγμονώδεις, αντιβακτηριακές και αντιιικές ιδιότητες του χαλκού συμβάλλουν κατά πολύ στην επούλωση των πληγών και πέραν αυτού βοηθά στην ανανέωση και αναζωογόνηση των κυττάρων. Αυτό σημαίνει ότι όσο ο οργανισμός καταπολεμά πιθανές μολύνσεις, ο χαλκός «δουλεύει» για την αντικατάσταση των κυττάρων που έχουν πάθει βλάβη.

Βοηθά την απορρόφηση σιδήρου
Ο πιο κοινός τύπος αναιμίας είναι η έλλειψη σιδήρου και είναι και αυτός που επιδιορθώνεται πιο εύκολα με διατροφικές αλλαγές, μεταξύ των οποίων είναι και η επάρκεια χαλκού. Ο χαλκός αυξάνει τα ερυθρά αιμοσφαίρια και βοηθά την απορρόφηση του σιδήρου στο πεπτικό, απελευθερώνοντάς τον από πρωταρχικές αποθηκευτικές πηγές του οργανισμού.

Κάνει καλό στην πέψη
Αν έχετε πεπτικά προβλήματα, καλό θα ήταν να ελέγξετε την επάρκεια χαλκού στη διατροφή σας. Ο τρόπος που το μέταλλο αυτό βοηθά είναι ότι οι αντιβακτηριακές του ιδιότητες, οι οποίες βοηθούν τα καλά βακτήρια στο έντερο να πολεμήσουν τα κακά βακτήρια, σε έναν μηχανισμό που διατηρεί την ισορροπία στη χλωρίδα του πεπτικού. Ακόμη, συμβάλλει στη θεραπεία στομαχικού έλκους χάρη στις αντιφλεγμονώδεις και αντιβακτηριακές ιδιότητές του.

Έχει αντιγηραντική δράση
Είτε τον καταναλώνετε μέσω της διατροφής, είτε εφαρμόζετε τοπικά προϊόντα που περιέχουν χαλκό σας κάνει καλό στον «πόλεμο» κατά της γήρανσης και των ρυτίδων, λόγω των αντιοξειδωτικών και αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων του, που αντιδρούν στη ζημιά που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες στο δέρμα. Ακόμη, ο χαλκός διεγείρει την ανανέωση κυττάρων, που σημαίνει ένα πιο «ζωντανό» και νεανικό δέρμα.

Παίζει ρόλο στη λειτουργία του θυρεοειδούς
Ο σημαντικός αυτός αδένας που ρυθμίζει την ορμονική λειτουργία, όπως και τον μεταβολισμό αλλά και την ανάπτυξη, μπορεί να υπολειτουργεί ή να υπερλειτουργεί δημιουργώντας προβλήματα. Η λειτουργία του, για να είναι ισορροπημένη χρειάζεται μια ευαίσθητη ισορροπία βιταμινών και μετάλλων, με τον χαλκό να παίζει και πάλι τον ρόλο του. Κάποιες πρώιμες μελέτες έχουν δείξει ότι όσοι πάσχουν από προβλήματα του θυρεοειδούς παρουσιάζουν ανισορροπία στα επίπεδα χαλκού, με την υπερεπάρκεια χαλκού να είναι το ίδιο επιβλαβής με την έλλειψή του.

Βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος
Αποτελεί ένα απαραίτητο μέταλλο για τη δημιουργία ενζύμων που εμπλέκονται στη διατήρηση των υγιών αρτηριών και του όγκου του αίματος. Άνθρωποι με κυκλοφορικά προβλήματα συχνά παρουσιάζουν άκαμπτες αρτηρίες και φτωχή ροή αίματος γενικά, προβλήματα που η κατάλληλη διατροφή με επάρκεια σε χαλκό μπορεί να μειώσει.