3 μύθοι για τη φυτοφαγία και τα αυτοάνοσα

Η σχέση μεταξύ διατροφής και αυτοάνοσων νοσημάτων αποτελεί αντικείμενο έντονου επιστημονικού ενδιαφέροντος, με ολοένα και περισσότερες έρευνες να αναδεικνύουν τον ρόλο της διατροφικής παρέμβασης στη διαχείριση των συμπτωμάτων και της φλεγμονής. Η φυτοφαγία, ως διατροφικό πρότυπο πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, φυτικές ίνες και αντιφλεγμονώδη συστατικά, έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον τόσο των επιστημόνων όσο και των ασθενών με αυτοάνοσα νοσήματα και είναι κάτι που και εγώ ως διαιτολόγος-διατροφολόγος με εξειδίκευση στα αυτοάνοσα και την κλινική διατροφή και μετεκπαίδευση στη φυτοφαγία ερευνώ συνεχώς και εφαρμόζω στα περιστατικά που με επισκέπτονται. Ωστόσο, παραμένουν ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητά της, τις πιθανές προκλήσεις και τον τρόπο εφαρμογής της σε εξατομικευμένα διατροφικά πλάνα. Σήμερα, λοιπόν, θα εξετάσουμε τα επιστημονικά δεδομένα για τη φυτοφαγία και τα αυτοάνοσα, απαντώντας σε βασικά ερωτήματα και αποσαφηνίζοντας 3 μύθους και πραγματικότητες.

Μύθος 1: «Η φυτοφαγική διατροφή δεν είναι κατάλληλη για άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα, καθώς απαιτούν περισσότερο κρέας και ζωικά προϊόντα για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού τους»
Ο ισχυρισμός αυτός υποστηρίζει την πεποίθηση ότι η κατανάλωση κρέατος και άλλων ζωικών προϊόντων είναι απαραίτητη για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, ειδικά για άτομα που αντιμετωπίζουν αυτοάνοσα νοσήματα, κάτι που φυσικά αποτελεί μύθο. Η φυτοφαγία δεν υπολείπεται σε θρεπτικά συστατικά που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα, αντίθετα, φυτικές τροφές όπως το μπρόκολο, οι πιπεριές, τα μύρτιλα, τα καρύδια, ο λιναρόσπορος και οι σπόροι chia περιέχουν ισχυρά αντιοξειδωτικά, βιταμίνες (όπως η βιταμίνη C, η βιταμίνη Α και η βιταμίνη Ε) και μέταλλα (όπως ο ψευδάργυρος και το σελήνιο), τα οποία βοηθούν στην υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος. Επιπλέον, η ισορροπημένη φυτοφαγική διατροφή ενισχύει την αντίσταση στις λοιμώξεις και μειώνει τη φλεγμονή, υποστηρίζοντας υγεία σε περιπτώσεις αυτοάνοσων χωρίς την ανάγκη ζωικών προϊόντων.

Μύθος 2: «Η φυτοφαγική διατροφή είναι πολύ δύσκολη να ακολουθηθεί για άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα, καθώς απαιτεί πολλές περιοριστικές επιλογές και προγραμματισμό»
Ακούμε συχνά ότι η φυτοφαγία είναι δύσκολη και περιοριστική, ειδικά για άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα που ενδέχεται να χρειάζονται αυστηρή προσοχή στις διατροφικές τους ανάγκες και να αποφεύγουν ορισμένα τρόφιμα. Αν και η φυτοφαγική διατροφή απαιτεί κάποια προετοιμασία και ενημέρωση, δεν είναι περιοριστική. Αντιθέτως, είναι γεμάτη ποικιλία και ευκαιρίες για δημιουργικότητα και απόλαυση. Τα φυτικά τρόφιμα προσφέρουν αμέτρητες επιλογές, από όσπρια, δημητριακά, ξηρούς καρπούς και σπόρους μέχρι πολύχρωμα φρούτα και λαχανικά, όπου με τον σωστό προγραμματισμό και καθοδήγηση, οι διατροφικές ανάγκες ατόμων με αυτοάνοσα μπορούν να καλυφθούν πλήρως. Μια καλά ισορροπημένη φυτοφαγική διατροφή, μάλιστα, μπορεί να ενισχύσει την υγεία του εντέρου, να βελτιώσει την πέψη και να υποστηρίξει το ανοσοποιητικό σύστημα, βοηθώντας στην καλύτερη διαχείριση των αυτοάνοσων παθήσεων.

Μύθος 2: «Η φυτοφαγία προκαλεί ή επιδεινώνει τη φλεγμονή στα αυτοάνοσα νοσήματα»
Υπάρχει η αντίληψη ότι η φυτοφαγία μπορεί να αυξήσει τη φλεγμονή, ειδικά σε άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα, επειδή περιλαμβάνει τροφές όπως η σόγια. Επίσης, κάποιοι θεωρούν ότι τρόφιμα όπως τα πορτοκάλια, το σκόρδο ή ο κουρκουμάς «ενισχύουν» το ανοσοποιητικό και μπορεί να επιδεινώσουν τα αυτοάνοσα. Ωστόσο, η ενίσχυση αφορά τη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού, όχι την υπερδιέγερση. Αυτό που ισχύει, επίσης, είναι ότι πολλές φυτικές τροφές έχουν αποδεδειγμένη αντιφλεγμονώδη δράση και βοηθούν στην αποκατάσταση της υγείας σε άτομα με αυτοάνοσα. Για παράδειγμα, τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα που προέρχονται από φυτικές πηγές όπως ο λιναρόσπορος και τα καρύδια, οι βιταμίνες C και E από φρούτα και λαχανικά, καθώς και τα φλαβονοειδή από τη σοκολάτα με κακάο και τα μύρτιλα, συμβάλλουν στην καταπολέμηση της φλεγμονής και στην ενίσχυση της ανοσοποιητικής αντίδρασης. Επίσης, μια φυτοφαγική διατροφή, πλούσια σε φυτικές ίνες, συμβάλλει στην υγεία του εντέρου, το οποίο είναι καθοριστικό για τη μείωση της συστημικής φλεγμονής. Επομένως, η φυτοφαγία μπορεί να είναι ένα ισχυρό εργαλείο στη μείωση της φλεγμονής και στην υποστήριξη της υγείας των ατόμων με αυτοάνοσα νοσήματα.

Η διατροφή που στηρίζεται σε πολλά φρούτα και λαχανικά όχι μόνο δεν βλάπτει τα αυτοάνοσα, αλλά μπορεί να βοηθήσει στη διαχείρισή τους. Ένα εξατομικευμένο πλάνο φυτοφαγικής διατροφής, αναλόγως το νόσημα και τις δυνατότητες, αλλά και τις προτιμήσεις του ασθενούς, μπορεί πάντα να βοηθήσει και υπάρχουν πολλές έρευνες που το αποδεικνύουν, όπως και δικά μου case studies, όπου ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα κατόρθωσαν να πετύχουν ύφεση συμπτωμάτων, ακόμη και διακοπή φαρμακευτικής αγωγής, με ειδικό πρωτόκολλο φυτοφαγίας.

Πηγές
https://lifestylemedicine.org/articles/benefits-plant-based-nutrition-autoimmune-disease/
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10949923/
https://nutritionstudies.org/a-whole-food-plant-based-approach-to-autoimmune-diseases-in-4-steps/